Gazze filosu saldırısına gelen tepkiler

31 Mayıs 2010'da meydana gelen Gazze filosu saldırısına verilen tepkiler.

Uluslararası kuruluşlar

• Birleşmiş Milletler: BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Uganda'da yaptığı açıklamada, saldırıda insanların öldürülmesini kınadı ve saldırıyla ilgili kapsamlı bir soruşturmanın hayati öneme sahip olduğunu belirtti.^[1] BM Güvenlik Konseyi olayın ardından Türkiye'nin çağrısı ile acil olarak toplanmış ve toplantı neticesinde İsrail Devletinin yaptığı operasyon esnasındaki ölümlere yol açan davranışları kınayan ve özellikle Gazze'ye uygulanan ablukanın kaldırılmasıyla ilgili 1850 ve 1860 numaralı konsey kararlarına uyması gerektiğini belirten bir bildiri yayınlamıştır.^[2]
• NATO: NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen yaptığı yazılı açıklama ile, "Bu olaydaki can kayıplarından derin endişe duyduğunu" belirtmiştir. Rasmussen ayrıca, Türkiye'nin çağrısıyla, Gazze'ye yardım götüren gemilere İsrail saldırısını görüşmek için toplanan Kuzey Atlantik Konseyinin ardından açıklama yaptı ve İsrail'den "sivilleri ve gemileri derhal bırakmasını" istedi.^[3] Ayrıca NATO sözcüsü James Appathurai Türkiye'nin talebi doğrultusunda acil olarak toplanacaklarını açıklamıştır.^[4] Bilindiği üzere NATO ya taraf olan ülkelerin yaptığı antlaşmanın 5. maddesi'ne göre NATO üyelerine yapılmış bir saldırı tüm NATO üyelerine yapılmış sayılmaktadır.
• Avrupa Birliği: Avrupa Parlamentosu Başkanı Jerzy Buzek, uluslararası toplumun defalarca sorumluluğa davet ettiği İsrail'in "uluslararası sulardaki yardım konvoyunu ele geçirmek isterken geride birçok ölü ve yaralı bıraktığını, bu gayrimeşru saldırının uluslararası hukuku açıkça ihlal anlamına geldiğini" kaydetti. Olay hakkında soruşturma isteyen Buzek, İsrail'den eylemlerine derhal ve tam şeffaflıkla açıklama getirmesini talep etti. AB'nin dönem başkanı olan İspanya'nın Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, askeri operasyonu 'ciddi ve endişe verici' olarak değerlendirdi. Avrupa Parlementosu'ndaki Hıristiyan Demokratlar grubu, liberaller İsrail'i kınamaktan kaçınırken, Sosyalist grubun lideri Martin Schulz ise İsrail'in haddini aştığını söyledi.^[5]
• Avrupa Konseyi: Konseyi dönem başkanı Makedonya Dışişleri Bakanı Antonie Miloşoski saldırının doğurduğu sonuçlarını "trajedi" olarak niteledi ve "sorumlularının tespit edilebilmesi için, büyük bir şeffaflıkla saldırının soruşturulması gerektiğini" sözlerine ekledi.^[6]
• İslam Konferansı Örgütü: Gemi saldırısını bir cinayet olarak niteleyen İKÖ genel sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu uluslararası hukuka aykırı olan bu eylemden ve sonuçlarından, ayrıca konvoyda yer alanların can güvenliğinden İsrail devletinin sorumlu olduğunu söyledi. İhsanoğlu, İsrail Gazze'ye uyguladığı ambargonun bir an önce kaldırılması gerektiğiniifade etti. İhsanoğlu, uluslararası sularda yapılan İsrail saldırılarının hukuki anlamda araştırılmasını ve insanlığa karşı işlenen bu suçun en ağır şekilde cezalandırması gerektiğini kaydetti.^[7]
• Arap Birliği: Saldırıyı, İsrail'in barış istemediğine dair yeni ve son derece güçlü bir mesaj olarak niteleyen Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, olayları, ABD'nin arabuluculuğunda Filistin ile İsrail arasında başlayan dolaylı görüşmeler dahil olmak üzere "her şeyi" askıya alacağı yönünde uyarı yaptı.^[8]

