Çözüm süreci

Çözüm süreci ya da barış süreci, Türkiye'de uzun yıllardan beri devam eden Kürt sorununu çözmeye yönelik Adalet ve Kalkınma Partisi hükümeti tarafından başlatılan sürecin adıdır. 1984 yılında başlayan ve 30 yıldan fazla süren çatışmalar neticesinde 40.000 ile 100.000 arasında can kaybı ve ekonomik zarar meydana geldi. 1999 ile 2004 yılları arasında tek taraflı ateşkes olsa da, daha sonrasında çatışmalar şiddetlenerek arttı.

Sürecin koordinatörlerinden Beşir Atalay, çözüm sürecinin Recep Tayyip Erdoğan'ın 2005'deki Diyarbakır konuşmasıyla işareti verilen paradigma değişikliğinin ve 2009'da başlatılan Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi ve demokratik açılımın devamı niteliğinde olduğunu belirtmiştir.^[1]

Süreç 16 Temmuz 2014'te Resmi Gazete'de Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair Kanun adıyla yayınlanarak kanunlaşmıştır.^[2]

Arka plan

Türkiye Cumhuriyeti ile Kürtler için özgürlük, geniş politik ve kültürel haklar, bağımsız bir Kürdistan veya otonom bir devlet kurmak isteyen çeşitli Kürt grupları arasında silahlı çatışmalar 1984 yılından beri devam edegelmiştir. Bu gruplardan en büyüğü ve en aktifi Türkiye Cumhuriyeti, ABD, Avrupa Birliği ve NATO tarafından terörist organizasyon ilan edilen PKK'dır. Ayaklanma, isyan ve çatışmalar Türkiye genelinde yaşansa da, en çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde meydana gelmiştir. PKK'nın Irak Kürdistan'ındaki askeri varlığı, Türkiye'nin bu bölgeye belirli aralıklarla hava ve kara harekatı düzenlemesine sebep olmuştur. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi, PKK'nın operasyonlarını engelleyecek askeri güçleri olmadığını bildirmişlerdi. Çatışmalar Türkiye'nin turizm endüstrisini etkilemiş ve Türkiye ekonomisini yaklaşık 300-450 milyar dolar zarara uğratmıştır.

PKK'nın 27 Kasım 1978'de kurulmasının ardından, Türk Silahlı Kuvvetleri ile arasında küçük çatışmalar başladı. Fakat büyük isyan ve ayaklanma 15 Ağustos 1984 yılında PKK'nın Kürt ayaklanmasını ilan etmesiyle başladı. Bu çatışmalar 1 Eylül 1999'da PKK'nın ateşkes ilan etmesiyle son buldu. Fakat 1 Haziran 2004'te PKK'nın ateşkesi sonlandırmasıyla çatışmalar tekrar başladı. 2011 yazından sonra çatışmalar şiddetlenerek artış gösterdi.

Çalışmalar

28 Aralık 2012'de bir televizyon röportajında Recep Tayyip Erdoğan Kürt sorununu çözmek için hükümetin İmralı'da hapis yatmakta olan Abdullah Öcalan ile görüşmeler yapıldığını duyurdu. Süreç devam ederken Paris'te üç PKK'lı yöneticinin öldürülmesi, Öcalan'ın konuşmalarının basına sızdırılması ve AK Parti'nin Ankara ofisinin bombalanması gibi birkaç olay çözümü sabote etmeye yönelik eylemler olarak değerlendirildi. Daha sonra, yapılan bu eylemler kınandı ve sürecin devam ettiği duyuruldu. Son olarak 21 Mart 2013'te, hükümet ile Abdullah Öcalan arasındaki görüşmelerden aylar sonra, Abdullah Öcalan'ın mektubu hem Türkçe hem de Kürtçe olarak Diyarbakır'da Nevruz etkinlikleri sırasında okundu. Mektupta PKK'nın silahlı güçlerinin Türkiye topraklarından çekileceği ve silahlı mücadeleye son verildiği bildirildi. PKK Öcalan'ın bu emirlerine uyacağını ve Türkiye topraklarından çekileceğini açıkladı. Erdoğan mektubu olumlu karşılayıp, PKK'nın çekilmesiyle daha somut adımların atılacağını duyurdu.

25 Nisan 2013'te, PKK bütün silahlı güçlerini Türkiye topraklarından Kuzey Irak'a çekeceğini resmi olarak duyurdu. Hükümete, Kürtlere ve basının çoğuna göre bu hareket 30 yıllık çatışmaların sonunu getiren adım oldu. İkinci aşama olan anayasal değişiklikler ile ilgili çalışmaların da çekilmeyle birlikte başladığı bildirildi.

