Arthur Wellesley

Arthur Wellesley

Birleşik Krallık Başbakanı
Görev süresi 14 Kasım 1834 - 10 Aralık 1834
Hükümdar	IV. William
Yerine geldiği	William Lamb
Yerine gelen	Robert Peel
Görev süresi 28 Ocak 1828 - 16 Kasım 1830
Hükümdar	IV. George IV. William
Yerine geldiği	Frederick John Robinson
Yerine gelen	Charles Grey
Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı
Görev süresi 14 Kasım 1834 - 18 Nisan 1835
Başbakan	Kendisi
Yerine geldiği	Henry John Temple
Yerine gelen	Henry John Temple
Birleşik Krallık İçişleri Bakanı
Görev süresi 17 Kasım 1834 - 15 Aralık 1834
Başbakan	Kendisi
Yerine geldiği	Henry John Temple
Yerine gelen	Henry John Temple
Kişisel bilgiler
Doğum	1 Mayıs 1769 6 Merrion Street, Dublin, İrlanda
Ölüm	14 Eylül 1852 (83 yaşında) Walmer, Kent, İngiltere
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Birleşik Krallık
Branşı	Britanya Ordusu
Hizmet yılları	1787–1852
Rütbesi	Mareşal

Arthur Wellesley lakabı Demir Dük (1 Mayıs 1769 - 14 Eylül 1852), Napolyon Savaşları sırasında Britanya ordusu komutanlığı ve sonradan başbakanlık (1828-1830) yapan asker ve devlet adamı. İlk askeri başarılarını Hindistan'da ve İspanya'daki Yarımada Savaşı'nda (1808-1814) kazanmış ve Napolyon'un Waterloo Savaşı'nda kesin yenilgiye uğratılmasında belirleyici rol oynamıştır (1815).

Mornington 1. kontu Garret Wesley'nin beşinci oğluydu. Eton'da ve Angers'deki askeri akademide öğrenim gördü. 1787'de orduya katıldı ve hızla yükselerek İrlanda kral vekilinin yaverliğine atandı. Daha sonra İrlanda Avam Kamarası'na girdi. 1796'da, Hindistan'a gönderildi. IV. Mysore Savaşı'nda (1799) tümen komutanı olarak deneyim kazandı. II. Maratha Savaşı (1803-1805) arasında Assaye ve Argaon'da önemli zaferler elde etti. Sindhia ailesini ve Berar racasını barışa zorladı. Bu başarılarından dolayo sir unvanı aldı (1804). Hindistan'dan döndükten sonra Kopenhag'a karşı düzenlenen bir seferde (1807) görev aldı ve Kioge'de Danimarka birliklerini yenilgiye uğrattı. 1808'de başlayan Yarımada Savaşı'na katılmak üzere küçük bir kuvvetle gittiği Portekiz'de Lizbon yakınlarında General A. Junot'yu yenilgiye uğrattı. Ertesi yıl bir kez daha Portekiz'e geçerek Fransızları bu ülkeden çıkardı. Başarısından dolayı Wellington vikontu unvanıyla ödüllendirildi. Madrid'e doğru ilerlediği Şubat 1812'de, kont unvanı aldı. Salamanca'da Mareşal Marmont'u yenerek Madrid'i ele geçirdi. Ekim 1812'de marki unvanını aldıktan sonra Vitoria'da Fransızları bozguna uğrattı. Harekat sona ermeden, sınırı aşarak Fransa'yı girdi. Yarımada Savaşı'nın son çarpışması Napolyon'un çekilme haberinin henüz ulaşmadığı Güney Fransa'da Nisan 1814'te yapıldı.

1813'te mareşalliğe yükseltilmiş olan Wellington, ülkesine döndüğünde dük unvanıyla ödüllendirildi. Paris Antlaşması'nın (1814) imzalanmasının ardından Fransa'ya Briton büyükelçisi olarak atandı.Bir süre bu görevi yürüttükten sonra İngiltere adına Viyana Kongresi'ne (1814-1815) katılmak üzere Paris'ten ayrıldı. Viyana'da bulunduğu sırada, Napolyon'un Elba'dan kaçtığı haberini aldı. Müttefiklerin Napolyon'a karşı düzenledikleri yeni harekat çerçevesinde Mareşal von Blücher ile birlikte Belçika üzerinden Fransa'ya karşı harekete geçti. Kısa sürede zaferle sonuçlanan harekatın getiridği saygınlıkla Avrupa'nın önde gelen kişilikleri arasına girdi. Müttefikler tarafından oybirliğiyle Fransa'nın kuzeyindeki işgal ordusunun komutanlığına seçildi ve üç yıl bu görevde kaldı. İngiltere dışişleri bakanı Lord Castlereagh'ın da yardımıyla Fransa'nın Yüz Gün'den sonra parçalanmasını önledi.

