Ezine

Koordinatlar: 39°44′53″K 26°15′43″D / 39.74806°K 26.26194°D / 39.74806; 26.26194

Ezine
—  İlçe  —
Türkiye'de yeri
Çanakkale Siyasi Haritası
Koordinatlar: 39°44′53″K 26°15′43″D / 39.74806°K 26.26194°D / 39.74806; 26.26194
Ülke	Türkiye
İl	Çanakkale
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Ali Fuat Atik [1]
- Belediye başkanı	Haluk Babaoğlu (AK Parti)
Yüzölçümü
- Toplam	474 km2 (183 mi2)
Rakım	50 m (164 ft)
Nüfus (2015)[2]
- Toplam	31,801
- Kır	17,745
- Şehir	14,056
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
Posta kodu	17600
İl alan kodu	286
İl plaka kodu	17
İnternet sitesi: Ezine Belediyesi

Ezine, Çanakkale ilinin bir ilçesidir. Ezine, Çanakkale ilinin merkez dahil olmak üzere beşinci en büyük ilçesidir.

Tarihçe

Antik çağlarda şimdiki askeri kışlaların üzerinde bulunan Çaltıkıran Tepe'de kurulmuş bir yerleşim merkezidir. Bu yerleşim merkezi Malazgirt savaşından sonra Danişment Türklerinin Anadolu’nun batısına yerleşmeleri sırasında çıkan muharebede tahrip edilmiştir. Türkler eskiden kurulmuş olan yerin yanında Danişment adı ile yeni bir yerleşim merkezi kurmuşlardır. Mahalli rivayetlere göre Danişment Türklerinin Beyi olan Abdurrahman Bey, şimdiki Ezine’nin bulunduğu yerin güney kenarında Ulu Camii inşa ettirmiştir. Caminin yapılışının amacı cuma namazının kılınması ve bu vesile ile civar köylerin halklarının haftada bir kez merkeze inerek kaynaşmanın sağlanmasıdır. Zaten aynı rivayete göre ‘‘Ezine’’ kelimesi de Farsça ‘da “CUMA” anlamına gelen “Azine’den türemiştir. Ezine isminin bir süre “İĞNE” şeklinde telaffuz edildiğine dair rivayetler de vardır.

Ezine’nin Danişment Türklerinin eline geçişi sırasında Ahi Yunusların, Seferşah Hazretlerinin büyük çabaları olduğu çeşitli kaynaklardan öğrenilmiştir.

Ezine bir süre Selçuklu egemenliği altında kalmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti`nin yıkılmasından sonra Karesi Beyliği yönetimine girmiştir. Karesi Bey’in ölümünden sonra oğulları Demirhan Bey ve Yahşi Bey bu toprakları yönetmiştir. Osmanlı Devleti’nin kurulmasından sonra Orhan Gazi döneminde Ermiş Dursun Bey’in, Karesi Beyliği’nin idaresine son vermesinden sonra Ezine ve çevresi Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yine o tarihlerde Ezine ovası sularla kaplı bir bataklık olduğundan Arabistan’dan getirilen esir toplulukları ile şimdiki Araplar Boğazı'nı yararak Menderes Çayı`nı denize akıtmışlardır. Böylece ova bataklıktan kurtarılmıştır.

Günümüzde panayır yeri mevkii denilen yerde ev yapımı için temel kazımları sırasında su ürünleri kalıntıları ile küçük balıkçı iskeleleri kalıntıları çıkmıştır. Panayır yeri ve Gölcük mevkii denilen kısımda, yağışlar çok olduğu kış ve ilkbahar ayları boyunca önemli miktarda su birikmektedir. ‘‘Son yıllarda bu iki yer kademeli olarak suni dolgu ile doldurulmaktadır.’’ Bütün bunlar asırlar önce Ezine Ovası’nın Balıklı Köyü altlarına kadar sularla kaplı olduğunu göstermektedir. Ayrıca Karesi egemenliği sırasında Yahşi Bey ve Ahi Yunus tarafından Öksüz Camii ve hamam inşa edilmiş, Çaltıkıran Tepe’de oturan halk cami ve hamamın etrafına toplanarak Ezine’nin ilk oluşumunu sağlamışlardır.

Coğrafya

Ezine, Marmara Bölgesi sınırları içinde kalan bir yerleşim birimidir. Çanakkale–İzmir karayolu içinden geçer. Çanakkale'ye 42 km uzaklıktadır. Doğuda Bayramiç, batıda Ege Denizi, güneyinde Ayvacık ilçesi, kuzeyde Çanakkale ili ile çevrilidir.

Ezine ve çevresi ikinci zamanda (mezozoik çağda) meydana gelmiştir. Bunun en büyük kanıtları bölgede çıkarılan kireç taşı, kurşun, demir ve mermer gibi maden alanlarının jeolojik yapılarıdır. Ezine ve çevresi aynı zamanda oldukça büyük bir volkanik kütle üzerindedir.