Yasal değişiklik

11 Temmuz'da TBMM'den Cumhurbaşkanı onayına gönderilen çözüm süreci ile ilgili kanun 15 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylanarak "Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair Kanun" adıyla Resmi Gazete'de yayınlanarak yasalaştı.^[2]

Hükümetin çözüm süreci kapsamında aşağıdaki hususlarda gerekli çalışmaları yürüteceği bu kanunla belirlendi;

• Terörün sona erdirilmesi ve toplumsal bütünleşmenin güçlendirilmesine yönelik siyasi, hukuki, sosyoekonomik, psikolojik, kültür, insan hakları, güvenlik ve silahsızlandırma alanlarında ve bunlarla bağlantılı konularda atılabilecek adımların belirlenmesi.
• Gerekli görülmesi hâlinde, yurt içindeki ve yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlarla temas, diyalog, görüşme ve benzeri çalışmalar yapılmasına karar verilmesi ve bu çalışmaları gerçekleştirecek kişi, kurum veya kuruluşların görevlendirilmesi.
• Silah bırakan örgüt mensuplarının eve dönüşleri ile sosyal yaşama katılım ve uyumlarının temini için gerekli tedbirlerin alınması.
• Kamuoyunun doğru ve zamanında bilgilendirilmesinin sağlanması.

Akil İnsanlar Heyeti

4 Nisan'da hükümet yedi bölge komisyonundan oluşan ve görevi çözüm sürecini halka anlatmak ve teşvik etmek olan Akil İnsanlar Heyeti'ni açıkladı. Hükümetin haftalar öncesinde entelektüel ve halkın sevdiği isimlerden oluşan bir komisyon kurulacağını duyurmasından sonra, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç "Akil İnsanlar" listesini 4 Nisan'da kamuoyuna açıkladı.

Listede entelektüel, ünlü, yazar, akademisyen ve sanatçılara yer verildi. Ülkenin yedi bölgesinde aktif olarak çalışacak ve bölgesel olarak toplantılar yapacak gruplardan oluşan komisyonlar teşkil edildi.

Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümünün temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz.

Zaman çizelgesi

2009

2009 yılı Oslo görüşmeleri olarak adlandırılan MİT-PKK görüşmelerinin muhtemel başlangıç tarihi olarak addedilir. Görüşmelerin net olarak ne zaman başladığı bilinmese de 2009 ortaları olduğu yönünde görüşler vardır.^[3]

• 11 Mart 2009: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Kürt sorunuyla ilgili ilerleyen günlerde çok iyi şeyler olacağını söyledi.^[4]
• 24 Mart 2009: Abdullah Gül, Bağdat’a giderken uçaktaki gazetecilerle sohbeti sırasında Kuzey Irak için “Kürdistan” ifadesini kullandı.^[5]
• 9 Mayıs 2009: Abdullah Gül, "Kürt sorunu Türkiye'nin birinci sorunudur ve mutlaka halledilmelidir" şeklinde açıklama yaptı.^[6]
• 31 Mayıs 2009: PKK tek taraflı ateşkesi uzattığını bildirdi ^[7]
• 31 Temmuz 2009: İçişleri Bakanı Beşir Atalay Kürt Açılımı kapsamında yapılan temasları basına açıkladı. "Bir aylık süre zarfında yaptığım görüşme ve toplantılar süreç açısından son derece olumlu olmuştur" dedi.^[8]
• 2 Ağustos 2009: İçişleri Bakanı Beşir Atalay’ın kamuoyuna duyurduğu hükümetin Kürt açılımı kapsamında düzenlenen çalıştayların üçüncüsü gazeteci ve yazarların katılımıyla Polis Akademisi’nde yapıldı.^[9]
• 5 Ağustos 2009: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Kürt açılımı ile ilgili DTP lideri Ahmet Türk’le bir araya geldi.^[10]
• 11 Ağustos 2009: Abdullah Gül Bitlis ziyareti sırasında Güroymak için Kürtçe ‘Norşin’ ifadesini kullandı.^[11]
• 28 Ağustos 2009: Economist dergisi süreçle ilgili "Kürt açılımı cesaret verici" başlıklı bir analiz yayınladı.^[12]
• 19 Ekim 2009: Abdullah Öcalan'ın çağrısıyla 34 PKK üyesi Habur Sınır Kapısı'ndan girip teslim oldu. Gelenleri karşılamak üzere Şırnak'ın Silopi İlçesi'nde yaklaşık 50 bin kişi toplandı.^[13]
• 15 Kasım 2009:Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Milli birlik ve kardeşlik projemiz bir hedeftir. Demokratik açılım süreciyle bu hedefe ulaşacağız." dedi.^[14]
• 11 Aralık 2009: Anayasa Mahkemesi, oybirliğiyle DTP'nin kapatılmasına karar verdi. Genel Başkan Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk'un milletvekilliliğinin düşürülmesi kararlaştırıldı.^[15]

