Gevaş

Koordinatlar: 38°17′52″K 43°6′20″D / 38.29778°K 43.10556°D / 38.29778; 43.10556

Gevaş
  İlçe  

Gevaş'ın Tatvan yönünden girişi. Arka planda Artos Dağı görülmektedir.

Türkiye'de yeri
İlin siyasi haritası
Koordinatlar: 38°17′52″K 43°6′20″D / 38.29778°K 43.10556°D / 38.29778; 43.10556
Ülke Türkiye
İl Van
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Nedim Akmeşe [1]
 - Belediye başkanı Sinan Hakan (AK Parti)
Yüzölçümü
 - Toplam 727 km2 (280,7 mi2)
Rakım 1.750 m (5.741 ft)
Nüfus (2015)[2]
 - Toplam 28,801
 - Kır -
 - Şehir 28,801
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 65700
İl alan kodu 432
İl plaka kodu 65
İnternet sitesi: www.gevas.gov.tr

Gevaş (Kürtçe: Westan), Van'ın 12 ilçesinden birisidir.

Yüzölçümü 727,5 km kare olup, denizden yüksekliği 1750 metredir. İlçe Güneydoğu Toroslar'ın bir uzantısı olan Kavuşşahap (İhtiyarşahap) dağlarının en yükseği olan Artos Dağının (3650 m) eteğinde kurulmuştur. Doğusunda Gürpınar, batısında Hizan ve Tatvan (Bitlis) İlçeleri, kuzeyinde Van Gölü, kuzeydoğusunda Edremit, güneyinde Çatak, güneybatısında da Bahçesaray ilçeleri bulunur. İl merkezine uzaklığı 40 km'dir. Sınırları içerisindeki Akdamar Adası, ilçenin en önemli turistik mekanıdır.

Tarihçe

İlçe merkezinin bulunduğu verimli vadi Urartular döneminden beri yoğun yerleşime sahne olmuştur.

Eski kaynaklarda kasabanın adı Vostan,Vastan ve son olarak Vestan(1960'tan itibaren) diye geçer. Bugünkü ilçe merkezinin 20 km kadar batısında Ahtamar Adası karşısında bulunan eski kent, MS 421 yılında Sasani Devleti'nin egemenliğine giren Doğu Ermenistan'ı yöneten İran askeri valilerinin (vostikan) ikametgâhı olarak önem kazanmıştır.

7. yüzyılda Sasani Devletinin İslam egemenliğine girmesinden sonra Vostan'da Ermeni kökenli Rştuni beyliği hüküm sürmüştür. 705 yılında diğer Ermeni beylerinin ittifak ederek Vart Rştuniyi öldürmesinden sonra bölge Başkale (Ağbak) kökenli Ardzruni hanedanının tasarrufuna geçmiştir. 908 yılında I. Gagik Ardzruni bazı Arap beylerinin de desteğiyle Vostan'da "Ermenistan kralı" olarak taç giymiş, ancak daha sonra ikametgâhını Ahtamar Adasında inşa ettiği yeni kasabaya taşımıştır. Van Gölü'nün Güney ve Doğu kıyılarına hakim olan Ardzruni beyliği 1021 yılında Bizans tarafından tasfiye edilinceye kadar varlığını sürdürmüştür.

Gevaş'ın Türk fethinden sonraki ilk iki yüzyıldaki durumu karanlıktır. Kasabanın bugünkü yerine Moğol egemenliği döneminde 1264 veya 1297 yılında taşındığına dair veriler mevcuttur. Kasaba 1380'li yıllarda Hakkari ve Van'ı içeren bölgede güçlü bir beylik kuran İzzeddin Şîr (Kürtçe: Yezdan Şêr)'in başkenti olmuştur. 1386'da Timur'a karşı Van Kalesi'ni savunan İzzeddin Şir daha sonra sırasıyla Timur'a ve Karakoyunlu'lara bağımlı olarak beyliğini sürdürmüştür. Kasabanın en önemli tarihi anıtı olan Celme Hatun Türbesi (veya Halime Hatun Türbesi), İzzeddin Şir'in Karakoyunlu hanedanından olan eşine aittir.

Öte yandan Ahlat'ta bulunan Selçuklu mezarlığından sonra bölgenin en büyük ikinci Selçuklu mezarlığı da ilçededir.[3]

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[4] 25.285 4.019 21.266
1970[5] 29.610 4.944 24.666
1975[6] 34.195 6.333 27.862
1980[7] 40.152 7.410 32.742
1985[8] 45.013 8.607 36.406
1990[9] 32.119 9.994 22.125
2000[10] 29.557 10.988 18.569
2007[11] 29.783 11.042 18.741
2008[12] 29.951 10.594 19.357
2009[13] 29.612 10.432 19.180
2010[14] 29.187 10.309 18.878
2011[15] 29.211 10.366 18.845
2012[16] 29.215 11.028 18.187
2013[17] 29.655 29.655 veri yok
2014[18] 28.982 28.982 veri yok
2015[19] 28.801 28.801 veri yok

Kaynakça

  1. http://www.gevas.gov.tr/
  2. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDfgUVa. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  3. Yeni Rehber Ansiklopedisi
  4. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmYRvVo. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoCJm6B. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtrHLkrR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btv4NFGH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxBurs0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btytdl6V. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu15334S. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3BIDr4. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCKlLzv. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEPIvya. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuG2pdiz. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuHGLE4o. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZyVCnzM. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  17. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPVTuMKb. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  18. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDfgUVa. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  19. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 9/3/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.