Arpalı, Torul

Eski ismi Görükse helenceden kalma olduğu için Arpalı konmuştur. Bu köy, komşu köylere göre toprakları verimli, vadide kurulmuş, toplu bir yerleşim yeridir.Etrafı ormanlarla ve otlaklarla çevrilidir.

   1916 yılında Temmuz ayında Cizere deresi vadisindeki bu köyler Ruslar tarafından işgal edilmişti. Bu köylerin halkı ise İç Anadolu Bölgesi şehirlerine (Tokat, Çorum, Ankara vs.) kaçarak canlarını ve namuslarını kurtarabilmişlerdi. Daha sonra Ruslar çekildikten (1917 Rus ihtilâli sebebiyle çekilmelerinden) sonra, 1918 yılında yöre halkı, ata topraklarına geri gelerek, giden Rumların yerlerine yerleşip şimdiki, köylerini kurdular.
   Görükse Yaylası’nda Rumlar tarafından yapılan, köylüler tarafından “kümbet” denilen yapılar vardır. (Bu yapılar taştan ve çamurdan örülmüş, kapısı olan ve üstü de taş fırın gibi örülmüş, damı da toprakla örtülmüş, birde baca penceresi vardır.) Bu yapılarda kuzu, oğlak ve buzağıların yatırıldığı söylenmektedir. Rumlar, 1918 yılından sonra Yunanistan’a gitmişler.
   Arpalı Köyü’ndeki kilise camiye çevrilmiş, çan kulesi ise hala sapa sağlam durmaktadır. Bu, bize bu yöre insanlarının çok hoşgörülü olduğunu göstermektedir.
   Rusların işgali sırasında “Türk esirlere” eziyetle yaptırdıkları yollar Torul’dan başlayıp, yayladan diğer köylere doğru devam etmektedir. Bu yolları “Rus gadanası” dedikleri katırların çektikleri arabalarla cephanelerini taşımak için yapmışlar. Demirkapı Köyü’nde de bu yolların uzantısı vardır. Hâlâ Rusların mevzilerinden silâh, fişek, mermi, çeşitli aletler çıkarılmaktadır. 
    Köyün kuzeydoğusunda Yedigözeler yolundan Torul’a gidilirken dağın zirvesinin eteğinde KANKANA denilen bir mevki vardır. Buraya Gangana boğazı derler. Çevre köylerden toplanan halk silahlanarak burada Rus askerleriyle çetin mücadeleler yapmışlar. Burası kana boyanmış, derelerden kan aktığı söylenir.
    Köyün kuzeybatısında Demirkapı Köyü sınırında kale vardır.

KAYNAK: İhsan Küçüköner, Köyün yaşlıları, Muharcirliği yaşayanlar.

Köyün gelenek ve görenekleri büyüğe saygı, küçüğe sevgi müslümanlık üzerine kurulmuştur. Karadeniz bölgesinin folklörü, Kemençe ve karadenizin davul zurna ekibi düğünlere çağrılır. Kış mevsiminde yöreye ait eğlenceler yapılır.

Gümüşhane iline 54 km, Torul ilçesine 30 km uzaklıktadır. Vadide kurulmuş toplu bir köydür. Güneyi ve kuzeyi dağlarla, ormanlarla çevrili, oldukça verimli bir köy. Doğusunda yayllası var. Otlakları geniş, arazilerinde tahıllar ve her türlü sebze yetiştirilebilen bir verimliliktedir. Yazın piknik yapmaya, gezmeye çok müsaittir. Kışın çok kar yağardı ama son yıllarda bölgenin yağış rejimi değişti. Hayvancılık yapmaya müsaittir. Yaz mevsiminde İstanbul, Bursa, İzmit vs illerimize göç edenler köydeki yerlerinde tarım yapmaya ve tatil yapmaya gelirler.

• Yerelnet