2010

• 10 Ocak 2010: Abdullah Öcalan avukatları aracılığıyla yaptığı açıklamada "demokratik açılım açısından önemli bir çözüm fırsatının heba edildiğini; ancak henüz geç olmadığını" belirtti.^[16]
• 16 Ocak 2010: Beşir Atalay çözüm süreci doğrultusunda hazırlanan ve 4 ayrı mekanizmadan oluşan "İnsan Hakları Paketi"'nin başlıklarını açıkladı. Buna göre; cezaevlerinde Kürtçe gibi farklı ve dil lehçelerde görüşme yapılmasına imkân sağlandı, özel kanalların farklı dil ve lehçelerde 24 saat yayın yapmasına izin verildi, farklı dil ve lehçelerde enstitü, araştırma merkezi kurulması yönünde YÖK karar aldı, Yaşayan Diller Enstitüsü kuruldu, yol kontrollerinin azaltılması ve yayla yasaklarının asgari seviyeye indirilmesi yönünde valiliklere genelge gönderildi.^[17]
• 24 Ocak 2010: Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde AK Parti ilçe binasına molotof kokteyli saldırı düzenlendi.^[18]
• 8 Şubat 2010: Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik çözüm süreciyle ilgili olarak "ya biz bu meseleyi çözeriz, ya bu mesele bizi çözer" dedi.^[19]
• 18 Şubat 2010: CHP, Beşir Atalay hakkındaki gensoru önergesini TBMM’ye sundu. Önergede, "Hukuk devletlerinde bakanlar, terör örgütünü muhatap alan gizli görüşmeler yapamazlar" denildi.^[20]
• 21 Şubat 2010: Başbakan Erdoğan, demokratik açılımı ve çözüm sürecini anlatmak ve destek toplamak için 62 sanatçı ile bir araya gelip "Açılıma omuz verin" dedi.^[21]
• 25 Şubat 2010: CHP İstanbul Milletvekili Nur Serter, "Devlet Habur'da teröristlerin ayağına götürülmüştür. AK Parti Habur'da teröre teslim olmuştur" dedi.
• 27 Mart 2010: MHP lideri Devlet Bahçeli "Açılım tuzağına düşmeyin" dedi.^[22]
• 12 Nisan 2010: Kapatılan DTP’nin eski Genel Başkanı Ahmet Türk’e Samsun’da yumruklu saldırı yapıldı.^[23]
• 16 Nisan 2010: Abdullah Öcalan'ın çağrısı üzerine Kandil'den gelen grup içerisinde bulunan Lütfü Taş, Öcalan için "Sayın" ifadesini kullandığı için 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.^[24]
• 1 Mayıs 2010: PKK'nın Tunceli'de karakol saldırısı sonucunda 4 asker hayatını kaybetti ve 7 asker yaralandı.
• 14 Haziran 2010: İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi PKK yöneticisi Duran Kalkan'ın "Genel af da çıksa silah bırakmayız" açıklamasını haberleştiren Milliyet muhabiri Namık Durukan'ın Terörle Mücadele Kanunu'nu ihlal ettiğinden 1 yıldan 7 yıla kadar hapse mahkûm edilmesini talep etti.^[25]
• 18 Haziran 2010: Öcalan'ın çağrısıyla Kandil ve Mahmur'daki kamplardan gelen 34 kişiden 13'ü hakkında tutuklama kararı çıktı. BDP Grup Başkanvekili Bengi Yıldız tutuklamalarla birlikte açılımın bittiğini söyledi.^[26]
• 13 Ağustos 2010: PKK 20 Eylül’e kadar eylemsizlik kararı aldığını duyurdu.^[27]
• 12 Eylül 2010: 2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumuna %57.88 ile Evet oyu verildi.
• 23 Ekim 2010: BDP Bitlis Milletvekili Mehmet Nezir Karabaş, "PKK’nın ateşkesi 31 Ekim’de sona erecek. Önümüzde kısa bir süre kaldı. Bu sürenin barışa yönelik değerlendirilmesi gerekir. Aksi halde 1 Kasım’dan itibaren büyük şiddet olayları yaşanabilir. Hükümet bu süreci barışa yönelik değerlendirmelidir” dedi.^[28]

2011

• 27 Şubat 2011: Aysel Tuğluk, Abdullah Öcalan'a, aydınlarla daha rahat görüşebilmesi için ev hapsi istedi.^[29]
• 13 Mayıs 2011: Abdullah Öcalan "15 Haziran’dan sonra süreç ya büyük bir anlaşmaya, ya da büyük bir savaşa evrilecektir. Eğer büyük bir savaş çıkarsa hükümet 3 ay bile dayanamaz" dedi.
• 12 Haziran 2011: 2011 Türkiye genel seçimlerini %46,66 oy oranı ile AK Parti kazandı.
• 13 Eylül 2011: Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) yetkililerinin, PKK üyeleri ile Oslo'da yaptığı bir görüşmeye ait olduğu iddia edilen bir ses kaydı internette yayınlandı. Yayınanlanan ses kaydında Hakan Fidan, hem Öcalan’la hem PKK’lılarla Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla ve "özel temsilcisi" sıfatıyla görüştüğünü ifade ediyor.^[3][30] Ses kaydı saat 09.37'de PKK'nın görüşlerine yakınlığı ile bilinen Dicle Haber Ajansı'nın sitesinden yayınlandı. Haber ve ses kaydı "Görüşmelerin iç yüzü Erdoğan'ı yakacak" başlığı ile verildi. İnternete sızan ses kaydının MİT Müsteşarı Hakan Fidan, MİT Müsteşar yardımcısı Afet Güneş, KCK üyesi Mustafa Karasu, PKK üyesi Sabri Ok, Kongra-gel Başkan Yardımcısı Zübeyir Aydar ve koordinatör ülke temsilcileri arasında geçtiği iddia edildi.^[31]
• 26 Eylül 2011: Van Bağımsız Milletvekili Aysel Tuğluk, yeni bir başlangıç yapılması gerektiğini belirterek, bunun yolunun da Öcalan ile müzakarelerin yeniden başlatılmasından geçtiğini açıkladı.
• 19 Ekim 2011: PKK'nın Hakkari ilinin Çukurca ilçesinde polis ve jandarma binalarıyla güvenlik noktalarına ağır silahlarla ateş açmaları sonucunda 24 asker hayatını kaybetti.
• 28 Aralık 2011: Türk Hava Kuvvetlerinin, Şırnak'ın Uludere ilçesi yakınlarındaki Irak topraklarında F-16 savaş uçaklarıyla yaptığı bombardıman sonucunda 35 Kürt kökenli vatandaş hayatını kaybetti.

