Mısır Sultanlığı

Mısır Sultanlığı
سلطنة مصر

1914–1922


Bayrak	Arma

Başkent

Dil(ler)

Din

Yönetim

Sultan

- 1914-1917

Hüseyin Kamil

- 1917-1922

I. Fuad

Yüzölçümü

1,001,450 km²

Para birimi

Mısır lirası

Mısır tarihi
Bu madde Mısır kategorisi ile ilişkilidir.
Hanedan öncesi Mısır MÖ 3100
Antik Mısır
Erken Hanedan Dönemi MÖ 3100–2686
Eski Krallık MÖ 2686–2181
1'inci Ara Dönem MÖ 2181–2055
Orta Krallık MÖ 2055–1650
2'nci Ara Dönem MÖ 1650–1550
Yeni Krallık MÖ 1550–1069
3'üncü Ara Dönem MÖ 1069–664
Geç Dönem MÖ 664–332
Klâsik Antik
Ahameniş Mısırı MÖ 525–332
Ptolemaios Mısırı MÖ 332–30
Roma & Bizans Mısırı MÖ 30 – MS 641
Sâsânî Mısırı 621–629
Ortaçağ
Arap Mısırı 641–969
Fâtımî Mısırı 969–1171
Eyyûbî Mısırı 1171–1250
Memlûk Mısırı 1250–1517
Modern Çağ
Osmanlı Mısırı 1517–1867
Fransız İşgali 1798–1801
Muhammed Ali yönetimi 1805–1882
Mısır Hidivliği 1867–1914
Modern Mısır
İngiliz İşgali 1882–1922
Mısır Sultanlığı 1914–1922
Mısır Krallığı 1922–1953
Cumhuriyet 1953–günümüz

Mısır Sultanlığı veya Mısır İngiliz Protektorası, bugünkü Mısır topraklarında 1914-1922 yılları arası varlığı sürdürmüş olan devlet. Fransız Ekvatoral Afrikası, Birleşik Krallık Filistin Mandası, Trablusgarp ve Sirenayka ile komşu idi.

Tarihçe

Osmanlı Devleti'e bağlı olan Mısır'da, 1805 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından ve daha sonra da onun soyundan gelecek hidivler tarafından yönetilmeye devam edecek olan Mısır Hidivliği adlı özerk devlet kurulmuştur.^[1] Bu devletin kendine ait ordusu olup, Mısır ile birlikte Sudan topraklarını da hükmetmekteydi. Mısır Hidivliği, 1882 yılında Birleşik Krallık tarafından işgal edildi. İngiliz işgal kuvvetleri kısa sürede hidivi kendi istekleri doğrultusunda hareket edecek sembolik bir güç olarak ayakta tutmaya başlamışlardır. Bu işgale rağmen Osmanlı Devleti, 1914 yılına kadar Mısır ve Sudan'ı kendine bağlı olarak kabul etmiştir.

Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na katılması ile Birleşik Krallık, 18 Aralık 1914 tarihinde Mısır'ın bir İngiliz Protektorası olduğunu ve ülkede sıkıyönetim olduğunu ilan etmiş, Yasama Meclisi'ni dağıtmış ve Osmanlı Devleti'ni destekleyen Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa'yı hidivlikten uzaklaştırarak yerine amcası Hüseyin Kamil Paşa'yı sultan ünvanı ile Mısır'ın yöneticisi yapmıştır. Böylece Mısır Sultanlığı kurulmuştur. 1917 yılında Hüseyin Kamil Paşa ölünce yerine I. Fuad sultan olmuş, fakat İngiliz işgali hâlâ devam etmiştir.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra başkanlığını yaptığı Saad Zaglul Paşa ve üç Mısırlı siyasetçinin yer aldığı Vafd adlı kurul, İngiliz hükümetine bağımsızlık konusunun görüşülmesini önermişlerdir. İngiliz hükümeti ise öneriyi reddetmiş ve Saad Zaglul ile üç arkadaşını tutuklatarak Malta adasına sınır dışı etmiştir. Bunun üzerine Mısır'da büyük bir isyan çıkmıştır. 1919 yılının Mart ayından Nisan ayına kadar Mısır'da ayaklanmalar olup protestolar düzenlenmiştir. Bu Mısır'daki ilk devrim olarak bilinmektedir. Mısır'a gönderilen Lord Edmund Allenby, milliyetçilere ödün vererek bir uzlaşma politikası izlemiştir. Saad Zaglul serbest bırakılmış ve ülke düzeyinde bir örgüte dönüşmüş olan Vafd, Mısır'ın en etkili siyasi gücü haline gelmiştir. Lord Allenby, İngiliz çıkarlarını koruyacak bir antlaşmayı sonraya bırakarak [ubat 1922 tarihinde tek yanlı bağımsızlık ilan edilmesini sağlamıştır. Böylece Mısır sorunlarla dolu olarak bağımsızlığını kazanırken, Ahmed Fuad da kral unvanı almış ve Mısır Sultanlığı son bulmuştur.

Yöneticileri

Mısır Sultanlığı yöneticileri Mısır Sultanı, Sudan Kralı, Nübye, Kurdufan ve Darfur Hükümdarı ünvanını kullanmıştır.

Hüseyin Kamil (19 Aralık 1914 - 9 Ekim 1917)
I. Fuad (9 Ekim 1917 - 16 Mart 1922)

Kaynakça

Dipnotlar

↑ Wayne S. Vucinich (1965). "The Ottoman Empire". Van Nostrand. s. sf.84.

Britanya İmparatorluğu'nun ve Birleşik Krallık'ın bağlı bölgeleri

Günümüzde bağlı bölge

Eski bölge

* Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu bölgesi

Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu üyesi

Avrupa

1708–1757 Minorka 1713'ten beri Cebelitarık 1763–1782 Minorka 1798–1802 Minorka 1800–1813 Malta (protektora) 1813–1964 Malta (sömürge) 1807–1890 Helgoland 1809–1864 İyonya Adaları 1878–1960 Kıbrıs 1921–1937 Özgür İrlanda Devleti

Kuzey Amerika

17. yüzyıl ve öncesi			18. yüzyıl	19. ve 20. yüzyıllar
	1579 New Albion 1583–1907 Newfoundland 1605–1979 *Saint Lucia 1607–1776 Virginia 1619'dan beri Bermuda 1620–1691 Plymouth 1623–1883 Saint Kitts *(Saint Kitts ve Nevis) 1624–1966 *Barbados 1625–1650 Saint Croix 1627–1979 *Saint Vincent ve Grenadinler 1628–1883 Nevis *(Saint Kitts ve Nevis) 1629–1691 Massachusetts Koyu 1632–1776 Maryland 1632'den beri Montserrat 1632–1860 Antigua *(Antigua ve Barbuda) 1636–1776 Connecticut 1636–1776 Rhode Island 1637–1662 New Haven	1643–1860 Bay Islands 1650'den beri Anguilla 1655–1850 Mosquito Kıyısı(protektora) 1655–1962 *Jamaica 1663–1712 Carolina 1664–1776 New York 1665–1674 ve 1702–1776 New Jersey 1666'dan beri Britanya Virjin Adaları 1670'ten beri Cayman Adaları 1670–1973 *Bahamalar 1670–1870 Rupert's Land 1671–1816 Leeward Adaları 1674–1702 Doğu Jersey 1674–1702 Batı Jersey 1680–1776 New Hampshire 1681–1776 Pennsylvania 1686–1689 New England 1691–1776 Massachusetts	1701–1776 Delaware 1712–1776 Kuzey Carolina 1712–1776 Güney Carolina 1713–1867 Yeni İskoçya 1733–1776 Georgia 1754–1820 Cape Breton Adası 1762–1974 *Grenada 1763–1978 Dominika 1763–1873 Prens Edward Adası 1763–1791 Quebec 1763–1783 Doğu Florida 1763–1783 West Florida 1784–1867 New Brunswick 1791–1841 Aşağı Kanada 1791–1841 Yukarı Kanada 1799'dan beri Turks ve Caicos Adaları	1818–1846 Columbia Bölgesi/Oregon Country¹ 1833–1960 Windward Adaları 1833–1960 Leeward Adaları 1841–1867 Kanada Eyaleti 1849–1866 Vancouver Adası 1853–1863 Kraliçe Charlotte Adaları 1858–1866 Britanya Kolumbiyası 1859–1870 Kuzeybatı Toprakları 1860–1981 *Britanya Antigua ve Barbudası 1862–1863 Stickine Bölgesi 1866–1871 Britanya Kolumbiyası 1867–1931 *Kanada Dominyonu² 1871–1964 Britanya Hondurası (*Belize) 1882–1983 *Saint Kitts ve Nevis 1889–1962 Trinidad ve Tobago 1907–1949 Newfoundland³ 1958–1962 Batı Hint Adaları Federasyonu

