II. İoannes Komnenos

Trabzonlu II. İoannes Komnenos Ιωάννης Β΄ Μέγας Κομνηνός
Trabzonlu II. İoannes Komnenos adına basılmış sikke.
Trabzon İmparatoru
Hüküm süresi	1280-1285
Önce gelen	Trabzonlu George Komnenos
Sonra gelen	Trabzonlu Theodora Komnene
Hüküm süresi	1285-1297
Önce gelen	Trabzonlu Theodora Komnene
Sonra gelen	Trabzonlu II. Aleksios Komnenos
Eş(leri)	Eudokia Palaiologina
Çocukları	II. Aleksios Mikhail
Tam ismi Trabzonlu II. İoannes Komnenos
Hanedan	Komnenos Hanedanı
Babası	Trabzonlu I. Manuel Komnenos
Annesi	İrene Syrikaina
Doğum	1262
Ölüm	16 Ağustos 1297

İoannes II Megas Komnenos (Yunanca: Ιωάννης Β΄ Μέγας Κομνηνός, Iōannēs II Megas Komnēnos) (yaklaşık 1262 – 16 Ağustos, 1297), 1280 yılından 1297 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. I. Manuel ile üçüncü karısı Trabzon soylusu İrene Syrikaina'nın en küçük oğludur. Öz ağabeyi George'un Moğol İlhanı Abaka Han tarafından esir edilmesinden sonra tahta çıkmıştır.

Bizans İmparatoru VIII. Mikhail Palaiologos yönetimi ile ilişkileri düzeltmiştir. Mikhail'ın müttefiki Abaka'nın George'u görevden almasından sonra, İoannes'ten yönettiği toprakların Bizans İmparatoru'nun bir kısmı olması ve Konstantinopolis'i içermemesi nedeniyle "Romalıların Hükümdarı ve İmparatoru" unvanından vazgeçmesini istedi. Diğer taraftan, İoannes bu talebi kendisinden önce gelenlerin kurduğu teamül ile Trabzon soylularının bu geleneksel unvandan vazgeçmesine izin vermeyeceği gerekçesiyle reddetti. Mikhail, ayrıca İoannes'i tehdit olarak görüyordu, çünkü Mikhail'ın İkinci Lyon Konsili'nde alınan Batı Kilisesi ile birleşmeyi kabul etmesine karşı çıkanların bazıları, İoannes'i Ortodoks Kilisesi'nin imparatorluk tacı için adaylığa uygun görüyorlardı.

Bu değişime rağmen, II. İoannes, Sicilya Kralı Anjoulu Carlo (Charles d'Anjou, Napolili I. Charles) ile müttefik ile Bizans İmparatoru VIII. Mikhail Palaiologos yönetimi ile birleşmeye karşı politikalara geri döndü. VIII. Mikhail'ın, başlangıçta isteksizliğine rağmen, davetini kabul ederek Mikhail'ın üçüncü kızı Eudokia Palaiologina ile Konstantinopolis'te 1282 yılında evlenmiştir. Trabzon'a döndükten sonra, "Roma İmparatoru" unvanını terk ederek "Bütün Doğunun, İberyanın ve Deniz aşırı vilayetlerin Hükümdarı ve İmparatoru" unvanını kullanmaya başlamıştır. Trabzon İmparatorları ve onların aileleri kendilerine devamlı olarak Büyük Komnenoi (Megas Komnenos/Megale Komnene) olarak adlandırmaya başlamışlardır.

II. İoannes'in yokluğunda, kayınbiraderi İmereti kralı VI. Davit Narin pozisyonun avantajını almış ve Trabzon İmparatorluğu üzerinde Gürcü etkisini geri getirmeye teşebbüs etmiş ve başkenti kuşatmıştır. Şehri alamasa da, Gürcüler, birçok vilayeti işgal etmiş ve İoannes'in üvey kız kardeşi I. Manuel ile ikinci karısı Gürcü Rusudan'ın kızı Theodora'yı desteklemişler ve tacı 1284 yılında almasını sağlamışlardır. Ancak Theodora, İoannes'in geri dönüşünden kısa bir süre sonra 1285 yılında yenilmiştir.

Bizans İmparatorluğu ile ilişkilerin iyileşmesi, Trabzon üzerinde Moğol baskısını yumuşatmasına rağmen Gürcü istilası ve İoannes ile Theodora arasındaki iç savaşın neden olduğu problemler, batı vilayetinin Türkler tarafından feth edilmesine neden olmuştur.

1291 yılında Papa IV. Nicholas, II. İoannes'e Katolik olması ve kutsal toprakların yeniden ele geçirilmesi için hazırlanan haçlı seferine ve Moğollara yollanacak elçi kafilesine katılmasına için iki mektup yazmıştır. İoannes, bu mektuplara cevap vermese de, batılı tacirler ile iyi ilişkileri sürdürmüş, İngiliz elçi kafilesinin 1290'lı yıllarda Moğollara giderken topraklarından geçmesine izin vermiştir. 1297 yılında ölmüş, naaşı Trabzon'a götürülmüştür.

Eudokia Palaiologina ile evliliğinden iki oğlu olmuştur:

1. II. Aleksios, ardılı
2. Mikhail

Kaynaklar

• Alexander Kazhdan, ed. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• W. Miller, Trebizond: The Last Greek Empire of the Byzantine Era, Chicago, 1926.