Pergamon Krallığı
Pergamon Krallığı
Βασίλειο της Περγάμου |
| |
M.Ö. 241–M.Ö. 133 |
 →
|
|
| |
| Başkent |
Pergamon (Bergama) |
|
| Dil(ler) |
Koini |
| Din |
Antik Yunan dini |
| Yönetim |
Monarşi |
| Kral |
|
| - M.Ö. 241–197 |
I. Attalos |
| - M.Ö. 197-159 |
II. Eumenes |
| - M.Ö. 159–138 |
II. Attalos |
| - M.Ö. 138–133 |
III. Attalos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pergamon Krallığı[1] veya Bergama Krallığı,[2] (Yunanca:Βασίλειο της Περγάμου) Batı Anadolu'da başkent Pergamon (bugünkü Bergama[3]) olmak üzere kurulmuş devlettir.[4] Krallığın kurucusu I. Attalos, kuruluş tarihi de M.Ö. 241 yılı kabul edilmektedir.[5] Bunun nedeni devletin ilk hükümdarı olan Filetairos ve halefi I. Eumenes'in kral unvanını kullanmamış olduklarıdır.[6] M.Ö. 133 yılında Roma Cumhuriyeti'ne bağlanana kadar varlığını sürdürmüştür.[7]
Tarihçe
Granikos Savaşı'ndan sonra M.Ö. 334 yılında Pergamon, Büyük İskender'in eline geçmiştir.[8] Bundan sonra İskender, kentin yönetimini oğlu Herakles ile annesi Barsine’ye bırakmıştır.[9] İskender'in ölümünden Pergamon, Trakya hükümdarı Lysimachos'un payına düşmüştür.[10] Lysimachos, Korypedion Savaşı'nda I. Selevkos Nikator tarafından öldürüldükten sonra kendi emrinde çalışmış olan Paflagonyalı Filetairos, efendisinin burada bıraktığı servete nail olarak Pergamon'u ele geçirmiş[11] ve bağımsız bir devlet olarak ilan etmiştir.[6] Filetairos ölmeden önce devletin yönetimini evlatlığı ve yeğeni olan I. Eumenes'e bırakmıştır.[12]
Pergamon Krallığı'nın başkenti
Pergamon'un maketi.
I.Eumenes döneminde Pergamon görece sakin bir süreç yaşamış,ardılı ve kuzeni I. Attalos'la birlikte özellikle Galatlara karşı kazınılan zaferle gücünü tüm Anadolu'ya kabul ettirmiştir. I. Attalos'la birlikte Pergamon yöneticileri artık kendilerini Kral olarak adladırmaya başlamıştır.[6] Kral I. Attalos'un oğulları II. Eumenes ve ardından II. Attalos zamanında Pergamon gücünün ve sınırlarınınzirvesine ulaşmıştır. Görkemli Zeus Sunağı bu dönemde inşaa edilmiş, ünlü Pergamon Kütüphanesi bu zamanda 200.000 ciltlik kapasiteye ulaşmıştır.Pergamon heykelcilik, tıp ve eczacılıkla ünlenmiştir. Amcası II. Attalos'un ölmüyle başa geçen III. Attalos dengesiz davranışlar göstermiş, bir varisi olmadığından Pergamon'u Roma'ya vasiyet etmiştir.[13] II. Eumenes'in'un evlilik dışı oğlu olduğu söylenen, Aristonikos bu kararı tanımamış, kendini III.Eumenes adıyla Kral ilan etmiş, Roma'ya karşı isyan etmiştir. Son olarak İ.Ö.129'da Romalılara yenilmiş ve esir düşmüştür. Bundan sonra bu krallık Roma Asya eyaleti olmuştur.
Yöneten Hükümdarlar
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dipnotlar
- ↑ M. Ali Kaya (2000). "Anadolu'daki Galatlar ve Galatya tarihi". Ege Üniversitesi. s. s. 65.
- ↑ Bilge Umar (1982). "Türkiye halkının ilkçağ tarihi". Ege Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu. s. c.2, s. 132.
- ↑ Osman Bayatlı (1949). "Bergama tarihi'nde İlkçağ ve Bakırçay Havzası, arkhaikkâsik kültürler". Şaka Matbaası. s. c. 1, s. 18.
- ↑ Niyazi Akşit, Ferruh Sanır (1981). "A'dan Z'ye Genel Bilgi Ansiklopedisi". s. s. 240.
- ↑ Shipley (2000). "The Greek World After Alexander, 323-30 B.C.". Routledge. s. s. 313.
- 1 2 3 "Tarih incelemeleri dergisi". Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü. 1995. s. c. 10, s. 15.
