Türkiye'nin illeri
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Anadolu yarımadası ile Trakya toprakları üzerine kurulan Türkiye'nin, seksen bir ili vardır. İller, Türkiye'nin en büyük idari bölümleridir. Bu seksen bir il, dokuz yüz on dokuz ilçeye[1] bölünmüştür. Bu ilçeler, en küçük idari birim olan mahalle ve köyleri içinde barındırır. İllerde yönetme ve yürütme görevi, içişleri bakanı tarafından önerilen ve bakanlar kurulunun onayından sonra cumhurbaşkanı tarafından atanan valiler tarafından yerine getirilir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı ve 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin resmen kuruluşundan sonra idari sistemde değişikliklere gidildi. 1924 yılında Ardahan, Artvin ve Kars il yapılarak yetmiş bir olan il sayısı yetmiş dörde yükseltildi.[2] İki yıl sonra Ardahan, Beyoğlu, Çatalca, Dersim, Ergani, Gelibolu, Genç, Kozan, Oltu, Muş, Siverek ve Üsküdar illeri ilçeye dönüştürüldü.[2][3] 1927'de ise Doğubayazıt ilçeye dönüştürüldü ve Ağrı'ya bağlandı.[4] 1929'da Muş tekrar il oldu, Bitlis ilçe hâline getirildi.[2] Dört yıl sonra Aksaray, Cebelibereket, Hakkâri ve Şebinkarahisar ilçe olması, Mersin ile Silifke'nin birleştirilip İçel[B] adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla ve Artvin ile Rize'nin birleştirilip Çoruh[B] adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla sayı elli altıya düştü.[2] 1936'da Rize, Dersim ve Hakkâri tekrar il oldu, yine aynı yıl Dersim'in adı Tunceli olarak değiştirildi; 1939'da Hatay Cumhuriyeti, Türkiye'ye bağlanarak Hatay ili adını aldı.[2][5] 1953'te, Uşak'ın il, Kırşehir'in ilçe olması kararlaştırıldı, 1954'te Adıyaman, Nevşehir ve Sakarya il statüsü kazandı.[2] 1956'da Artvin il statüsünü geri kazandı, 1957'de Kırşehir'in il statüsü geri verildi.[2] Bu yıldan sonra otuz iki yıl boyunca il sayısında herhangi bir değişiklik olmadı.[2] 1989'da Aksaray, Bayburt, Karaman ve Kırıkkale; 1990'da Batman ve Şırnak; 1991'de Bartın; 1992'de Ardahan ve Iğdır; 1995'te Yalova, Karabük ve Kilis; 1996'da Osmaniye il oldu.[2] Böylece il sayısı seksene tamamlandı.[2] Devletin il sayısı, Aralık 1999'da Düzce'nin il olması ile günümüzdeki hâlini aldı.[6]
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye'nin nüfusu 2014 yılı itibarıyla 77.695.904 kişiye ulaştı.[7] Bu rakamın 71.286.182'ini il ve ilçe merkezlerinde yaşayanlar oluşturdu.[7] Ülkedeki en fazla nüfusu barındıran il İstanbul, en az nüfusu barındıran il Bayburt'tur. Ayrıca en büyük yüzölçümüne sahip il Konya, en küçük yüzölçümüne sahip il Yalova'dır.[8] Bunların dışında büyükşehir olmayan tüm illerin merkez ilçelerinin adı, il ile aynı adı taşır.
İller
| Başkent ve büyükşehir | |
| Büyükşehir | |
|
 İstanbul'daki Boğaziçi Köprüsü, Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlamaktadır.    Türkiye'nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı.  Ege Bölgesi'nin en kalabalık ili İzmir.    Türkiye'nin en büyük gölü Van Gölü'nde yer alan Akdamar Adası. |
Eski iller
- Doğubayazıt ili, Ağrı iline bağlandı.
- Çatalca ili, İstanbul iline bağlandı.
- Gelibolu ili, Çanakkale iline bağlandı.
- Genç ili, Bingöl iline bağlandı.
- Kozan ili, Adana iline bağlandı.
- Şebinkarahisar ili, Giresun iline bağlandı.
- Siverek ili, Şanlıurfa iline bağlandı.
- Silifke ili, Mersin iline bağlandı.
Ayrıca bakınız
Notlar
- A ↑ İllerin alanlarına, sınırları dahilindeki akarsu ve göller dahildir.[8]
- B ↑ İçel'in adı, 2002 yılında resmen Mersin olarak değiştirildi.[10]
- C ↑ İstanbul'da 212, Avrupa Yakası'nın, 216, Anadolu Yakası'nın telefon kodudur.
Kaynakça
- ↑ "İller İdaresi Genel Müdürlüğü". İller İdaresi Genel Müdürlüğü. 18 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140818093925/https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "İller İdaresi Genel Müdürlüğü". İller İdaresi Genel Müdürlüğü. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130116121839/http://www.illeridaresi.gov.tr/default_B0.aspx?content=104. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
- ↑ Ünüvar, İhsan. Erzurum vilâyeti. Duygu Matbaası. s. 40. http://books.google.com.tr/books?hl=tr&id=wxZIAAAAMAAJ&q=Bayaz%C4%B1t+il%C3%A7e+oldu.#search_anchor. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ↑ Alpaslan, İsmet. Her yönüyle Ağrı. Tutibay Yayınları. s. 180. http://books.google.com.tr/books?hl=tr&id=wxZIAAAAMAAJ&q=Bayaz%C4%B1t+il%C3%A7e+oldu.#search_anchor. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ↑ White, Paul J. (İngilizce). Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey. Zed Books. s. 80. ISBN 978-1-85649-822-7. http://books.google.com.tr/books?id=a80KQ4jdOeUC&pg=PA80&dq=4+January+1936+Tunceli&hl=tr&ei=6C5xTOqXDYaMvQPRid1B&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CEcQ6AEwBg#v=onepage&q=4%20January%201936%20Tunceli&f=false. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ↑ "Düzce, resmen il Derince ilçe oldu". Hürriyet. 9 Aralık 1999. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141017180638/http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=-117998. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
- 1 2 3 "Adana Büyükşehir Nüfusu - 2015". TÜİK. 7 Mart 2015. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160204010758/https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. Erişim tarihi: 7 Mart 2016.
- 1 2 3 "İl ve İlçe Yüzölçümleri * - Harita Genel Komutanlığı" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410211530/http://www.hgk.msb.gov.tr/urunler/diger/il_ilce_alanlari.pdf. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ↑ "İl ve cinsiyete göre il/ilçe merkezi, belde/köy nüfusu ve nüfus yoğunluğu, 2007-2015" (XLS). TÜİK. 31 Aralık 2014. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151211160707/http://www.tuik.gov.tr:80/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1591. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
- ↑ "İçel resmen Mersin oldu". Hürriyet. 21 Haziran 2002. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=79852. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
| ||||||||||||||