2012

• 4 Şubat 2012: Batman Cumhuriyet Başsavcılığı'nın talimatıyla KCK'ya yönelik operasyon neticesinde 41 kişi gözaltına alındı.^[32]
• 8 Şubat 2012: MİT Müsteşarı Hakan Fidan, eski Müsteşar Emre Taner ve eski Müsteşar Yardımcısı Afet Güneş Özel yetkili İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Sadrettin Sarıkaya tarafından şüpheli sıfatıyla ifadeye çağrıldı.^[33]
• 9 Şubat 2012: Adalet Bakanı Bekir Bozdağ Hakan Fidan'ın ifadeye çağrılmasıyla ilgili olarak "Herhangi bir suç yok yapılan görev var" dedi.^[34] İstanbul Emniyeti'nde iki şube müdürü görevden alındı.
• 10 Şubat 2012: MİT Müsteşarı Hakan Fidan ifade vermeye gitmeyerek, Abdullah Gül ile görüşmek üzere Çankaya Köşkü'ne çıktı.
• 11 Şubat 2012: KCK soruşturması kapsamında ifadeye çağrılan fakat gitmeyen eski müsteşar Emre Taner ve eski müsteşar yardımcısı Afet Güneş ve 2 MİT görevlisi ile ilgili yakalama kararı çıkarıldı.^[35]
• 11 Şubat 2012: MİT görevlilerini ifadeye çağıran Savcı Sadrettin Sarıkaya soruşturmadan alındı.^[36]
• 17 Şubat 2012: MİT Kanunu TBMM'de değiştirilerek Cumhurbaşkanı'nın onayıyla resmi gazetede yayınlandı. Fidan'ın ve diğer MİT mensuplarının görevleri kapsamındaki konularla ilgili ifade vermesi Başbakanlık iznine bağlandı. MİT mensupları ifade vermeye gitmedi. MİT Kanunu'nun 26ncı maddesi "MİT mensuplarının veya belirli bir görevi ifa etmek üzere kamu görevlileri arasından Başbakan tarafından görevlendirilenlerin; görevlerini yerine getirirken, görevin niteliğinden doğan veya görevin ifası sırasında işledikleri iddia olunan suçlardan dolayı ya da 5271 sayılı Kanunun 250nci maddesinin birinci fıkrasına göre kurulan ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren suçları işledikleri iddiasıyla haklarında soruşturma yapılması Başbakanın iznine bağlıdır." şeklinde değiştirildi.^[37] Kamuoyunda bu süreç Cemaat-AK Parti çatışmasının başlangıç noktası olarak da kabul edildi.
• 20 Ağustos 2012: PKK'nın Gaziantep'te düzenlediği saldırıda 10 kişi öldü, 9'u ağır 66 kişi yaralandı.
• 2 Eylül 2012: PKK'nın Beytüşşebap ilçe merkezinde bulunan askeri birliğe yaptığı saldırı sonucunda 10 askerin öldürüldüğü, 7 askerin yaralandığı ve 20 PKK'lının da öldüğü açıklandı.
• 8 Eylül 2012: TSK Hakkari-Yüksekova-Şemdinli üçgeninde bulunan PKK'lıları etkisiz hale getirmek için operasyon başlattı. Çatışmalarda 26 PKK'lı ve 2 asker hayatını kaybetti.
• 24 Eylül 2012: KCK Yürütme Konseyi üyesi Zübeyir Aydar, sürecin tıkanmasından hükümeti sorumlu tutarken, görüşmelerin yeniden başlamasını istediklerini açıkladı. Aydar Oslo sürecinin en hızlı yürüdüğü dönemin 2009 yılı olduğunu belirtti ve eylemsizlik içinde bulundukları bu dönemde KCK tutuklamalarının başladığını ve bunun sürece ilk zarar veren olay olduğunu dile getirdi.^[38]
• 26 Eylül 2012: Başbakan Erdoğan Oslo görüşmelerinin çözüme yönelik olarak yapıldığını, daha sonrasında samimiyetsizlik ve terör örgütü tarafından bilgilerin servis edilmesi nedeniyle bu görüşmelere son verdiklerini söyledi.^[39]
• 28 Aralık 2012: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Milli İstihbarat Teşkilatı'nın Kürt sorununa çözüm bulmak için Abdullah Öcalan'a ziyaretlerde bulunduğunu duyurdu.

