Divanlı, Yozgat

Tarihçe

Anadoluda köy kuruluş tipleri vardır. Bunlar: göç yoluyla yerleştirme şeklindeki köyler(muhacir köyleri), su yatağı boyunca kurulan köyler ve toplanma köyleridir. Divanlı Köyü, bu köy tiplerinden adından da anlaşılacağı gibi toplama köy tiplerindendir. Yaklaşık yedi ayrı küçük köyün bir araya gelerek toplandıkları bir köydür. Bunlardan bilinenleri şuanda yukarı mahallede oturan birçok kişinin geldiği, Karaca Ahmet Köyü(Karacalar), bu köye ait bulgulara, köyün Yozgat çıkışında Çabutlu mevkinde hala rastlanmaktadır. Diğeri Maksut Köyü’dür. Bu köy ise köyün mezarlıklarının bulunduğu güney bölümün yüksek kesimlerinde kurulmuş olup, hala köye ait mezarlıklar ve un yapmak için kullanılan eski el taşlarının bu mevkide bulunan tarlalarda çıkarıldığı bilinmektedir. Ayrıca bilinen üçüncü köy ise, köyün kuzey doğusunda Kızıl dere mevkiinde bulunan ve köyün bulunduğu mevkiye ilk yerleştikleri bilinen Kızık Köyü’dür. Bu köy, Yozgat’ı oluşturan boylara da akraba olduğu bilinmektedir. Bilinen bu üç köyle birlikte daha dört ayrı Divan beyinin başında olduğu küçük köylerin bir araya gelerek toplandığı köyün kuruluş hikâyesi şöyledir. 1690 yıllarında yaşamış, Osmanlı padişahlarından II. Ahmet döneminde bir süre veziri âzamlık da yapmış olan Mustafa Paşa, namı diğer köylüler tarafından bilinen Kaptanı Derya Mustafa Paşa, köyün bu günkü halini almasında önemli etkilere sahiptir. Yozgatlı Mehmet Bey’in oğlu olan Mustafa Paşa babasıyla Kızık Köyü adı verilen mevkide kış günü babasıyla mahsur kalmıştır. Bu köyde bulunan bir eve misafir olmuşlardır. Ev halkı tarafından çok iyi karşılanan ve misafir edilen Mehmet Bey bu durumdan çok minnettar kalmıştır. Yoğun kış şartları gereği epeyce misafir olan Mehmet Bey, oğlu Mustafa’yı kış şartlarından dolayı bırakarak kendisi gitmek zorunda kalmıştır. Burada bir süre kalan Mustafa Paşa, özellikle evde bulunan ve bir imam kadar dini bilgiye sahip olan bir Zat’tan etkilenmiştir. Yıllar sonra önce silahtar, vezir, kaptanı deryalık ve sonunda da veziri azamlık yapan Mustafa Paşa, unutamadığı bu kişiyi görmeye gelir ama onu bir türlü bulamaz. Ama o kadar etkilenmiştir ki, bu vefayı, bu kişi adına cami yaptırarak göstermiştir. Ayrıca Osmanlı arazi sisteminde ayanların toplandığı divanın da bulunduğu ve civar köylerdeki toprakla ilgili davalarında görüldüğü divanın yanına yapılan cami, diğer bütün köylerin kendi etrafına toplanmasına sebep olmuştur. Köyün yapılış tarihi Yozgat Çapanoğlu Caminin tarihinden yaklaşık 100 yıl daha öncedir ve 16. yüzyılda yapılmıştır. Caminin üzeri yapıldığı dönemlerde topraktan damlı olduğu sonradan istiklal savaşı gazisi Şükrü Efendi öncülüğünde çatıyla kaplanmıştır. Böbürlenmeleriyle ve yiğitlikleriyle bilinen divan beyleri köyü oluşturan her bir sülalenin ileri gelenleridir. Caminin yapılışından da önce var oldukları bilinen divan beylerine savaşlarda üstün başarı gösterdikleri bilinmektedir. Divanlı Köyü toprakları, aslında asker oldukları söylenen beylere barış zamanı ekip biçmeleri için verilen topraklardır. Yerleşmiş oldukları bu topraklarda türeyen çoğalan her bir beyin tuttuğu bu topraklar, daha sonra birer ufak köy haline gelmiştir. Bilinen en ünlü Divan Beyleri: Melik Bey, Ömer Bey, ve Hayri Bey’dir. Bu beyler Yozgat Beyleri tarafından fazla sevilmezmiş. Hatta Yozgat Beyleri yani çapanoğulları, kızlarını en cesur divan beylerinden birine vererek düğün alayının ortasında divan beyini vurdurarak köyün Yozgat’ın önüne geçmesini engellemişlerdir. Sonrada Çapanoğulları tarafından söylenen şu söz çok önemlidir. "Aygırı kısrakla avlayacaksın.” "Köy Yozgat çamlığının arkasında, öz adı verilen derenin geçtiği vadinin kuzey batısındaki üç küçük tepe üzerine kurulmuştur. Bu tepeler Hasan Tepesi, Murat Tepesi ve köyün tam üzerinde olduğu tepedir. Bu tepelerden en ünlüsü üzerinden düğünü olan çiftlerin geçmeden murat alamayacağına inanılan Murat Tepesi’dir. Bu yüzden her düğünde bu tepe birkaç kez dolanılır ve tepe üzerinde halaylar çekilir. Yamaç üzerinde güneye dönük olarak kurulan köy bir boğaz içindedir. Bir zamanlar 350 ila 400 hanenin bulunduğu köy çevresinin en büyük, Yozgat’ın ise sayılı büyük köylerindendir. Tarım ve hayvancılıkla geçinen köylüler toprağın parçalanması sonucu başta Yozgat, Ankara olmak üzere yurtdışına da birçok göç vermiştir. Şu anda, o kadar da kalmasa dahi köyün armut u meşhurdur. Bilinen en ünlü yemekleri arabaşı, çullama, ekmek aşı, halaşka, kesme çorba ve erişte’dir. Bunun yanı sıra köyün yetiştirdiği sayılı düşünürlerden olan Osman DOĞAN dır. Meşhur deli imam olarak tanınan şahsın oğludur. Çocuklarının isimleri Sami,İlhami ve Sabri dir. Onlardan şimdi hayatta sadece Sabri DOĞAN kalmıştır.

KÖYE AİT OLAN BAZI SÖZ VE KÜLTÜR UNSURLARI

"Divanlının iti, topçuya ürümez", Genellikle, karı koca ve aile içi kavgalara karışıp taraf olan insanlar için söylenir. Divanlılar’da, kızlarını civar köylere yani köy dışına vermeme geleneği varmış. Ayrıca Divanlılı olup da, pehlivan olmayan yoktur. Divan Beylerinin düğünleri, kaza düğünü adı verilen büyük gösterilerin, ikramların olduğu hatır ve gönülün ağır bastığı güzel geleneklermiş. Bu düğünlerde boy gösteren pehlivanları unutmamak gerekir tabi. Düğün için gelen misafirler de, genellikle uzaklardan ve yatılı olarak gelirmiş. Bu gösterilerde güreşler düzenlenirmiş. Köydeki ünlü pehlivanlar: Darıcıoğlu Cemal pehlivan,Eminlerin Ahmet pehlivan, Mahmut pehlivan, Kötenlerin Haşim pehlivan, Kahyaların Ali pehlivan’dır