Sarıçal, Yıldızeli

Sarıçal
—  Köy  —
Sivas
Ülke	Türkiye
İl	Sivas
İlçe	Yıldızeli
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	194
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0346
İl plaka kodu
Posta kodu	58540
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Sarıçal, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Köyün önceki adı "Çerdigin"di. 1957 yılında çıkarılan “(Ad Değiştirme İhtisas Kurulu)kanunuyla,yaklaşık 12 bin anlaşılmayan köy kasaba ilçe isimleri değiştirildi. Bu tarihten sonra Çerdiğin ismi Sarıçal olarak değiştirildi.12yy Türmenistandan horasana ordanda anadoluya göç eden Oğuzların bir koludur.1071 yılından sonraki göçlemi yoksa Mongol(moğol)istilası sonraki büyük göç dalgasında gelindiği belli değildir.Oğuz'un salur boyundan olan atalarımızın yaşam şekli yaylak kışlak arası gidip gelen konar göçer yaşamdır. (yaylak ve kışlakları ise bugünkü halepdir osmanlı tahrir defterlerinde halep türkmenleri olarak geçer), yerleşik düzene geçişle, yaylak olan gelmuat ovasında yerleşilmiştir.Gemuat isminin anlam;otu bol yerdir. birde benim kanaatim var 1638 yılında 4.Murat'ın Bağdat seferine giderken Yldızeli ve Gelmuat ovasında konakladığını biliyoruz Yıldızeli o zaman kurulmuştur. eski adı Yenihandır.Gelmuat Murat'ın geldiği yer konakladığı yer anlamındadır.Murat isminindeki rharfinin yutulması sonucu halk telaffuzlarında bu şekli almıştır.Bu benim düşüncem. Çerdiğin köyü bu boyun merkezidir .Çerdiğin isminin anlamı dört tuğlu komutan veya dört prens anlamındadır. Çer farsça çehar türkçe telaffuzda çer şeklini almiştır çer asker, yiğit manasındadır. Değin ise aslı teğindir t ve d sesi ses değişimine uğrar(örneğin Göktürk prensi külteğin buna güzel bir örnektir.Külteğin;göl prensi demek) Gelmuat yaylak olarak kullanılmış yerleşik düzene geçince halepte aşiretin bir bölümü kalmıştır Gelmuat ta bulunan köylerin büyük kısmı aynı oymak mensubudur.yani akrabadır.sözlü tarihe geçmese bile yazılı tarih bizi doğrular. Çerdiğin halkınında Ahmet uşağı(oğulları)bu köyün kurucu unsurudur.kara Ahmet oymağının yöneticisidir.gelmuat halkı Oğuzun dağ han oğlu salur boyunun şark ı pare kolunun, büyük yörükan aişiretini ,kara ahmet oymağına mensuptur 1570 ulu yürük bayındır boyundan gelmişlerdir cami bu tarihinde yapılmıştır ulu yöruk. yeni han diye geçer Kaynak olarak hallaçoğlunun beş citlik dördüncü ciltte geçmektededir AHMET OĞLU GEÇİYOR ..her oğuz boyun bir damgası birde ongunu vardır. bizim köyün ve gelmuat büyük kısmı ULUYÖRÜK buyundandır. dolayısla salur boyun dam gası KAZ AYAĞI dır. ongunu kral kartaltır,kartal bay ülgenin 9 çocuğunun en büyüğüdür. kartalın ongun olması sebebi göklerin en güçlü hayvanı olması ayrıca göktanrıya uluşacak vasıtanın kuş olmasından dolayıdır. türklerde ölüm veya cennete girmeyi şu söz özetler 'uçmağa ' cenennem ise tamu olarak adlandırılır bu tabir düşmanlar için söylenir.Köyde aşağı oba yukarı oba tabirleri evlerdeki yüklük ocaklık tabirleri çadır dizanynının günümüze gelen bakiyelerdir.köydeki cami 1826 yılında 2.Mahmutun yeniçeri ocağını kaldırıp bektaşi tekke zaviyeler kapanıp yeniçeriler kılıçtan geçirince.bektaşi köylerinde korkudan dolayı ve devletin baskısı sonucu bu tarihte sonra yapılmıştır kesin tarihi bilmiyorum...Çerdiğinde HAPA 'nın önü denilen yerin olduğu hepimizce binmekte şimdi hapanın anlamı şudur; Aşık kemiğinin oyunda belirli çizgiye bir karıştan çok uzak kalması.ikinci olarak;kerpiç ev demektir...

