Kazakistan'da kız kaçırma

Kazakistan’da kız kaçırma (alyp qashu), Kazakistan'da erkeklerin evlenmek istediği kadını kaçırmasıdır. Yapı olarak “rızasız kaçırma” (kelisimsiz alyp qashu) ve “rızalı kaçırma” (kelissimmen alyp qashu) olmak üzere iki farklı tipi görülmektedir.[1] Rızalı kaçırma kadın ve erkeğin eylem gerçekleşmeden önce anlaşıp konuşması ve ardından kaçmaya karar vermesiyle gerçekleşir, rızasız kaçırma ise erkeğin kadının rızası olmadan alıkoyması ve zorla evlendirmesi üzerine kurulmuştur.

Kız kaçırma eylemini gerçekleştirenler genelde başlık parası veya düğün ve kız alma gibi etkinliklerin masraflarını, kadın tarafından reddedilme endişesini veya başka biri tarafından kaçırılmasının engellenmesini bahane etmektedir.[1]

Orta Asya'da bir kız kaçırma

Rızasız kaçırma kadının kandırılması ve zor kullanımı ile gerçekleşmektedir.[1] Adam kaçırdığı kadını evine götürdükten sonra, adamın ailesinden birisi kadına bir eşarp verir. Bu eşarbı giymesi kadının evlenmeye rızası olduğu anlamına gelmektedir. Rızalı kaçırmalarda genelde kadın bu eşarbı gönüllü olarak kabul etmesine rağmen, rızasız kaçırmalarda günlerce direndiği görülmüştür.[1] Bunun sonrasında kadını alıkoyan aile “gelinden” kendi ailesine, gönüllü olarak kaçtığını ifade eden bir mektup yazmasını ister. Eşarp durumunda olduğu gibi, kadınların bu duruma da direndiği görülmüştür.[1] Takriben, “damat” ve ailesi özür içerikli bir mektup yazar ve kadının ailesine gönderir. Mektupla beraber aile büyüklerinden oluşan küçük bir toplulukla gelinin evine başlık parasını temsilen bazı hediyeler veya para teklif edebilir. Genelde erkeğin ve kadının ailesinin bu karşılaşması gerilim ve şiddet barındırır veya bir olay çıkması muhtemeldir.[1] Erkeğin ailesinin bu ziyareti ardından kadının ailesi (qughysnshy) de kızlarını eve geri getirmek veya kızlarının evlenmeye gönüllü olduğunu teyit etmek için bir ziyaret düzenler.

2018 yılında Kazakistan’da genç kadınların kaçırılmasıyla ilgili bir araştırma gerçekleşmiştir. Evi kadınların %4’ü kaçırıldıklarını, bunların da üçte ikisi ise bu eylemin rızalı olarak gerçekleştiğini ifade etmiştir. Bu da Kazakistan’da gerçekleşen evliliklerin %1-1.5’inin rızasız kaçırmayla gerçekleştiğini ortaya koymaktadır.[2]