Yunan haçı planı

Panayia Halkeion, Selanik'te bir 11. yüzyıl Yunan haçı planı şeklinde kilise. Kuzey doğuda görünüm.

Yunan haçı planı, daha çok Ortodoks ve Bizans kiliselerinde görülen bir mimari plan şeklidir. Kapalı yunan haçı planı ve açık yunan haçı planı olarak kendi arasında ikiye ayrılır. Yunan haçı diye tabir edilen haç her kolu eşit uzunlukta olan haçtır. Buna uygun olarak açık yunan haçı planına sahip kiliselerde bulunan kubbeli orta mekana dört yandan aynı uzunlukta kollar eklenir. Kapalı yunan haçı planında ise yapının açıkta kalan köşeleri hücrelerle kapatılmaktadır. Bu durum kiliseyi kare haline getirdiğinden ve aslen kolları eşit uzunlukta olan haç plan belirsizleştiğinden bu plan tipi kapalı yunan haç planı olarak adlandırılır. İstanbul'da bulunan Havariyun Kilisesi ve Fethiye Cami'nin (Pammakaristos Manastırı) güney tarafındaki şapel bu plan tipine örnek olarak gösterilebilir.

Bu planın nasıl ortaya çıktığıyla alakalı tartışmalar hala devam etmektedir.