Ülkeler

İsrail

• Dışişleri Bakan Yardımcısı Dani Ayalon, filoyu organize eden örgütün provokasyon amaçlı olduğunu söylemiştir. Yardımı onların Gazze'ye götürme istediklerinin reddedildiğini belirtmiştir. Filonun amacının ise insanı yardım yerine Hamas'a silah sağlamak olduğunu iddia etmiştir.^[9] İç Güvenlik Bakanı Yitzhak Aharanovitch MV Mavi Marmara gemisinde eylemcilerin tam teçhizatlı ve otomatik silahlı deniz komandolarının baskınına karşı yaptığı direnişi 'linç girişimi' olarak değerledirmiş ve "Askerlerimize el kaldıran herkes, yasaların gerektirdiği şekilde cezalandırılacak" demiştir.^[10] Başbakan Benjamin Netanyahu, İsrail ordusuna tam destek verdiklerini fakat olaydaki can kayıplarından üzüntü duyduklarını dile getiriken, gemilerde silah bulunmadığından emin olmak istediklerini belirterek, "filodaki 5 gemide silah olup olmadığının başarılı bir şekilde kontrol edildiğini, ancak altıncı geminin işbirliği yapmadığını" iddia etti.^[11][12] Dışişleri bakanı Avigdor Liberman, uluslararası kamuoyunu "iki yüzlü" ve "çifte standartlı" olduğunu iddia etti. Liberman; Tayland, Afganistan, Pakistan, Irak ve Hindistan gibi ülkelerde son bir ay içinde 500'den fazla kişinin öldüğünü hatırlattı ve uluslararası toplumun buralardaki ölümler karşısında sessiz ve pasif kalmasına rağmen sadece İsrail'i, "hem de savunma eyleminden dolayı kınadığını" savundu.^[13] İsrail'in Londra Büyükelçisi Ron Prosor ise, BBC4 radyosuna yaptığı açıklamada, "bu operasyonun bir başarı olmadığını, insan kaybının trajik olduğunu" ifade edeken, "gemide bulunan insanların da çok korkunç bir davranış sergilediklerinin unutulmaması gerektiğini" sözlerine ekledi.^[14]

Türkiye

• Dışişleri Bakanlığı, İsrail'e, saldırının iki ülke ilişkilerinde telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracağı yönünde bir uyarıda bulunurken; dışişleri bakanı Ahmet Davutoğlu, "korsanlık faaliyeti" olarak nitelediği saldırının uluslararası hukuk açısından herhangi bir meşruiyeti olmadığını ve vatandaşlarının haklarını sonuna kadar takip etmeye devam edeceklerini sözlerine ekledi.^[15] Öncelikle, Başbakan'a vekalet eden Bülent Arınç bir açıklama yaparak alınan kararları açıkladı, bu kararlardan biri İsrail'le oynanacak 19 yaş altı milli maçın iptal edildiğiydi. Bu sırada, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Şili'den Türkiye'ye dönüşü öncesinde havaalanında yaptığı açıklamada "Bu saldırı, gerekçesi ne olursa olsun uluslararası hukuka aykırı bir 'devlet terörü'dür" dedi.^[16] Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail Büyükelçisi Gabby Levy'i çağırmış ve rahatsızlıklarını iletmiştir. Ayrıca Türkiye'nin Tel Aviv büyükelçisi de ülkeye çağırılmıştır. Güney Amerika gezisindeki Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır'daki Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ temaslarını yarıda kesmiştir. Türkiye yapılması planlanan üç askeri tatbikatı da iptal ederken, İsrail'de bulunan Türkiye 18 Yaş Altı Millî Futbol Takımı da ülkeye geri dönmüştür.^[17] Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ kendisini telefonla arayan İsrail Genelkurmay Başkanına "uluslararası sularda meydana gelen bu olayda askerî güç kullanılmasının; vahim ve kabul edilemez olduğunu ve olaya bu şekilde müdahale edilmesinin ortaya çok ciddi sonuçlar getirdiğini belirtmiştir".^[18] AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik ve CHP genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, olayın aynı gün saat 00.40'da İskenderun'da gerçekleşen ve 6 askerin öldüğü terörist saldırı ile rastlantı olmayabileceğini belirtti.^[19]