2013

• 3 Ocak 2013: Ahmet Türk ve BDP milletvekili Ayla Akat Ata İmralı'ya giderek Abdullah Öcalan ile görüştü.
• 8 Ocak 2013: Fethullah Gülen "sulh için milli onur, milli gurur ayaklar altına alınmamak kaydıyla, o mefkureye saygı devam ettiği müddetçe bence el de öpülebilir, etek de öpülebilir. Heyet-i İslamiye, heyet-i milliye arasında huzurun temini adına katlanılabilecek her şeye katlanmak lazım. Hayır sulhtadır, sulh her zaman hayırlıdır" açıklaması ile sürece destek verdi.^[40]
• 9 Ocak 2013: PKK'nın kurucu üyelerinden Sakine Cansız ve Kürt aktivistler Fidan Doğan ile Leyla Söylemez Paris'te öldürüldü.^[41]
• 14 Şubat 2013: Hükümet ikinci BDP heyetinin İmralı'ya gidip Öcalan ile görüşeceğini duyurdu.
• 15 Şubat 2013: Erdoğan, MİT ile Öcalan arasındaki görüşmelerin "İmralı Süreci" yerine "Çözüm Süreci" olarak adlandırılmasının daha doğru olacağını açıkladı.
• 23 Şubat 2013: BDP Grup Başkanı Pervin Buldan, İstanbul milletvekili Sırrı Süreyya Önder ve Diyarbakır milletvekili Altan Tan İmralı Adası'na gidip Öcalan ile görüştü. Adalet Bakanlığı'nın özel izniyle adaya giden delege PKK lideri Öcalan'ın barış için önerdiği yol haritasını kendisinden dinledi. Öcalan BDP heyetiyle Kandil'e, PKK'nın Avrupa ayağına ve kamuoyuna bir mektup gönderdi.
• 26 Şubat 2013: TÜSİAD çözüm sürecine destek vereceklerini açıkladı.^[42]
• 28 Şubat 2013: Milliyet Gazetesi BDP heyeti ve Abdullah Öcalan arasında geçen görüşmenin detaylarını "İmralı Zabıtları" başlığıyla Namık Durukan imzalı bir haberle kamuoyuna açıkladı. Tutanaklarda Öcalan'ın BDP heyetine "Ne ev hapsi, ne de af. Bunlara gerek kalmayacak. Hepimiz özgür olacağız. Başarılı olursam ne KCK tutuklusu kalır, ne de başkası. Bu olmazsa 50 bin kişiyle halk savaşı olacak. Yalnız herkes bilmeli ki, ne eskisi gibi yaşayacağız, ne de eskisi gibi savaşacağız." söylediği ifade edildi.^[43]
• 11 Mart 2013: 6 kişilik bir heyet PKK tarafından kaçırılan 8 işçiyi teslim almak için Diyarbakır'dan ayrılıp Irak'a gitti. Heyet içerisinde İnsan Hakları Derneği ve Mazlumder başkanları da vardı.
• 13 Mart 2013: PKK 2 yıldır Irak'ta esir tuttuğu Türk işçileri serbest bıraktı. Serbest bırakma Öcalan'ın emriyle gerçekleşti.
• 18 Mart 2013: Kürt parlementerler Abdullah Öcalan ile görüşmeye gitti. Heyette BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve milletvekilleri Pervin Buldan ile Sırrı Süreyya Önder vardı.
• 21 Mart 2013: Hükümet ile aylarca süren görüşmelerin ardından Abdullah Öcalan'ın mektubu hem Türkçe hem de Kürtçe olarak Nevruz kutlamaları çerçevesinde Diyarbakır'da okundu. Mektup PKK'nın silahlı güçlerini Türkiye topraklarından çekmesinin ve ateşkesin başlangıcı oldu.
• 29 Mart 2013: Erdoğan, Türkiye topraklarını terk eden PKK üyelerinin herhangi bir çatışma yaşanmaması için sınırdan geçerken silahları bırakmaları gerektiğini söyledi.
• 3 Nisan 2013: Hükümet çözüm sürecini halk nezdinde tanıtmak ve teşvik etmek için "Akil Adamlar" adı verilen bir komisyon kurdu.
• 4 Nisan 2013: CHP ve MHP çözüm süreci için mecliste kurulacak komisyona üye vermeyeceklerini ve bu komisyonda herhangi bir görev almayacaklarını duyurdu.^[44] Erdoğan ilk kez Akil Adamlar Heyeti ile toplandı ve çözüm sürecini halka anlatmaları ve teşvik etmeleri için kendilerinden yardım istedi.
• 20 Nisan 2013: Sırrı Süreyya Önder PKK'nın geri çekilmesinin 8 ila 10 gün içerisinde başlayacağını duyurdu.
• 25 Nisan 2013: PKK 8 Mayıs'ta Türkiye topraklarındaki bütün silahlı güçlerini Irak'a çekeceğini duyurdu.
• 8 Mayıs 2013: PKK üyeleri Türkiye topraklarını terk etmeye başladı. Çözüm süreciyle ilgili olarak kurulan meclis komisyonu ilk kez toplanarak kamuoyunu süreçle ilgili daha çok aydınlatacaklarını bildirdi.
• 9 Mayıs 2013: Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonuna Üye Seçimine İlişkin Karar adıyla Resmi Gazete'de bir karar ve komisyonda yer alan üyeler yayınlandı.^[45]
• 9 Mayıs 2013: Akil Adamlar Heyeti Erdoğan'a ilk raporunu sundu ve süreçle ilgili görüşlerini paylaştı.
• 19 Haziran 2013: KCK Yürütme Konseyi Başkanı Murat Karayılan "devletin süreci sabote ettiğini bu yüzden sürece dair ciddi kaygılarının oluştuğunu" söyledi.^[46]
• 2 Temmuz 2013: Çözüm süreciyle ilgili görüşmelerin başladığı tarihten sonra ilk kez Diyarbakır Lice'de bir gösterici hayatını kaybetti. Bu durum basında "Çözüm sürecinde güven bunalımı" şeklinde yorumlandı.^[47]
• 7 Ağustos 2013: BDP milletvekili Pervin Buldan PKK üyelerinin dağdan inip siyaset yapmaları gerektiğini söyledi.^[48]
• 25 Eylül 2013: KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanı Cemil Bayık hükümetin Abdullah Öcalan ile yaptığı görüşmelerin diyalog aşamasından müzakere aşamasına geçmemesi durumunda ve hükümetin adım atmaması durumunda süreci bitireceklerini açıkladı.^[49]
• 1 Ekim 2013: Başbakan Erdoğan, demokratikleşme paketini açıkladı. Pakette çözüm süreciyle ilgili farklı dilde eğitim, seçim barajında değişiklik, eski köy isimlerinin verilmesi, öğrenci andının kaldırılması, "x, w, q" harflerinin kullanılabilmesi gibi yenilikler olduğu belirtildi.^[50]
• 5 Kasım 2013: İçişleri Bakanı Beşir Atalay çözüm sürecinin bir al-ver süreci olmadığını açıkladı ve taviz verilen bir süreç olmayacağını belirtti.^[51]
• 15 Kasım 2013: BDP milletvekili Gültan Kışanak, çözüm sürecinin son bir aydır tıkandığını ve dışarıdan bir hakeme ihtiyaç duyulduğunu belirtti.^[52]
• 2 Aralık 2013: "Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi" amacıyla kurulan meclis araştırma komisyonu çözüm süreciyle ilgili 450 sayfalık bir rapor açıkladı.^[53]
• 17 Aralık 2013: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine Türkçe ile birlikte Kürtçe "Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi" yazılı yeni bir tabela eklendi.^[54]