AHMET UŞAĞININ OSMANLIDAKİ BELGELİ SECERESİ; Cemaat adı;AHMED CEMAATİ Taife;ULU YÖRÜK TAİFESİ Grup;KULAĞUZLU BÖLÜĞÜ Boy;SALUR Hane; 15 Mücerred(evli olmayan bekar vergi mükellefleri)3 Yurdu;ÇARTİĞİN KIŞLAĞI Sancak Nahiye;SİVAS(EYALETİ RUM)SANCAĞI, TOKAT KAZASI GELMUGAD NAHİYESİ  Yıl;1519-1520

AHMET UŞAĞININ OSMANLIDAKİ BELGELİ SECERESİ; Cemaat adı;AHMED CEMAATİ Taife;ULU YÖRÜK TAİFESİ Grup;KULAĞUZLU BÖLÜĞÜ Boy;SALUR Hane; 10 Mücerred(evli olmayan bekar vergi mükellefleri)11 Yurdu;ÇARTİĞİN KIŞLAĞI Sancak Nahiye;SİVAS(yeni il SANCAĞI), GELMUGAD KAZASI  Yıl;1574-1575

G.A

Kültür

Sarıçal'da, Türkmen gelenekleri hala yaşamaktadır. Düğünleri bir hafta ile 3 gün arasında değişir. İlk gün bayrak dikilir; bayrak töreni eski "tuğ geleneği"nin devamıdır. yiğit başı düğünün disiplininden sorumludur.gelin ve damata kına yakılması evliğin bir işaretidir damadın sağdıcı -0-1-yaş erkek çocuğu şeçilir. akrabalık şarttır.cenaze ritüelleri bektaşi geleneğin yanı sıra şaman gelenekde yaşar.mesala ölünün ardından yerilen yemeklerde eski türk inançında yoğ aşı denilen törende ölünün kötü ruhlardan korunması için yapılırdı.bizde ise ölü aşı, yedisinde ve kırkından verilen yemek gibi , ölünün yakınlarının özellikle kadınların yüzlerini kan getirecek şekilde yırtmaları ağlamaktan gözlerinden kan geldi deyimi burdan gelmektedir. şaman ve islam geleneği kaynaşmış köyün düğün cenaze törenleri şaman ağırlıklıdır. aşılık bu geleneğin en somut örneği.türk şaman inancında dağ zirveleri gök tanrıya en yakın yerdir ve kutsaldır.Onun için aşılık kutsanmıştır.ağaca bez bağlamak dilek dilemek ağaş kültüdür.ağaç kutsaldır.dişiliği,bereketi,çoğalmayı temsil eder dolayısıyla kadını kutsar. temsil ederce Ölen kişinin ardından kazma takırtısı denilen daha sonra kırkı,elli ikisi,seneyi devrivesinde verilen yemek ve anma ritüelleri ölen kişinin ruhunu rahatlatma huzura kavuşması gök tanrı (şamanizm)inançının içinde olan atalar ruhu inancıdır.atalar ruh inancıda ruh ölmez.bize bu inancı yunus emre şu dizeleriyle çok güzel anlatır;ÖLEN TENDİR....CANLAR ÖLESİ DEĞİL...DÜĞÜNLERDE YİĞİT BAŞI;düğünün genel sorumlusudur.yiğit başı osmanlı yeni çeri ordusunda bir rütbedir.damga geleneğide köyde hayvanlara özellikle koyunlara vuran damgaların tarihte bize gelen bakiyelerdir.bu gün damga olmasada renkle o koyunun kime ait olduğu gösterilir...şimdi size KÖYDE HAPANIN ÖNÜ DENİLEN YERİN İSMİNİN ANLAMINI AÇIKLIYORUM HAPA;Aşık kemiğinin oyunda belirli çizgiye bir karıştan çok uzak kalması.AŞIK OYNAMA GELENEĞİ HAYVANIN EKLEM BÖLGESİNDEN ÇIKAR TÜRKLERE ÖZEL BİR OYUNDUR.AYRICA AŞIK KEMİĞİ YABANCILARIN ŞAMAN DEDİĞİ BİZİM KAM,HAM,BAKSI DEDİĞİMİZ GÖK TANRI DİN ADAMLARI BÜYÜ YAPMA VE GELECEĞİ OKUMAK İÇİN BİR MATARYEL OLARAK KULLANILMŞTIR.YİNE DÜĞÜNLERDE BAYRAK DİKME TÖRENLERİNDE BAYRAĞIN TEPESİNE SOĞAN ELMA KONUR.ESKİDEN BAYARAK YERİNE TUĞ DİKİLİRDİ.BAYRAK DEVLETİ TEMSİL EDER VE HALKIN DEVLETİ TANIDIĞINA ONA TEBA OLDUĞUNU ANLATIR.SOĞAN KÖTÜ RUHLARIN YANİ YER SU TANRILARIN KOVULMASI İÇİNDİR KÖTÜLÜĞÜ TEMSİL EDER. ELMA doğurğanlığı TEMSİL EDİLİR.YANİ GÖK TANRIYI....ÇOK YORULDUM BİRAZ ARA SONRA YİNE YAZARIM...AŞIĞILIĞI KUTSALLIĞINI VE ALİNİN İZİ HAKKINDADA YAZACAĞIM.............(yeter birazda başkası yazsın)

Coğrafya

Sivas iline 0, Yıldızeli ilçesine 36 km uzaklıktadır.

İklim

Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.

Nüfus

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Altyapı bilgileri

Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi vardır ancak PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfaltdeğildir köyde elektrik ve sabit telefon vardır. Yolları hala toprak olan tek köydür.

Dış bağlantılar

• Yerelnet