Diğer

• Almanya: Saldırıdan "derin endişe" duyduğunu söyleyen dışişleri bakanı Guido Westerwelle, olayın kapsamlı bir şekilde açıklığa kavuşması için çaba harcadığını belirtti.^[20] Alman Yeşiller Partisi eşbaşkanı Cem Özdemir, Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde araştırmalar sürdürülmesi ve Gazze'ye giden yardım kapıları mutlaka açılması gerektiğini söyledi ve "İsrail uluslararası sularda bir müdahale ile çok büyük bir hata yaptı. Bunun bedeli ağır olacak diye düşünüyorum" dedi.^[21]
• Amerika Birleşik Devletleri: Başkan Barack Obama, Netenyahu'yu telefonla arayarak olayda ölümlerin meydana gelmesinden duyduğu derin üzüntüyü ve hastanelerde tedavi gören yaralılara dair endişesini dile getirdi. Beyaz Saray'ın açıklamasında da, "trajik olayları çevreleyen gerçekler ve koşulların mümkün olduğu kadar erken öğrenilmesinin önemi" vurgulandı.^[22]
• Arjantin: Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, uluslararası sularda düzenlenen saldırıyı kınadı. Can kayıplarından derin üzüntü duyuluduğunu ve olay hakkında bir soruşturma açılması gerektiğini belirten Arjantin, durumu ciddileştiren şiddet eylemlerine ve Gazze ablukasına son verilmesini istedi.^[23]
• Avustralya: Başbakanı Kevin Rudd, yaptığı açıklamada Avustralya hükümetinin bu tür durumlarda her türlü şiddet kullanımını kınadığını belirtti. İnsanların yaşamlarını yitirmesinden derin endişe duymaktayız ifadesini kullandı. Rudd, bunun yanı sıra İsrail hükümetini, derhal bağımsız bir soruşturma açmaya ve soruşturma sonuçlarını BM Güvenlik Konseyi'ne bildirmeye çağırdı.^[24]
• Belçika: Saldırıyı şiddetle kınadığını belirten Dışişleri Bakanı Steven Vanackere BM Güvenlik Konseyi'nin bir an önce toplanması için girişimde bulunulması gerektiğini kaydetti. Vanackere, İsrail Büyükelçisi'ni bakanlığa çağırarak olayl hakkında detaylı bilgi aldı.^[25]
• Brezilya: Brezilya hükümetinin öfkesini ifade etmek için İsrail Büyükelçisini geri çağırdıklarını duyuran dışişleri bakanı Celso Amorim, "Bu tür bir olay karşısında dana fazla şoke olamazdık. Umarım BM Güvenlik Konseyi güçlü bir deklarasyonu kabul eder. Gerçekten BM'den gelecek bir eyleme ihtiyacımız var çünkü bu saldırı çok güçlü izler bırakacak" dedi.^[26]
• Çin: Ciddi kayıplara yol açmış olan bu saldırıdan şoke olduklarını kaydeden Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ma Caoşü Çin'in saldırıyı kınadığını duyurdu.^[27]
• Danimarka: Dışişleri Bakanı Lene Espersen İsrail'in abartılı güç kullanmasını kınadı. Saldırıyla ilgili bir soruşturma başlatılmasını isteyen Espersen, "Bu taarruzda ne olup bittiği hala açıkça bilinmiyor, ancak ne olursa olsun trajik bir biçimde can kaybı oldu ve bundan büyük üzüntü duyuyorum. Şekli ne olursa olsun aşırı güce başvurulması kabul edilemez" dedi.^[23]
• Endonezya: Yardım gemilerine yapılan saldırının, uluslararası sularda yapılmış bir yasa dışı operasyon olduğunun belirtildiği Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, Endonezya hükümetinin söz konusu saldırı konusunda uluslararası kurumlarla işbirliği içinde olacağı kaydedildi.^[28]