Ezine, düzlük (ova) bir alan üzerinde kurulmuştur. Bu geniş ovanın batısı, kuzeyi ve güneyi alçak tepelerle çevrilidir. Bu tepelerin en yüksekleri Zambak Tepe ve Çığrı Tepeleridir. İlçe sınırları içerisinde Ezine ovasının dışında Üsküfçü, Kestanbol, Kızılköy ve Mahmudiye ovaları vardır. Ovalarının hepsi sulanabilir arazilerdir. İlçenin en büyük ve önemli akarsuyu Menderes Çayıdır.

Menderes Çayı Kaz Dağlarının kuzey yamaçlarından doğarak gelir. Ezine ovasını suladıktan sonra ilçenin kuzey-batı istikametinde Çanakkale Boğazı’na dökülür. Akçin Çayı ise Ezine’nin içerisinden geçerek Menderes Çayı ile birleşir. İlçe sınırları içindeki Şeytan Deresi, Kocalaş Deresi, Andık Deresi, Koca Tepe Deresi, Uzunalık Deresi ve Çatak Deresi Menderes Çayı ile birleşir.

Bu arada son yıllarda yapılan Kemallı ve Bahçeli Göletleri tarım arazilerinin sulanmasına yardımcı olmaktadır.

İlçede genelde Akdeniz ikliminin bitkisi olan maki görülmekle beraber batısı ve kuzey-batısı ormanlarla kaplıdır. İlçe ormanlarının asıl türü kızıl çamdır. Ağaç türlerinden ise meşe,ardıç, akçakesme ve karayemiş çeşitleri görülür. Bu arada sahil kesiminde geniş alanlar zeytin ağaçları ile kaplıdır.

Ezine, Marmara ve Ege Bölgelerinin geçiş alanındadır. Bu bakımdan iki bölgede görülen iklim özellikleri Ezine'ye yansır. Yazları sıcak ve kurak, kıları ise ılık ve yağışlıdır. Yağışlar genellikle yağmur halindedir. Kış bitiminde de sıkça kırağı yağar. Kış aylarında zaman zaman kısa sürelerle kar yağar. Son yıllarda ekolojik denge bozukluğundan mevsim içinde mevsim normallerinin dışında hava şartları da görülmektedir. Yapılan meteorolojik gözlemlere göre en soğuk ay ocak ve şubat ayları olup en soğuk ay ortalaması -4 °C ila -5 °C derecedir. En sıcak ay ise Temmuz ve Ağustos ayları olup en sıcak ay ortalaması 25 °C ila 35 °C derece arasındadır. Yıllık yağış bakımından en yağışlı aylar Kasım, Aralık, Mart ve Nisan aylarıdır. Ortalama yağış miktarı yılda 626 mm’dir. En yağışsız aylar ise Temmuz ve Ağustos aylarıdır.

Ezine yerleşim yeri bakımından etrafı tepelerle çevrili bir konumda olduğundan nem ortalaması oldukça yüksektir.

Yüz ölçümü

İlçenin yüzölçümü 474 km²'dir.

Yer şekilleri

İlçe merkezi deniz seviyesinden 50 m yükseklikte olup, ilçe sınırları içinde en yüksek dağ olan Çığrı Tepesi 500 metre yüksekliktedir. İlçe verimli bir ova üzerine kurulmuştur. Kazdağlarının kuzeyinden doğup, ilçenin ovasından geçip Çanakkale boğazına dökülen Menderes çayı ve ilçeyi ikiye ayıran Akçin çayı zengin bir topografya oluşturmaktadır.

Ezine'nin sahil kıyısı

Ezine ilçe merkezinin Ege Denizi'ne kıyısı yoktur. Ezine ilçe sınırları dahilinde 37 km'lik sahil şeridi mevcuttur. Ezine'nin batısında;

1. Geyikli beldesi bulunmaktadır ve Geyikli belde merkezinin denize kıyısı yoktur.
2. Kestanbol Kaplıcaları dünyaca ünlü bir jeotermal merkezidir.

Nüfus

Sosyal Yapı

Ezine halkı, birçok kültürden müteşekkil ve geçmişte farklı dinleri de içinde barındırmış bir halktır. Ezine halkı bünyesinde Türkler'i(Manav, Yörük, Muhacir, Çetmi, Tahtacı), Romanlar'ı, Arnavutlar'ı ve Boşnaklar'ı barındırmaktadır. Cumhuriyet dönemi öncesinde Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler'de Ezine sosyal yapısının içindeydiler. Günümüzde halk bütünüyle kaynaşmıştır, mezheb ve ırktan kaynaklanabilecek ayrışmalar, bugün yaşanmadığı gibi geçmişte de yaşanmamıştır.