- ↑ Zekeriya Özdemir (1998). "Körfezdeki zümrüt Havran". Havran Belediyesi. s. s. 24.
- ↑ Halil İbrahim Göktürk (1981). "Atatürk ve Çağlarını Aşanlar'ın biyografileri". s. s. 28.
- ↑ Eyüp Eriş (1998). "Dikili'nin mişli geçmişi". Dikili Belediyesi. s. s. 64.
- ↑ Richard Allan Tomlinson (1992). "From Mycenae to Constantinople". Routledge. s. s. 111.
- ↑ İsmail Hakkı Uzunçarşılı (2000). "Karesi Vilâyeti Tarihçesi". Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. s. s. 13.
- ↑ İsmail Hakkı Uzunçarşılı. a.g.e.. s. s. 14.
- ↑ Shipley. a.g.e.. s. s. 318-319.
- Kısaltmalar; a.g.e. (adı geçen eser), c (cilt), s (sayfa), s. x-x (sayfa x ile x arası)
Helenistik hükümdarlar
|
|---|
| Argead
Hanedanı | | | Antigonus
Hanedanı
|
I. Antigonus Monoftalmus ·
I. Demetrius Poliorketes ·
II. Antigonus Gonatas ·
II. Demetrius Aetolikus ·
III. Antigonus Doson ·
V. Filip Makedon ·
Perseus
| | Ptolemaios (Lagidler)
Hanedanı
|
I. Ptolemaios Soter ·
II. Ptolemaios Filedelfos ·
Ptolemaios Keravnos ·
Meleager ·
III. Ptolemaios Evergetes ·
IV. Ptolemaios Filopator ·
V. Ptolemaios Epifanes ·
VI. Ptolemaios Filometor ·
VII. Ptolemaios Neos Filopator ·
VIII. Ptolemaios Fiskon ·
IX. Ptolemaios Latiros ·
X. Ptolemaios Aleksander ·
III. Berenice ·
XI. Ptolemaios Aleksander ·
XII. Ptolemaios ·
V. Kleopatra ·
IV. Berenice ·
XIII. Ptolemaios ·
XIV. Ptolemaios XIV ·
VII. Kleopatra ·
XV. Ptolemaios Sezarion
| | Seleukos
Hanedanı
| | | Lisimakhus
|
Lisimakhus | | Antipater
Hanedanı
|
Kassander ·
IV. Filip ·
V. Aleksander ·
II. Antipater ·
Antipater Etesias ·
Sosthenes
| | Pergamon Krallığı
(Attalos Hanedanı)
| | | Yunan-Baktriyalı
Hanedanı
|
I. Diodotus ·
II. Diodotus ·
I. Nicodemus ·
I. Demetrius Baktriyalı ·
II. Euthidemus ·
I. Antimakhus ·
Pantaleon ·
Agathokles ·
II. Demetrius ·
I. Eucratides ·
Plato Baktriyalı ·
II. Eukratides ·
I. Heliocles
| | Hint-Yunan
Hanedanı
|
I. Demetrius ·
I. Antimakhus ·
Pantaleon ·
Agathokles ·
I. Apollodotus ·
II. Demetrius ·
II. Antimakhus ·
I. Menander ·
I. Zoilos ·
Agathokleia ·
Lisias ·
I. Strato ·
Antialkidas ·
II. Heliokles ·
Poliksenios ·
III. Demetrios III ·
Philoxenios ·
Diomedes ·
Amintas ·
Epander ·
Theofilos ·
Peukolaos ·
Thraso ·
Nikivas ·
II. Menander ·
Artemidoros ·
Hermaeus ·
Archebios ·
Telephos ·
II. Apollodotus ·
Hippostratos ·
Dionysios ·
II. Zoilos ·
Apollofanes ·
II. Strato
| | | Bitinya hükümdarları |
I. Zipoites ·
I. Nicomedes ·
II. Zipoites ·
Etazeta (taht naibi) ·
Ziaelas ·
I. Prusias ·
II. Prusias ·
II. Nikomedes ·
III. Nikomedes ·
IV. Nikomedes
| | | Pontus kralları | | | | Kapadokya kralları |
I. Ariarathes ·
II. Ariarathes ·
III. Ariarathes ·
IV. Ariarathes ·
V. Ariarathes ·
VI. Ariarathes ·
VII. Ariarathes ·
VIII. Ariarathes ·
IX. Ariarathes ·
X. Ariarathes
| | | Kommagene kralları |
Ptolemaios ·
II. Sames ·
I. Mitridat Kallinikos ·
I. Antiokhos Theos ·
II. Mitridat ·
II. Antiokhos ·
III. Mitridat ·
III. Antiokhos ·
IV. Antiokhos
|
|