• Filistin: Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İnsani yardım gemilerine yapılan saldırıyı "katliam" olarak niteledi. Abbas, ayrıca Türkiye'nin tavrını da memnuniyetle karşıladığını söyledi. Filistin'de üç gün ulusal yas ilan edildi.^[29][30] Başbakan Salam Fayyad ise İsrail ordusunun, "barış eylemcilerine karşı suç işlediğini" ifade etti ve saldırıyı İsrail'in "masum insanlara, uluslararası hukuka ve kararlara karşı saygısızlığı" olarak niteledi.^[31] Hamas sözcüsü Sami Ebu Zuhri, tüm Araplar ve Müslümanlara "dünyanın her yerindeki siyonist büyükelçiliklerin önünde başkaldırı" çağrısında bulundu ve "Saldırı, Siyonist rejimin çirkin yüzünü göstermektedir. Filistin işgal altında olduğu müddetçe Ortadoğu'da istikrar sağlanamayacaktır" açıklamasında bulundu. Olayı "İsrail'in kendi deniz sahası dışında işlediği ciddi bir suç" olarak niteleyen Hamas yöneticilerinden İsmail Haniy,e "Bu önceden planlanmış ve yolcuların iletişim araçlarının da devre dışı bırakılmasıyla medyanın gözünden uzakta işlenmiş bir suçtur." dedi.^[32][33]
• Fransa: Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, İsrail'in düzenlediği askeri operasyonunun trajik sonucundan derin bir şekilde şoka uğradığını kaydetti. Hiçbir nedenin bu tür bir şiddeti haklı çıkartamayacağını belirten Kouchner, saldırının sorumlularının bulunması için kapsamlı soruşturma başlatılmasını istedi. Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy de İsrail'in orantısız güç kullanmasını kınadı.^[34]
• Hollanda: Dışişleri Bakanı Maxime Verhagen olayla ilgili yaptığı açıklamada, "Bu kadar kişinin ölmesinden büyük şaşkınlık duydum. Hollanda, bunun nasıl meydana geldiğini belirleyecek açık bir soruşturma başlatılmasını istiyor" dedi.^[35]
• İngiltere: Gemilere yapılan saldırının "kabul edilemez" olduğunu belirten Başbakan David Cameron, Gazze'ye ablukanın hızla kaldırılmasının ve insani yardımların bölgeye özgürce gönderilmesinin önemini vurguladı.^[36] Dışişleri Bakanı Willian Hague yaşanan can kaybından üzüntü duyduğunu belirtti ve Gazze'ye yardım için tüm geçişleri açma çağrısında bulundu.^[37]
• İran: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Savunma Bakanı Ehud Barak'ın yargılanması gerektiğini söyleyen İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, "Bu saldırı, siyonizmin insan hakları ve özgürlüğü savunduğunu söyleyen ülkeler tarafından desteklenen faşizmin yeni ve daha şiddetli bir yüzü olduğu konusunda herkesi ikna etmiş olmalı" dedi.^[38] Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İsrail destekçilerine "Bu profesyonel katilleri desteklemeye devam edecek olursanız emin olunuz ki bölge halkları gününüzü karartmakla kalmayacak, tüm kapıları ebedi olarak yüzünüze kapatacak" ABD'ye ise, "Atom bombası yapıp kullananlar ve bunu siyonist rejimin ihtiyarına sunanlar, bu rejiminin başlarına Nobel barış ödülü verenler, İran halkını terörist olmakla suçluyor. Ancak dünya halkları onlara gülüyor" diyerek seslendi.^[39] Saldırıyı, "büyük bir insani facia" olarak niteleyen İran Meclis Başkanı Ali Laricani, olayın siyonist İsrail rejiminin insanlık dışı çehresini gösterdiğini söyledi. Laricani, bütün Müslüman ülkeleri, bu saldırının karşısında birlik ve beraberlik içinde hareket etmeye çağırdı.^[40]