Düğünleri oldukça görkemli olan Ezineliler, düğün olacağı gecenin gündüzünde Mevlid okutur ve davetli olsun olmasın, keşkek başta olmak üzere 9 çeşit yemeği misafirlerine sunarlar. Düğünlere genel olarak Roman müzikleri hakimdir, bunda düğündeki müzisyenlerin Roman kökenli olmasının etkisi büyüktür. Ezine halkı Trakya ve Ege türkülerinin birçoğuna hakimdir ve kendi türküleri olarak kabul ederler. Geçmişte kadınların at bindiği nadir ilçelerden olan Ezine'de kadının toplum içerisindeki yeri erkekten farksızdır, kadın ve erkek eşitliği uzun yıllardır kendini göstermektedir.

Giyim Tarzı

Günümüzde kent yaşamı Ezine'de de hakim olmuş ve bu durum giyime de yansımıştır, fakat yöresel giyim tarzı halen korunmakta, modern giyim tarzı ve yöresel giyim tarzı günümüzde beraber uygulanmaktadır.

Yöresel giyim,köyden köye ve mezhepsel farklılıklara göre farklılık göstermekle birlikte, genelde kadınlarda ayak bileği açık ve ağı yüksek şalvar giyilmesi,desenli bluz giyilmesi ve oyalı yemeninin uçlarının yanak kenarına sıkıştırılmasıyla sağlanmaktadır. Yöresel tesettür giyimde ise Ezine köylerinde şalvar,bluz ve yemeni üzerine, bir de ferace adı verilen siyah renkli ve kalın kumaştan yapılmış, tek parça, baştan ayağa kadar uzanan, kol için ayrı bölmesi olmayan elbise giyilmektedir(Bu kıyafet, 1950 yılından önce doğmuş kadınlar tarafından nadir olarak kullanılmaktadır). Ezine merkezde ise bürgü adı verilen, günümüzde kullanılan çarşaftan küçük nüanslarla ayrılan bir kıyafet kullanılmaktaydı, bu kıyafetin kullanımı 1950'li yıllarda son bulmuş, Ezineli kadınlar çene altından bağlanan başörtüsü ve manto/pardesü kullanmaya başlamışlardır.

Erkekler ise cumhuriyet döneminden önce yaptıkları mesleğe, bulundukları statüye göre farklı kıyafet ve başlık stilleri kullanmaktaydılar. Cumhuriyet döneminden sonra ise yöre genelinde başlık olarak kasket, kıyafet olarak gömlek ve kumaş pantolon giyilmiştir.

İdari Birimler ve Ekonomi

İlçeye bağlı 1 belde 49 köy bulunmaktadır. 2008 yılı sonu itibariyle İlçe merkezinin nüfusu 12.857, Köy ve beldelerle birlikte toplam nüfusu 32.833’tür.

İlçede 1 Devlet Hastanesi, 5 Sağlık Ocağı, 1 Verem Savaş Dispanseri, 112 Acil Yardım ve Kurtarma İstasyonu ve 12 adet Sağlık Evi bulunmaktadır.

İlçenin ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Zeytincilik ve peynircilik gelişmiştir. Bir marka haline gelen Ezine peyniri bu ilçede üretilmektedir. Dizem oranı yüksek zeytinyağları, bölge içerisinde oldukça revaçtadır.

İlçe dahilinde Türkiye’nin en büyük çimento Fabrikası ( AKÇANSA Çimento Fabrikası) 1 adet un fabrikası, 3 adet mermer işleme tesisi, 23 adet zeytinyağı fabrikası, 16 adet mandıra mevcut olup, 4.300.000 lt. süt işlenmektedir. Ayrıca İlçemizde 9 adet deri işleme tesisi mevcut olup bazıları gayri faaldir.Çalışmaları tamamlanan ve yatırım planı kapsamına alınan Gıda OSB'nin açılması beklenmektedir.

Ormanlarının 400 hektarı verimli ve düzenli kızılçam ormanıdır. Diğer bölümleri fundalık ve meşeliktir. İlçede bol miktarda odun kömürü üretilmektedir.

İlçe dahilinde 1 Meslek Yüksek Okulu, 5 Lise 18 İlköğretim Okulu bulunmaktadır.