¹Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
²1931'de Kanada ve diğer İngiliz dominyonları, Westminster Statüsü aracılığıyla özyönetim kurdular.
³1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.

Güney Amerika

1631–1641 Providence Adası 1651–1667 Willoughbyland (Surinam) 1670–1688 Saint Andrew ve Providence Adaları⁴ 1831–1966 Britanya Guyanası (Guyana) 1833'ten beri Falkland Adaları⁵ 1908'den beri Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları⁵

⁴Günümüzde Kolombiya'nın departmanlarından biri. ⁵Nisan-Haziran 1982'deki Falkland Savaşı sırasında Arjantin tarafından işgal edildi.

Afrika

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1792–1961 Sierra Leone 1795–1803 Cape	1815'den beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1806–1910 Cape 1807–1808 Madeira 1810–1968 Mauritius 1816–1965 Gambiya 1856–1910 Natal 1862–1906 Lagos 1868–1966 Basutoland (Lesotho) 1874–1957 Altın Sahili (Gana) 1882–1922 Mısır	1884–1900 Petrol Nehri/Nijer Koyu 1884–1966 Bechuanaland (Botsvana) 1884–1960 Britanya Somalisi 1887–1897 Zululand 1890–1962 Uganda 1890–1963 Zanzibar (Tanzanya) 1891–1964 Nyasaland (Malavi) 1891–1907 Orta Afrika 1893–1968 Svaziland 1895–1920 Doğu Afrika 1899–1956 İngiliz-Mısır Sudanı	1900–1914 Kuzey Nijerya 1900–1914 Güney Nijerya 1900–1910 Oranj Nehri Kolonisi 1900–1910 Transvaal Kolonisi 1903–1976 Seyşeller 1910–1931 Güney Afrika 1914–1960 Nijerya Kolonisi ve Protektorası (Nijerya) 1915–1931 Güneybatı Afrika (Namibya) 1919–1961 Britanya Kamerunu (Kamerun)⁶ 1920–1963 Kenya 1922–1961 Tanganika (Tanzanya)⁶ 1923–1965 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷ 1924–1964 Kuzey Rodezya (Zambiya) 1979–1980 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷

⁶Manda.
⁷Güney Rodezya 1965 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti (Rodezya olarak) ve 1979'daki Lancaster House Anlaşmasına dek tanınmadı. Zimbabve, 1980'deki bağımsızlık ilanından 2003'teki ayrılışına dek İngiliz Milletler Topluluğu üyesiydi.

