Büyük Mısır Seferi

29 Kasım’da henüz I. Selim Amasyada iken Şah İsmail’den bir elçi heyeti geldi[8]. Gelen elçi heyeti barış talep etmekte ve Şah İsmail’in Çaldıran’da esir düşen hanımını da geri istemekteydi[9]. Şah İsmail’in diplomatik girişimlerini hile olarak yorumlayan I. Selim, elçileri alıkoyarak hapsettirdi ve Safevi sorununun ancak şiddet ile çözüleceğini düşünerek sefer hazırlıklarına devam etti[10]. Bu sırada Fırat’ın kuzeyindeki Anadolu topraklarının da fethi için uğraşıldı. 19 Mayıs 1515’te Kemah zaptedildi ve I. Selim, birçok sebepten ötürü ikinci harekâtını erteleme kararı aldı[11][12][13].

1480 yılında Osmanlı İmparatorluğu sayesinde Dulkadir Beyliği’nin başına geçen ve aynı zamanda Yavuz Sultan Selim’in de anne tarafından dedesi olan[14] Alaüddevle Bozkurt Bey, Osmanlı-Safevi-Memlük gibi üç büyük devletin arasında ayakta kalabilmek için denge politikası gütmekteydi. Her ne kadar Osmanlı kaynaklarında Safevi yanlılığı ile suçlansa da[15], coğrafi konumu ve diğer iki ülkenin yayılmacı politikasına karşı son zamanlarda Memlükler ile yakınlaşıyordu[16]. İran Seferi’ne davet ettiği dedesinin sefere katılmayıp, üstüne Memlükler ve Safeviler ile iş tuttuğuna dair haber alan[17] I. Selim, Amasya dönüşü kendisi arkadan takip ettiği halde Sinan Paşa komutasındaki bir orduyu Elbistan’a yolladı[16]. Haziran 1515’te gerçekleşen Turnadağ Muharebesi’nde Alaüddevle hayatını kaybetti ve yerine I. Selim’in yanında birçok muharebeye çıkan Şehsüvaroğlu Ali Bey getirildi. Bu sonuçla birlikte Memlükler ile Osmanlılar arasındaki tampon bölge görevi gören ve Anadolu’daki son Türk beyliği olan Dulkadiroğulları Beyliği, Osmanlı İmparatorluğu’nca ilhak edildi.

I. Selim divanda ikinci seferi tartışıyor (Selimname)

I. Selim henüz İstanbul’a dönmeden önce Bıyıklı Mehmed Paşa’yı cephe komutanı olarak Bayburt’ta bırakmıştı[18]. I. Selim’in Anadolu’ya dönmesini fırsat bilen Şah İsmail önce başkenti Tebriz’i kurtardı, akabinde de Nur Ali Halife’ye kuvvetleriyle Erzincan dolaylarına taarruzunu emretti[19]. Casusları sayesinde bundan haberdar olan Bıyıklı Mehmed Paşa, süratle kuvvetlerini toparladı ve Tunceli’de Safevi ordusunu karşıladı. 1515’in Haziranı’nda gerçekleşen Ovacık Muharebesi’nde Safevi ordusu hezimete uğradı ve Nur Ali Halife harp meydanında hayatını kaybetti. Aynı zamanda da Ustaclu Karahan komutasındaki bir Safevi ordusu isyan eden Diyarbakır’ı kuşattıysa da Bıyıklı Mehmed Paşa’nın Eylül 1515’te bölgeye varması sonucu Mardin’e çekildi. Bir yıl boyunca çok şiddetli olmaya çarpışmalar gerçekleşti ve sonrasında iki ordu Mayıs 1516’da Koçhisar’da karşılaştı. Koçhisar Muharebesi oldukça şiddetli geçti. Önemli kurmaylarını savaş meydanında bırakan Safevi ordusu, akşam üzeri ağır kayıplar vererek dağıldı[20][21][22].

Koçhisar’daki kanlı muharebeden sonra Mardin kuşatıldıysa da padişahın gönderdiği emir üzerine Bıyıklı Mehmet Paşa kuşatmada az sayıda asker bırakarak, başlamak üzere olan Mısır seferine katıldı. Halep ele geçirildikten sonra da cepheye geri dönen Bıyıklı Mehmet Paşa, Mardin başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Irak’ı ele geçirdi[23][24].

