Yanıkkaval, Şenkaya

Tarih ve Kültürel Yapısı

Yanıkkaval
—  Mahalle  —
Erzurum
Ülke	Türkiye
İl	Erzurum
İlçe	Şenkaya
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	941
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0442
İl plaka kodu
Posta kodu	25370
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Yanıkkaval, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı mahalledir.Eski ismi Kamhıs'tır.(ermenice).Yanıkkaval köyü tarihi bir öneme sahiptir.Tarihi kaynaklara göre burada Anadolu Selçuklu Devletine ait mimari eserler ve yerler vardır.

Kamhıs (Yanıkkaval) Kalesi ve Mağara Kiliseleri

Kalenin ve Kiliselerin ne zaman ve nasıl yapıldığı bilinememektedir. Balkaya vadisine hakim konumdadır. Selçuklular tarafından tarafından yapılmış olduğu tahmin edilmektedir, Kamhıs 1550 tarihinde bir nahiye addolunup, Ardahan sancağına bağlanmıştır.

"Kamhıs Kilisesi" Yanıkkaval (Kamhıs) köyünün batısında, Balkaya vadisinde yer alır. Asıl Kilise yıkılmış olup küçük bir bölümü ayaktadır. Asıl kilisenin kuzeyinde bir tepe yamacında kayalık içerisine oyulmuş durumda Mağara Kiliseleri yer alır. 

İnanç Yapısı

Köyün yerli halkı tamamı Oğuzların Kargın boyuna mensup Türkmenlerdir.Köy Alevi Türkmen köyüdür. Anadolu'da en eski Alevi mürşid ocaklarından biri olan Dede Kargın Ocağına bağlı ve mensupturlar.Köyde Dede Kargın soyundan gelenlere ait türbeler vardır.Köy halkı Erzurum Şenkaya'ya 1810-1813 yılları arası Malatya'dan geldiği bilinmektedir.

Dil

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mahallenin tarihinden ve cografyasindan kaynaklanan zengin bir cok kültürlü yapisi vardir. Mahallenin şivesi genel olarak Malatya ve Erzurum agzi ile benzer olmakla birlikte "ts" "dz" ciftsessizlerinin kullanilmasi ve azeri lehcesinde ve Erzurum sivesinde yogun kullanilan acik "e" sesinin olmamasi ile genel Erzurum agzindan ayrilarak daha cok Güneydogu Karadeniz sivesine benzerlik gösterir. Örnegin "gece" yerine "dzedze", "ne yapacagim" yerine "n'edetsam" "kücük" yerine "tsütsük" kullanimi tipiktir. Kelime zenginligi bakimindan da günlük dilde rusca, ermenice ve rumca kökenli pek cok kelime kullanilir.

Örnek olarak:

• Sinor (Rumca Sinor'dan): Sinir,hat
• Ahlad (Rumca axladi'den): Armut
• Tamas (Rumca damaskinon'dan): Erik
• Zirza (Rumca Zirza'dan): Kapi mentesesi
• Andra (Rumca Ander'den): Lanet olasi. Ör:Andra kalasin!
• Kekeç (Rumca Kakats'dan):Kekeme
• Gazgal(Rumca Kazgal'dan) : Uzun boylu bicimsiz insan tipi
• Kofo (Rumca Kofos'dan): Sagir, ici bos
• Gıllan(Rumca Kulunga'dan): Yuvarlanmak
• Guzzik (Ermenice'den): Kambur
• Poşa (Ermenice Posha'dan): çingene kadın
• Tanko (Ermenice Tango'dan) : Afilli, sosyetik
• Bedira (Ermenice Bedra'dan ): Kova, büyük kap
• Haguz (Ermenice Agos'dan): tarlada acilan sulama arki
• Haşıl (Ermenice Hashil'dan) : bir tür yemek

Coğrafya

Ankaraya 1040 km. Erzurum iline 157 km, Şenkaya ilçesine 30 km uzaklıktadır.

İklim

Mahallenin iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.

Ekonomi

Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Nüfus

Altyapı bilgileri

MAYIS - EYLÜL Ayları arsında yaylacılık geleneği sürmektedir. Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol stabileze (bozuk) yoldur. Asvalt değildir. Mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.

Dış bağlantılar