2014

• 3 Ocak 2014: Türkiye'de Kürdistan adıyla ilk siyasi parti kuruldu.^[55]
• 27 Ocak 2014: BDP Grup Başkanvekilleri Pervin Buldan ve İdris Baluken, KCK yönetimi ile görüşmek için Kandil'e gitti.
• 30 Mart 2014: 2014 Türkiye yerel seçimlerini %43,39 ile AK Parti kazandı.
• 8 Nisan 2014: Çözüm süreci, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki bazı illerin ihracatında büyük artış sağladı.^[56]
• 14 Nisan 2014: Mesut Barzani, çözüm sürecinin sonuca ulaşması halinde Abdullah Öcalan’ın serbest bırakılacağını iddia etti.^[57]
• 26 Nisan 2014: Kamuoyunda çözüm sürecinde görev alan MİT görevlilerini yasal güvence altına almak için çıkarıldığı söylenen Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazete'de yayınlandı. Kanunda "MİT mensupları görevlerini yerine getirirken ceza ve infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerle önceden bilgi vermek suretiyle görüşebilir, görüşmeler yaptırabilir, görevinin gereği terör örgütleri dâhil olmak üzere millî güvenliği tehdit eden bütün yapılarla irtibat kurabilir.” ifadesine yer verildi.^[58]
• 29 Nisan 2014: Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "Abdullah Öcalan için ev hapsi ile ilgili bir çalışmamız yok. Böyle bir düşüncemiz de yok" dedi.
• 11 Mayıs 2014: Sait Elçi ve arkadaşları tarafından 1965 yılında kurulan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 48 yıl aradan sonra tekrar yasal alana çıkma hazırlıklarına başladı.
• 7 Haziran 2014: Başbakan Başdanışmanı Yalçın Akdoğan, Abdullah Öcalan'ın çözüm sürecini diğer Kürt aktörlerden daha iyi değerlendirdiğini savundu.^[59]
• 7 Haziran 2014: Diyarbakırlıların kurduğu bir doğa yürüyüşü grubu, 25 yıldır terörden dolayı adım atılmayan Tunceli'nin Avgesor Vadisi'ne giren ilk sivil ekip oldu.
• 9 Haziran 2014: Diyarbakır Lice'de gösteri yapan bir grup, 2. Hava Kuvveti Komutanlığı'nın arka kapısının olduğu bölgedeki duvardan atlayarak kışla içinde direkteki Türk bayrağını indirdi.^[60]
• 29 Haziran 2014: Hatip Dicle tahliye edildi.^[61]
• 1 Temmuz 2014: KCK davasında 30 kişi tahliye edildi.
• 8 Temmuz 2014: HDP Eşbaşkanı Figen Yüksekdağ, barışın sağlanması için Öcalan dahil siyasi mahkumların bırakılması, TMK'nın lağvedilmesi ve anadilde eğitimin önünün acilen açılması gerektiğini söyledi.^[62]
• 10 Temmuz 2014: Cemil Bayık, PKK’nın tamamen silah bırakması için öne sürdükleri şartların en başında "Öcalan’a özgürlük" ve "anayasal güvence" olduğunu açıkladı.^[63]
• 11 Temmuz 2014: Diyarbakır'da görülen KCK ana davasında tutuklu bulunan iki sanık daha tahliye edildi. Dava kapsamında tutuklu kalmadı.^[64]
• 16 Temmuz 2014: 11 Temmuz'da TBMM'den Cumhurbaşkanı onayına gönderilen çözüm süreci ile ilgili kanun 15 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylanarak "Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair Kanun" adıyla Resmi Gazete'de yayınlanarak yasalaştı.^[2]
• 5 Ağustos 2014: Abdullah Öcalan avukatlarıyla yaptığı görüşmede çözüm sürecinde müzakerelere geçilmemesinden rahatsızlık duyduğunu ve artık sabır taşının çatladığını açıkladı.^[65]
• 10 Ağustos 2014: Recep Tayyip Erdoğan %51.79 oy ile 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimini ilk turda kazanarak Cumhurbaşkanı oldu.
• 18 Ağustos 2014: Diyarbakır Lice'de PKK'nın ilk kurucularından Mahsum Korkmaz adına dikilen heykel mahkeme kararıyla yıkıldı.^[66] KCK heykelden haberlerinin olmadığını açıkladı.^[67]
• 20 Ağustos 2014: MİT Müsteşarı Hakan Fidan İmralı'ya giderek Abdullah Öcalan ile görüştü.^[68]