II. Mehmed döneminden(1451-1481) beri iki ülke arasında siyasi sorunlar baş göstermekteydi. II. Bayezid döneminde bu sorunlar sıcak çatışmaya bile varmış ve Adana civarında Osmanlı-Memlük Savaşı yaşanmıştır. Bu savaşta iki devlet de bir sonuç alamasa da aralarındaki husumet bitmemiş, Dulkadiroğulları’nın ilhakı ve I. Selim’in doğu ile güttüğü sert dış politikası aradaki gerilimi tırmandırdı.

11 Temmuz’da İstanbul’a ulaşan padişah, askeri hukukla ilgili düzenlemeler ve çıkan İstanbul yangını ile uğraştıktan sonra tekrar siyaset ile ilgilenmeye başladı.[26] 23 ve 24 Temmuz günlerinde divan toplandı, Avrupalı elçiler kabul edildi ve Nur Ali Halife’nin kesik başı İstanbul’a ulaştı[27]. Birinci sefer sırasında yaşanan olaylar ve ikinci sefer tartışmalara yol açmaktaydı ve bu yüzden padişah bir süreliğine dinlenmek için Edirne’ye geçti[28]. 11 Kasım’da Şah İsmail, Kansu Gavri[29][30] ve Halep Emiri Hayır Bey’den gelen mektuplar Edirne’de padişah’a okundu ve şahın elçileri hapsedildi[31]. Bu sıralarda Safevi cephesinden kötü bir haber geldi. Osmanlı birliklerinin Kerh civarında bozulduğunu öğrenen padişah, sadrazam ve Pîrî Mehmet paşaları azlederek Yedikule’ye kapattı[32]. Karaman beylerbeyi Hüsrev Paşa’yı cepheye göndererek sefer hazırlıklarına başladı[33]. 15 Mart 1516’da da sefer kararı resmen ilan edildi[34][35]. Genelkurmay Başkanlığı ise bunun bir şaşırtmaca olduğunu ve Yavuz’un asıl hedefinin Mısır olduğunu düşünmektedir [36].

Doğu cephesi komutanı Bıyıklı Mehmed Paşa’ya yardım etmek için[39] Sadrazam Sinan Paşa komutasındaki 40.000 kişilik bir kuvvet 28 Nisan’da İstanbul’dan ayrıldı ve 5 Haziran’da da I. Selim Üsküdar’a geçti[40].

• Emecen, Feridun (2016). Yavuz Sultan Selim. İstanbul: Kapı yayınları. ss. 152-334. ISBN 9786055147624.
• T.C. Gnkur. ATASE (1990). TSK tarihi cilt III kısım II Yavuz Sultan Selim ve Mısır Seferi eki. Ankara: Genelkurmay basımevi. ss. 49-149.
• Danişmend, İsmail Hami (1971). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi II. İstanbul: Doğu kütüphanesi. ss. 24-49. ISBN 9789944397704.
• Hoca Sadeddin Efendi (1584). Tâcü’t-Tevârîh IV. ss. 273-339. ISBN 9789751710949.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1988). Osmanlı Tarihi IV. Ankara: TTK yayınları. ss. 266-283. ISBN 9789751600127.
• Elhossary, Amar (2015). Memlük kaynaklarına göre Yavuz ve Kanuni dönemlerinde Mısır ve Şam'da çıkan isyanlar. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi. (Yüksek Lisans Tezi)
• Haydar Çelebi, Ruzname, (16’ncı yüzyıl)
• Emecen, Feridun (2009). "Selim I". TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
• Emecen, Feridun (2008). "Ridaniye Savaşı". TDV İslam Ansiklopedisi. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
• Emecen, Feridun (2004). "Mercidabık Muharebesi". TDV İslam Ansiklopedisi. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
• Zinkeisen, Johan Wilhelm. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi II. ISBN 9786054052660.
• Hammer, Joseph. Büyük Osmanlı Tarihi IV. ss. 195-258. ISBN 9786051804217.
• Jorga, Nicolae. Osmanlı İmparatorluğu II. ISBN 9786053556008.