İlçenin sıcak iklim kuşağında olması nedeniyle yaz aylarında deniz turizmine yönelik hareketlenmeler görülür. Çevre il ve ilçelerden gelen yerli ve yabancı turistler ile yazlıklara göç eden vatandaşlar, yaz aylarını burada geçirmektedirler. Yaklaşık 3 ay ilçede ikamet eden bu insanlar ilçenin sosyal ve ekonomik hayatını önemli ölçüde hareketlendirmektedirler. Uluköy(Kestanbol) ve civarı, termal turizm merkezi olarak ilan edilmiştir. Termal turizm merkezi alanında T.C. Sağlık Bakanlığı'nca işletme izinli kaplıca tesisi bulunmaktadır.Aynı alan içerisinde 5 yıldızlı otel de bulunan termal tatil köyü inşaatı devam etmektedir

Neandreia Antik Kenti ,Larissa Antik Kenti, Kokylis, Alexandreia-Troas ,Akhilleion antik kentleri bu ilçemizdedir.

Ezine ilçesi Akköy Köyü’nde testi yapımı üretimi gerçekleştirilmektedir.

İlçede Ziraat Bankası, Halk Bankası, Garanti Bankası, Akbank, Türkiye İş Bankası, Yapı ve Kredi bankası ve Vakıflar Bankası hizmet vermektedir.

Ezine Plajları

Ezine ilçe merkezinin denize kıyısı yoktur.Ezine,sınırları dahilindeki sahil şeridine 15 km mesafededir.

Geyikli Plajı

Ezine'ye 13 km mesafedeki bu plaj Bozcaada'ya olan ulaşımı sağlayan Geyikli İskelesi'nin yanında bulunmaktadır. Tertemiz ve altı kum olan deniz,serin sularıyla deniz olduğunu hissettirir. Geyikli Plajı'nda Bozcaada manzarasını izleyerek bir çay içmek bile insana huzuru tattırır. Bu plaja Ezine'den her yarım saatte bir hareket eden Geyikli Sahil Birlik araçlarıyla ulaşılabilir.

Ezine Plajı

Ezine'ye 15 km mesafedeki bu plaj eskiden Bozcaada'ya ulaşımı sağlayan ve şu anda balıkçı teknelerinin yanaştığı Odunluk İskelesi'nin yanında bulunmaktadır. Sakin ve huzur dolu bu plaj Dalyan Köyü sınırları içinde kalmakta,yazlıklar daha çok bu plajın etrafında yoğunlaştığından,plaj çevresinde gençlere yönelik eğlence mekanları daha çok bulunmaktadır. Bu plaja Ezine'den Ezine Birlik Koop. Araçlarıyla ve Geyikli Sahil Birlik araçlarıyla ulaşılabilir.

Aktaş Plajı

Ezine'ye 22 km mesafedeki bu plaj Kestanbol Kaplıcaları'na olan yakınlığı ile ilgi toplamaktadır.Herhangi bir toplu taşıma aracı ile gidilemeyen bu plaja, aileler kendi araçlarıyla hem piknik hem de Ege Denizi'nin sularında eğlenmek için giderler. Körüktaşı Köyü'nden birkaç km sonra varılabilecek bu plajda, zeytin ve büyük meşe ağaçlarının altında, Bozcaada manzarasını seyrederek hem piknik yapabilir, hem de denizde eğlenebilirsiniz.

Tavaklı Plajı

Ezine'ye 24 km mesafedeki plaj Tavaklı Köyü'nün 5 km güneyinde bulunan iskelenin yanında yazlıklar boyunca bir şerit gibi Ayvacık ilçe sınırına kadar uzanır. Sakinliğiyle ön plana çıkan bu plaj etrafında,halk çadır kurarak kamp yapar ve yazın belli bir kısmını deniz kenarında geçirir. Tavaklı plajı yakınında birçok yazlık site bulunmaktadır. Tertemiz ve dibi kum olan plaj Ezine halkı tarafından rağbet gören plajlardan biridir. Bu plaja Ezine'den Ezine Birlik Koop. ve Gülpınar-Babakale Koop. araçlarıyla ulaşılabilir.

Papaz Plajı

Ezine'ye 30 km mesafedeki plaj Yeniköy Köyü'nün 1,8 km güneyinde bulunmaktadır ve plaja giriş Yeniköy Muhtarlığı tarafından çok cüzi bir miktarla ücretlendirilmiştir. Bu plaj, yerli halk tarafından rağbet görmesinin yanı sıra Trakya ve Ege'den misafirlerini ağırlamaktadır. Bakir oluşu,doğası ve Gökçeada(İmroz) manzarasıyla ünlüdür. Plaja direkt olarak herhangi bir toplu taşıma aracı bulunmamakla birlikte, Ezine'den Geyikli Sahil Birlik araçlarıyla Geyikli'ye aktarma yapılıp, Geyikli Seyahat Motorlu Taşıyıcılar Koop. araçlarının Çanakkale'ye giden istikametindeki araçlarıyla Yeniköy Köyü'ne ulaşılıp, yürüyerek plaja ulaşılabilir.

Yörüklerin uğrağı, muhacirlerin ensarı, efelerin mekanı, manavların diyarı Ezine.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• YerelNet