• 20 Ağustos 2014: Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, görüşmelerin artık genişlemesi ve Avrupa ile Kandil’e uzanmasını arzu ettiklerini söyledi.^[69]
• 22 Ağustos 2014: AK Parti Genel Başkan Danışmanı Yalçın Akdoğan sürecin sahibinin Beşir Atalay olduğunu ve istediği örgüt ve kişiyle görüşebileceğini açıkladı.^[70]
• 23 Ağustos 2014: Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay'ın "Kandil'le direkt görüşülmesini arzu ediyorum" açıklamasına KCK Eşbaşkanı Cemil Bayık "Biz her zaman açığız. Bu basın olabilir, heyetler, uluslararası kurumlar olabilir" şeklinde yanıt verdi.^[71]
• 27 Ağustos 2014: Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı görevi süresince de çözüm süreciyle yakından ilgileneceğinin altını çizdi.^[72]
• 29 Ağustos 2014: Çözüm sürecinin koordinasyonunu yürüten Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Ahmet Davutoğlu'nun kurduğu yeni kabinede yer almadı.^[73]
• 29 Ağustos 2014: BDP milletvekili İdris Baluken ilerleyen günlerde çözüm sürecinde "müzakere" aşamasına geçileceğini belirtti ve bu müzakerelerin yazılı anlaşma haline gelmesini istediklerini açıkladı.^[74]
• 30 Ağustos 2014: Genelkurmay Başkanı Necdet Özel "Hükümet yol haritasını bize vermedi, basından öğreniyoruz. Keşke görüşümüz sorulsaydı. Hükümet silahsız çözüleceğini söyledi, analar ağlamasın isteriz. Çözüm sürecinde kımızı çizgiler aşılırsa gerekli cevabı veririz" dedi.^[75]
• 30 Eylül 2014: Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç sürecin başarıya ulaşması için Çözüm Süreci Kurulu oluşturulacağını açıkladı.^[76]
• 2 Ekim 2014: Suriye-Irak tezkeresi TBMM'de kabul edildi. TSK'ya Suriye ve Irak'ta sınırötesi operasyon ve müdahale yetkisi veren tezkere Meclis'ten geçti. AK Parti ve MHP tezkere için 'Evet' oyu kullanırken, CHP ve HDP 'Hayır' dedi.^[77]
• 6 Ekim 2014: Abdullah Öcalan çözüm sürecinde yeni adımlar atılması için hükümete 15 Ekim 2014'e kadar süre verdi.^[78]
• 7 Ekim 2014: HDP, IŞİD tarafından kuşatılan Suriye'deki Kürt kenti Kobanê için "Kobani'nin düşmesi durumunda çözüm süreceğinin biteceğini" belirtti.^[79]
• 8-9-10 Ekim 2014: Yurt genelinde IŞİD ve Kobani protestoları sonucunda toplam 34 kişi hayatını kaybetti. Bingöl İl Emniyet Müdürü'ne yönelik silahlı saldırıda, Emniyet Müdür Yardımcısı ve bir başkomiser hayatını kaybetti. Yurt genelinde 'terör örgütü adına suç işlemek', 'kamu görevlilerine direnmek', 'mala zarar verme' ve 'yağma' suçlamalarından 112 kişi tutuklandı. Abdullah Öcalan Kobani ile çözüm sürecinin ayrılmaz bir bütün olduğunu söyledi.
• 11 Ekim 2014: KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanı Cemil Bayık, Kobani ve Türkiye'de yaşananlardan hükümeti sorumlu tuttu ve Meclis'ten geçen tezkerenin bir savaş ilanı olduğunu, bu nedenle de çektikleri bütün birlikleri Türkiye'ye geri gönderdiklerini söyledi.^[80]
• 23 Ekim 2014: Kars'ta PKK mensuplarıyla güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada, 3 PKK'lı hayatını kaybetti.
• 25 Ekim 2014: Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde PKK'nın saldırısına uğrayan 3 asker hayatını kaybetti.
• 27 Ekim 2014: Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, "çözüm sürecine mecbur ve mahkum değiliz" dedi.
• 5 Kasım 2014: HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş, çözüm sürecinin Öcalan ya da hükümet 'bitti' demedikçe devam edeceğini söyledi.
• 8 Kasım 2014: Şırnak Belediye Meclisi şehir merkezindeki 12 mahalle ve iki meydanın isimlerini Kürtçe isimlerle değiştirme kararı aldığını açıkladı.^[81]