• İrlanda: Yardım gemilerine yapılan saldırının, "İsrail'in Gazze'yi yasa dışı biçimde ablukaya almasının sonucu olduğunu" belirten dışişleri bakanı Micheal Martin, İsrail makamlarına, yardım konvoyunda yer alan İrlanda vatandaşlarının güvenliğini sağlama konusundaki yükümlülüklerini hatırlattı.^[35] Başbakan Brian Cowen mecliste yaptığı konuşmada, İsrail'de alıkonulan İrlanda vatandaşlarının en kısa zamanda serbest bırakılmasını umduklarını belirterek, "Ancak şunu belirtmeliyim ki eğer vatandaşlarımıza herhangi bir zarar gelirse bunun çok ciddi sonuçları olur" şeklinde konuştu.^[41]
• İsveç: Saldırıyı "çok ciddi ve kabul edilemez" olarak niteleyen dışişleri bakanı Carl Bildt, Türk Dışişleri Bakanlığı ile de sürekli temas halinde olduklarını belirtti ve "Uluslararası sularda yaşanan bir olay ve Türkiye, bu olayın sonuçlarının tamir edilemez olacağını açıkladı. Şu anda ne olup bittiğini öğrenmeye çalışıyoruz" dedi. Bildt ayrıca, Avrupa Birliği'nin İsrail'e ortak tepki göstermesi için çaba harcandıklarını söyledi.^[42]
• İtalya: Türkiye'nin AB Başmüzakerecisi Egemen Bağış ile Roma'da yaptığı görüşmede konuşun Dışişleri Bakanı Franco Frattini "Gemiye saldırı bizleri şoka uğrattı" dedi.^[43]
• Katar: Saldırıyı korsanlık olarak niteleyen Katar Emiri Şeyh Hamid bin Halife el Tani, adalet ve demokrasiden söz eden herkesi Gazze'deki ablukayı kaldırmak için harekete geçmeye çağırdı.^[8]
• Küba: Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada "Küba'nın İsrail hükümetinin yaptığı bu cani ve hukukdışı saldırıyı suçladığı" kaydedildi. Hukukdışı, acımasız ve soykırım amaçlı ablukanın hemen kaldırılması yönünde çağrıda bulunulan açıklamada Küba'nın, Filistin halkına desteği ve başkenti Kudüs olan bağımsız Filistin devleti kurulması da dahil olmak üzere vazgeçilmez hakları için dayanışmasını bu vesileyle tekrar ifade ettiği vurgulandı.^[44]
• Lübnan: Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ile birlikte ortak bir bildiriyle saldırıyı kınayan Lübnan Başbakanı Saad Hariri, Arap Birliği, İslam Konferansı Örgütü, Güvenlik Konseyi ve uluslararası topluma İsrail'in yaptığı katliamlara sınır koyma yönünde acilen harekete geçmeye çağırdı.^[45]
• Malezya: Gemide 2 gazetecisi ve 20 yardım gönüllüsü bulunan Malezya'nın başbakanı Najib Tun Razak, mağdur Malezyalıların kurtarılması için çalışmalara başlanmasını istedi.^[46]
• Mısır: Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in Kahire Büyükelçisini bakanlığa davet ederek yardım gemilerine karşı yapılan saldırıyı kınadıklarını açıkladı.^[47] Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in emriyle, Mısır'ın Gazze ile olan Refah Sınır kapısı gerekli tıbbi ve insani yardım ile hasta ve yaralı geçişinin sağlanabilmesi için açıldı.^[48]
• Nikaragua: Devlet Başkanlığı sözcüsü Rosario Murillo Nikaragua'nın İsrail hükümetiyle diplomatik ilişkilerini askıya aldığı ve Nikaragua'nın Filistin halkının mücadelesine şartsız destek verdiğini bildirdi.^[49]