Asya

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1685–1824 Bencoolen 1702–1705 Pulo Condore 1757–1947 Bengal (Batı Bengal [Hindistan] ve Bangladeş) 1762–1764 Manila ve Cavite 1781-1784 Padang (Endonezya) 1786–1946 Penang (Malezya) 1795–1948 Seylan (Sri Lanka) 1795-1819 Padang (Endonezya) 1796–1965 Maldivler	1812–1824 Banka (Sumatra) ve Billiton (Sumatra) 1819–1826 Britanya Malezyası (Batı Malezya ve Singapur) 1826–1946 Boğazlar Yerleşimleri (Malezya ve Singapur) 1839–1967 Aden Kolonisi 1839–1842 Afganistan 1841–1997 Hong Kong 1841–1946 Saravak Krallığı (Malezya) 1848–1946 Labuan (Malezya) 1858–1947 Britanya Hindistanı (Hindistan, Pakistan ve Bangladeş, Burma) 1874–1963 Britanya Borneosu (Doğu Malezya ve Brunei)	1879–1919 Afganistan (protektora) 1882–1963 Britanya Kuzey Borneosu (Malezya) 1885–1946 Federasyonlaşamamış Malay Devletleri 1888–1984 Brunei Sultanlığı 1891–1971 Maskat ve Umman 1892–1971 Ateşkes Devletleri 1895–1946 Malay Federe Devletleri 1898–1930 Veihai Garnizonu 1878–1960 Kıbrıs	1907–1949 Bhutan (protektora) 1918–1961 Kuveyt 1920–1932 Irak⁸ 1921–1946 Mavera-i Ürdün⁸ 1923–1948 Filistin⁸ 1945–1946 Güney Vietnam 1946–1963 Kuzey Borneo (Malezya) 1946–1963 Saravak (Malezya) 1946–1963 Singapur 1946–1948 Malay Birliği 1948–1957 Malay Federasyonu (Malezya) 1960'tan beri Ağrotur ve Dikelya (öncesinde Kıbrıs'ın parçasıydı) 1965'ten beri Britanya Hint Okyanusu Toprakları (öncesinde Mauritius ve Seyşellerin parçasıydı)

⁸Manda. Irak için kararlaştırılan manda yönetimi kurulmadı, İngiltere-Irak Antlaşması yürürlüğe girdi.

Okyanusya

18. ve 19. yüzyıllar			20. yüzyıl
	1788–1901 Yeni Güney Galler 1803–1901 Van Diemen's Land/Tazmanya 1807–1863 Auckland Adaları⁹ 1824–1980 Yeni Hebridler (Vanuatu) 1824–1901 Queensland 1829–1901 Swan River Kolonisi/Batı Avustralya 1836–1901 Güney Avustralya 1838'den beri Pitcairn Adaları	1841–1907 Yeni Zelanda Kolonisi 1851–1901 Victoria 1874–1970 Fiji¹⁰ 1877–1976 Britanya Batı Pasifik Bölgeleri 1884–1949 Papua Bölgesi 1888–1901 Rarotonga Krallığı/Cook Adaları Federasyonu⁹ 1889–1948 Birlik Adaları (Tokelau)⁹ 1892–1979 Gilbert ve Ellice Adaları¹¹ 1893–1978 Britanya Solomon Adaları¹²	1900–1970 Tonga (korunan devlet) 1900–1974 Niue⁹ 1901–1942 *İngiliz Milletler Topluluğu üyesi Avustralya 1907–1953 *Yeni Zelanda Dominyonu 1919–1942 ve 1945–1968 Nauru 1919–1949 Yeni Gine Bölgesi 1949–1975 Papua Yeni Gine Bölgesi¹³

⁹Günümüzde *Yeni Zelanda Bölgesi'nin bir parçası.
¹⁰Üyeliği askıya alındı.
¹¹Günümüzde Kiribati ve *Tuvalu.
¹²Günümüzde *Solomon Adaları.
¹³Günümüzde *Papua Yeni Gine.

Antarktika ve Güney Atlantik

1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1815'ten beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1908'den beri Britanya Antarktik Bölgesi 1841–1933 Avustralya Antarktik Bölgesi (Avustralya'ya bağlandı) 1841–1947 Ross Bölgesi (Yeni Zelanda Bölgesi'ne bağlandı)

¹⁴2009'dan bu yana Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.