Wellington İngiltere'nin siyasi karışıklıklar içinde olduğu 1828'de başbakan oldu. Ama Katoliklere özgürlük tanınmasını öngören yasa tasarısını benimsemesi ve seçim reformuna karşı çıkması yüzünden 1830'da hükümeti düştü. Öldükten sonra Saint Paul Katedrali'nde Lord Nelson'un yanına gömüldü.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Frederick John Robinson	Birleşik Krallık Başbakanı 1828–1830	Sonra gelen: Charles Grey

Önce gelen: William Lamb	Birleşik Krallık Başbakanı 1834	Sonra gelen: Robert Peel

Önce gelen: Henry John Temple	Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı 1834–1835	Sonra gelen: Henry John Temple

Önce gelen: John Ponsonby	Birleşik Krallık İçişleri Bakanı 1834	Sonra gelen: George Hamilton-Gordon

Birleşik Krallık Başbakanları

Büyük Britanya Krallığı	Walpole Wilmington Pelham Pelham-Holles Cavendish Pelham-Holles Stuart G Grenville Watson-Wentworth Pitt Fitzroy North Watson-Wentworth Petty Cavendish-Bentinck Pitt

Birleşik Krallık	Pitt Addington Pitt W Grenville Cavendish-Bentinck Perceval Jenkinson Canning Robinson Wellesley Grey Lamb Wellesley Peel Lamb Peel Russell Smith-Stanley Hamilton-Gordon Temple Smith-Stanley Temple Russell Smith-Stanley Disraeli Gladstone Beaconsfield (Disraeli) Gladstone Salisbury Gladstone Salisbury Gladstone Rosebery Salisbury Balfour Campbell-Bannerman Asquith Lloyd George Law Baldwin MacDonald Baldwin MacDonald Baldwin Chamberlain Churchill Attlee Churchill Eden Macmillan Douglas-Home Wilson Heath Wilson Callaghan Thatcher Major Blair Brown Cameron May

Birleşik Krallık Dışişleri Bakanları

Dışişleri Bakanları	Fox Grantham Fox Temple Leeds Grenville Hawkesbury Harrowby Mulgrave Fox Howick Canning Bathurst Wellesley Castlereagh Canning Dudley Aberdeen Palmerston Wellington Palmerston Aberdeen Palmerston Granville Malmesbury Russell Clarendon Malmesbury Russell Clarendon Stanley Clarendon Granville Derby Salisbury Granville Salisbury Rosebery Iddesleigh Salisbury Rosebery Kimberley Salisbury Lansdowne Grey Balfour Curzon MacDonald Chamberlain Henderson Reading Simon Hoare Eden Halifax Eden Bevin Morrison Eden Macmillan Lloyd Home Butler Gordon Walker Stewart Brown Stewart

Dışişleri ve Commonwealth İşleri Bakanları	Stewart Douglas-Home Callaghan Crosland Owen Carrington Pym Howe Major Hurd Rifkind Cook Straw Beckett Miliband Hague Hammond Johnson

Birleşik Krallık İçişleri Bakanları

Shelburne Townshend North Temple Sydney Grenville Dundas Portland Pelham Yorke Hawkesbury Spencer Liverpool Ryder Sidmouth Peel Sturges Bourne Lansdowne Peel Melbourne Duncannon Wellington Goulburn Russell Normanby Graham Grey Walpole Palmerston Grey Walpole Sotheron-Estcourt Lewis Grey Walpole Hardy Bruce Lowe Cross Harcourt Cross Childers Matthews Asquith Ridley Ritchie Akers-Douglas Gladstone Churchill McKenna Simon Samuel Cave Shortt Bridgeman Henderson Joynson-Hicks Clynes Samuel Gilmour Simon Hoare Anderson Morrison Somervell Chuter Ede Maxwell-Fyfe Lloyd George Butler Brooke Soskice Jenkins Callaghan Maudling Carr Jenkins Rees Whitelaw Brittan Hurd Waddington Baker K. Clarke Howard Straw Blunkett C. Clarke Reid Smith Johnson May Rudd

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/4/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.