• Norveç: Eğitim Bakanı Kristin Halvorsen, uluslararası toplumu İsrail'e silah ticaretinde ambargo uygulanmaya çağırdı.^[26]
• Pakistan: Dışişleri Bakanlığı insani yardım konvoyuna yapılan saldırıyı şiddetle kınandığı duyurdu ve "vahşice yapılan saldırının insan haklarının ihlali olduğu" belirtti.^[50]
• Rusya: Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, olayın araştırılması gerekliliğini vurguladı fakat her durumda ölümlerin kabul edilemez olduğunu ve bunun hiçbir gerekçesi olamayacağını kaydetti.^[51]
• Suudi Arabistan: İsrail'in katliam yaptığını belirten Suudi Arabistan uluslararası topluluğu "İsrail'in saldırganlıkları karşısında sorumluluklarını yerine getirmeye" davet etti.^[8]
• Suriye: Lübnan Başbakanı Saad Hariri ile birlikte ortak bir bildiriyle saldırıyı kınayan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, Arap Birliği, İslam Konferansı Örgütü, Güvenlik Konseyi ve uluslararası topluma İsrail'in yaptığı katliamlara sınır koyma yönünde acilen harekete geçmeye çağırdı.^[45]
• Şili: Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamada, İsrail'in sivillere yönelik tepkisinden üzüntü duyulduğu ve özellikle uluslararası sularda böyle bir durumda güç kullanılmasının kınandığı kaydedildi.^[52]
• Vatikan: Gazze'ye insani yardım taşıyan gemilere İsrail tarafından yapılan saldırı sonrası yaşanan gerilimi kaygıyla izlediklerini kaydeden Vatikan basın sözcüsü Peder Federico Lombardi, "Bu son derece elim bir hadisedir. Özellikle de boş yere insanların öldürülmüş olması üzüntü vericidir" açıklamasında bulundu. Papa XVI. Benedictus'un, 4-6 Haziran arasındaki Kıbrıs ziyaretinde barış mesajı vermeye devam edeceğini belirtti.^[23]
• Venezuela: Hükümeti ve ülkesi adına gelişmelerden esef duyduğunu bildiren Devlet Başkanı Hugo Chavez, "Söz veriyoruz, cinayetlerin sorumluluları en ağır şekilde cezalandırılacaktır" dedi. Chavez ayrıca, bir devlet suçu nedeniyle yaşamını kaybeden kahramanların ailelerine başsağlığı diledi.^[53]
• Yeni Zelanda: Olayı "trajik ve kabul edilemez bir durum" olarak niteleyen başbakan John Key, "Açıkçası çok endişeliyiz. İnsanların hayatını kaybetmesine neden olan şiddeti kınıyoruz" açıklamasında bulundu. Hükümetlerinin saldırıyı şiddetle kınadığını belirten dışişleri bakanı Murray McCully, rek, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde araştırılması ve çözüme kavuşturulması için tam destek vereceklerini kaydetti. Yeni Zelanda İşçi Partisi genel başkanı Phil Goff da saldırıyı kabul edilemez" olarak niteledi ve Yeni Zelanda hükümetini İsrail'i protesto etmeye çağırdı.^[54]
• Yunanistan: Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "anlaşılamaz ve endişe verici bu faaliyetin, hiçbir nedenle haklı gösterilemeyecek kayıplara ve yaralanmalara yol açtığı" belirtilerek İsrail'in yardım gemilerinde bulunanlara yönelik orantısız şiddeti kınandı. Bakanlık, hayatını kaybedenlerin yakınlarına baş sağlığı ve yaralılara acil şifa dileklerini de iletti.^[55] Başbakan Yorgo Papandreu, gözaltındaki Yunan aktivistlerin "derhal ve şartsız" serbest bırakılmasını istedi. Yunanistan, İsrail ile yapacakları bir tatbikatı iptal ettiklerini de açıklamıştır.^[56][57]

