Keskince, Birecik
Koordinatlar: 37°4′40″K 37°53′2″D / 37.07778°K 37.88389°D
| Keskince | |
| — Mahalle — | |
 |
|
  Keskince Keskince'nin Şanlıurfa'daki konumu |
|
| Koordinatlar: 37°4′40″K 37°53′2″D / 37.07778°K 37.88389°D | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Şanlıurfa |
| İlçe | Birecik |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 350 m (1.148 ft) |
| İklim türü | Karasal iklim |
| Nüfus (2012) | |
| - Toplam | 295 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 471 |
| İl plaka kodu | 63 |
| Posta kodu | 63400 |
| İnternet sitesi: | |
Keskince, Şanlıurfa ilinin Birecik ilçesine bağlı bir mahalledir. Eski ismi Tilmusa'dır.[1] Şanlıurfa il merkezine 99 km, Birecik ilçe merkezine 19 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2012 | 295 |
| 2011 | 293 |
| 2000 | 202 |
| 1990 | 1316 |
| 1985 | 1427 |
Altyapı bilgileri
Okulu vardır. PTT şubesi yoktur. Su şebekesi vardır. İlköğretim okulu, cami, sağlık ocağı ve dört adet lojmanı vardır.
Tarihçe
İlk Çağ
Bu mahallesimüzün eski ismi Tilmusa'dır. Hititlerde kullanılan ve genellikle Sami kökenli dillerde yaygın olan bir isimdir. Günümüzde yörede halen aynı mana ile kullanılır. Yüksek ve toprak yapılı höyük anlamına gelmektedir. İlçemizin sınırları içinde bu isimle başlayan Tılfar (Bozdere ) Tılmecnun (Eriç) Tılubur (Geçittepe ) Tılvazz ( Meteler) Tılak (Dorucak) isimli 5 köy bulunmaktadır. Tılmusa mahallesi Fırat kenarında kurulu tarihi Zeugma (Belkıs) şehrinin tam karşısında ve Fırat nehrinin doğu tarafına düşmektedir. Tilmus mahallesi kral yolu olarak bilinen tarihi ipek yolunun da fıratı geçiş yeridir. Asurlular döneminde Mezopotamya'dan Karum yani Kayseri ye giden kral yolunun Tılmusa'dan geçtiği bilinmektedir. Bu konuda araştırma yapan Falkner ve garelli bu fikirdeler Onlara göre Asur ;kayseri yolu Birecik'in yakınlarında bir yerde Fırat'ı geçer. Bu yol Ur şehrinden başlayarak Kayseri'de sona erer .Bu fikir gayet isabetlidir.Zaten Tılmusa ile Belkıs (Zeugma) şehrini birbirine bağlayan köprünün de kalıntıları hala durmaktadır.Yine bu konuda araştırma yapan Dr.Geotze ve W. Hallo Tılmusa'yı tanımadıkları halde tarif ettikleri kral yolunun Fırat geçişi Tılmusa'dadır. Tılmusa'nın kral yolu üzerinde bulunduğu bu kişilerin araştırması incelendiğinde ortaya çıkar. Dolayısıyla Tılmus Mezopotamya'nın Anadolu'ya açılan kuzey kapısı olarak kabul edilebilir. Ne yazık ki Birecik barajının yapımıyla birlikte Tılmusa mahallesi ve bahsi geçen Zeugma Belkıs mahallesi ile Tarihi köprünün kalıntıları Birecik barajı altında kalmıştır. Üstelik Tılmıs (Tümülüs) höyüğünde herhangi bir kazı bile yapılmamıştır.
Orta Çağ
Orta Çağ'da bölgede Reşi aşireti yaşamaktaydı. 16. yüzyılda bölgeye gelip günümüzde Barak ovası olarak bilinen Nizip'in doğusuna yerleşmek isteyen Türkmen Beydili ve Barak aşiretlerinin baskılarıyla Reşiler mahallesi terk etmiş ve köy bir süre Türkmen obalarının yerleştiği bir kışlak idi.
Yeni Çağ
Yeni Çağ'da mahalledeki önemli gelişmelerden biri köye yerleşen Kıpçak Türkleridir. Kıpçak Türklerinin bir kolu olan Nogaylar, Kuzey Kafkasya'dan çekilmekte ve büyük kitleler halinde Anadolu'ya (Urum) gelmekteydi. Nogay Türklerinin Anadolu'da en sık yerleştiği bölgeler İç ve Güney-Doğu Anadolu bölgeleridir. 18. yüzyıl başlarında Kurmay Binbaşı Hasan Tevfik'e Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Nogayları yerleştirme görevi verilmiştir. Balıkçılık, tarım ve hayvancılıkla uğraşan Nogaylar için Adana yöresi uygun görülmüştür. Adana'ya gelen Nogaylar bu yörede sıtma hastalığından ve sellerden mağdur olunca çevre yörelere dağılmışlardır. Doğuya giden Nogaylar sırasıyla Gaziantep, Kahramanmaraş ve Kayseri yörelerine yerleşmişlerdir. Batı'ya giden Nogaylar sırasıyla Konya, Kırşehir Ankara, Aksaray ve Eskişehir yörelerine yerleşmişlerdir. Bu Nogaylar'dan Doğu'ya gidenler Gaziantep'e varmış ve Tılmusa mahallesiyle birlikte bir kaç köy kurmuştur. Osmanlı dönemi vergi ve yerleşim kayıtlarında köy halkının menşeyi Kafkasistan Etrak-ı Kıpsakî (Kafkas Kıpçaklı Türkleri) olarak tanımlanmıştır. .
Yakın Çağ
Yakın Çağ'da Tilmusa Mahalleninde yaklaşık 100 Aile yaşardı. Köy sular altında kaldıktan sonra barajın kıyısında mahallenin eski yerini tepeden görecek bir mevkide köye yeni yerleşim yeri verildi. Fakat buraya köylülerden sadece 40-50 hane yerleşti. Köylülerin çoğu Birecik ve Nizip ilçelerine, Şanlıurfa ve Gaziantep'e yerleşip kendilerine uygun iş ve ticaretle uğraşmaya başladılar. Diğerler ide Mahalleye tahsis edilen yeni yerleşim yerinde tekrar tarım ve fıstıkçılık ile uğraşmaya devam etti. Baraj sularının Köy topraklarını sular altına aldıktan sonraki hali . Köy ve toprakları tamamen sular altında kaldı. Ancak Kepir denilen tepelerdeki bir bölüm mahallenin fıstıklık arazisi kaldı. Buraya da Mahallenin yeni yerleşim yeri yapıldı. Tılmusa yani Keskince mahallesi baraj yapılmadan önce ilçemizin cennete benzeyen yegane köylerinden biri idi . Gerçekten bahçeleri ile sulu tarımı ile hele meşhur erik ve sebzesi ile Fırat'ın incilerinden biri idi. Burada yaşayan halkın tamamı Türkçe konuşur.