İnsan hakları örgütleri

Gemi'ye yapılan saldırıyı protesto etmek amacıyla Brezilyalı karikatürist Carlos Latuff, İsrail'i gamalı haçlı bir bayrak taşıyan bir ahtapot şeklinde çizdi.^[58]

• Uluslararası Af Örgütü: İsrail kuvvetlerinin aşırı güç kullandıklarının gayet açık olduğunu dile getiren Amnesty International Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktörü Malcolm Smart, "İsrail, güçlerinin nefsi müdafa kapsamında hareket ettiğini söyleyerek, protestocuların askerlerine saldırdığını iddia etti. Ancak, İsrail güçlerinin bu yoğunlukta öldürücü silah kullanmış olmasına dair bu açıklamalar güvenilirlikten yoksunlar. Karşılarındaki tehdit her ne ise ona karşı orantılı güç kullanılmadığı anlaşılıyor" dedi.^[59]
• İnsan Hakları İzleme Örgütü: Bağımsız ve tarafsız bir araştırma ekibinin kurulmasını isteyen ve İsrail'in orantısız şiddet kullanıp kanun dışı eylemde bulunduğu belirten HRW'nun Ortadoğu Direktörü Leah Whitson, "İsrail askerlerinin kanun dışı baskını sonucunda ölümlere sebebiyet vermesinden dolayı İsrail devleti bunu soruşturmak zorunda. Uluslararası toplumun olayı yakından izlediğini ve uluslararası standartlarda suçluları ortaya çıkarıp adalete teslim etmeli" açıklamasında bulundu. Örgüt ayrıca, İsrail tarafından tutuklanan aktivistlerin serbest bırakılması ve saldırıda ölen ve yaralanan insanların ülke temsilcilerine biran önce teslim edilmesini istedi.^[60]
• B'Tselem: İsrail'de faaliyet gösteren insan hakları örgütü B'Tselem, Gazze'ye giden yardım gemilerine düzenlenen askeri operasyonla ilgili asker olmayan yetkililerce derhal etkili ve bağımsız bir soruşturma başlatılmasını istedi. B'Tselem, gemideki aktivistlerin İsrail komandolarına karşı aşırı şiddet kullandığına dair iddiaların tek kaynağının yine İsrail komandoları olduğunu hatırlattı ve konu hakkında herhangi bir sonuca varmadan önce gözaltında olan aktivistler dahil bütün görgü tanıklarının dinlenmesi gerektiğini belirtti.^[61]

Dinî gruplar

• Türk Musevi Cemaati de bir basın açıklaması yaparak üzüntülerini dile getirdi. Yapılan müdahalede ölü ve yaralıların olduğu hususunun üzüntülerini fazlasıyla arttırdığı ifade eden Türk Musevi Cemaati, söz konusu girişimin bu şekilde durdurulmasının ülkede yarattığı tepkiye katıldıklarını ve Türk kamuoyunu üzüntüsünü paylaştıklarını açıkladı.^[62]

Protestolar

İsveç'in başkenti Stockholm'de saldırı sonrası protesto gösterileri

Kuzey İrlanda'nın başkenti Belfast'ta saldırı sonrası protesto gösterileri

Norveç'in başkenti Oslo'da saldırı sonrası protesto gösterileri

İsrail karşıtı

Saldırının ardından Filistin halkı sokaklara dökülerek olayı protesto ederken, Filistinlilerin sınıra astığı Türkiye bayrağı, İsrail askerleri tarafından indirildi.^[33]

Saldırının öğrenilmesinden sonra Türkiye'de protesto gösterileri düzenlendi. Taksim Meydanı'nda binlerce kişinin katıldığı bir protesto düzenlendi.^[63] Ankara'daki gösterilerde Büyükelçi Gaby Levy'nin evine gidildi. Filistin ve Türk bayrakları taşıyan grup sloganlar attı. Eve yumurta ve pet şişe atan grup, polisin uyarısı ile bundan vazgeçti. O sırada bulvardan geçen araçlar da korna çalarak protestoculara destek verdi.^[64]

Bir başka gösteri de İrlanda'daydı. 2 bine yakın kişi, Dublin kent merkezinde toplandı , "Özgür Filistin", "Terörist İsrail", "İsrail Büyükelçisi dışarı", sloganlarıyla İsrail'in Dublin Büyükelçiliğine doğru yürüdü.^[65]

İsveç'in başkenti Stockholm'deki İsrail Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoya Gazze'ye yardım taşıyan filoda bulunan İsrailli ressam, müzisyen ve İsrail Filistin halkının özgürlüğü için çalışan Dror Feiler'in oğlu Tigran Feilr de katıldı.^[66] İsveç'in diğer büyük şehirleri Göteborg ve Malmö'de de İsrail karşıtı eylemler düzenlendi.^[67]

Yunanistan'daki İsrail'in Atina Büyükelçiliği önünde toplanan gruplar "Ellerinizi Gazze'den çekin" ve "Filistin'e özgürlük" sloganları attı.^[68]

Lübnan'ın Beyrut şehrindeki Birleşmiş Milletler binası önünde gerçekleştirilen gösteride Lübnanlı, Filistinli ve Türklerden oluşan yüzlerce kişilik grup yer aldı. İsrail'in protesto eden grup Türkiye'yi öven sloganlar attı. Protesto gösterinde dev Türk bayrağı da açıldı.^[66]

Saldırıyı protesto için Amman'da da 2 bini aşkın gösterici toplandı. Ürdün ve Filistin bayrakları taşıyan göstericiler İsrail'in Amman büyükelçiliğinin kapatılmasını ve büyükelçisinin sınır dışı edilmesini istedi ve "İsrail'e ölüm", "Teslim olmayacağız" ve "Gazze'ye ablukaya son" sloganlarını attılar.^[66]

Kahire'deki Mısır dışişleri bakanlığı binası önünde toplanan 70 kişilik grup İsrail ile diplomatik ilişkilerin kesilmesini ve İsrail büyükelçisinin sınır dışı edilmesini isterken İran'ın başkenti Tahran'da yer alan BM temsilciliği önünde toplanan 100 civarındaki gösterici, "İsrail'e ölüm" sloganları atarak ve ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın fotoğraflarını yırtarak saldırıyı protesto etti.^[66]

Ellerinde "Filistin'e özgürlük" ve "Filistin'deki ablukaya son verin" yazılı pankartlar ile Londra'daki Başbakanlık konutunun önüne gelen yüzlerce kişi İsrail aleyhtarı protesto gösterisi düzenledi. Gösteriye Londra'da yaşayan Filistinliler de katıldı.^[66] Manchester'daki BBC binası önünde toplanan ve BBC'yi İsrail taraftarı yayın yapmakla suçlayan 800 kişi BBC binasının giriş kapılarını kırıp camları indirdi. Binaya girmeye çalışan protestocuları polisler güçlükle engelledi. BBC binasının çatısına çıkan bazı göstericiler çatıya Filistin bayrağı dikti. Geç saatlere kadar devam eden ve en az 3 eylemcinin tutuklandığı gösteride "BBC, doğruyu söyle" sloganları atıldı.^[69]

ABD'nin Washington ve New York şehirlerinde de İsrail karşıtı gösteriler düzendi. Paris'teki bulunan İsrail Büyükelçiliği Fransız göstericiler girmek isteyince Fransız polisi, gazla müdahale etti.^[69] İtalya'da da yurt genelinde pek çok protesto gösterisi düzenlendi. Roma'daki gösteride "İsrail terörist ülke", "İsrail'in katil ordusu", "İsrail'e boykot" yazılı pankartlar açıldı. Venedik'deki protesto gösterisinde Rialto Köprüsü'ne, "Kıyımı durdurun" yazılı dev bir pankart asıldı.^[69]

İsrail yanlısı

İsrail'de de saldırıya destek veren gösteriler düzenlendi. Gösterilerin hedefinde genellikle Türkiye vardı. Tel Aviv'deki Türk Büyükelçiliği önünde toplanan ve Türkiye'yi İsrail'in içişlerine karışmakla suçlayan göstericiler büyük elçilik önünde İsrail Milli Marşı okudu. Protestocular "Provokasyon barış değildir", "Hamas’ı durdurun", "Ölü ve yaralı, Türkler artık mutlu", "Atatürk mezarında ağlıyor: 'Benim sevgili Türkiye'm, fanatik İslamcıların esaretinde" yazılı pankartlar taşıdı.^[70][71]

Kaynakça