2015

• 23 Ocak 2015: HDP heyeti İmralı ile Kandil arasında mekik dokumaya başladı. Hükümet çözüm sürecine dönüş için Öcalan’dan PKK’ya Türkiye’de silahlı mücadeleye son çağrısı yapmasını istedi. Öcalan bu çağrı için kadın haklarından, çevre sorunlarına kadar her konuda adımlar atılmasını isteyen bir metin yazdı. Kandil bu adımların silah bırakmanın ön şartı olmasında ısrarcı oldu. Hükümet bu genel bir demokratikleşme programını içeren 10 maddenin ön şart olmasını PKK’nın silah bırakmamaya bahane olarak kullandığını düşünerek karşı çıktı. 
• 23 Ocak’ta HDP’lilerle görüşen KCK’dan “AK Parti’nin müzakere sürecinin sorumluluğunu esas alan bir yaklaşımda olmadığı” açıklaması geldi.
• 9 Şubat 2015: Meclis’e gelen "İç Güvenlik Paketi" görüşülmesi ikinci kez ertelendi.
• 15 Şubat 2015: HDP’nin İmralı-Kandil temasları arttı. Kandil, İç güvenlik Paketi’nin sürece zarar vereceğini açıkladı.
• 22 Şubat 2015- Şah Fırat Operasyonu’yla Süleyman Şah’ın türbesi PYD’nin kontrolündeki Eşme Köyü’nde taşındı.
• 17 Şubat 2015: Selahattin Demirtaş: “Öcalan’ın çağrı yapması için hükümet önce 10 maddelik ev ödevini yapmalı, onlar açıklamazsa biz açıklarız” dedi. 25 Şubat 2015: Demirtaş, CNN Türk’te Öcalan’ın silah bırakma çağrısı yapmak için ön şart olarak ortaya koyduğunu söylediği 10 maddeyi açıkladı. “Öcalan şartlı silah bırakma çağrısı yaptı” dedi.
• 28 Şubat 2015: Öcalan’ın PKK’ya silahsızlanma kongresi için yapacağı çağrının üzerinde Kandil ve İmralı anlaştı. Geniş bir demokratikleşme programını içeren 10 madde silah bırakmak için ön şart yapılmadı, bu maddelerin hayata geçirileceğinin garantisi olarak da hükümetin olduğu bir toplantıda okunmasına karar verildi. Dolmabahçe Sarayı’nda Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, İçişleri Bakanı Efkan Ala, AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal, Öcalan’la görüşmeleri yürüten eski MİT başkan yardımcısı, Kamu Güvenliği Müsteşarı Muhammed Dervişoğlu ve İmralı Heyeti’nden Sırrı Süreyya Önder, Pervin Buldan ve İdris Baluken’in olduğu toplantıda Öcalan’ın PKK’ya silahsızlanma kongresi toplama çağrısı Sırrı Süreyya Önder tarafından okundu.
• 28 Şubat 2015: Tarihi açıklamaya 20 dakika sonra canlı yayında ilk tepki HDP lideri Demirtaş’tan geldi. Demirtaş İç Güvenlik Paketi’ni öne sürerek  “Hükümet bir yandan pakette ısrar edip bir yandan demokratikleşmede ilerleme sağlıyorum diyemez. Bu tasarı barış getirecek bir yasa tasarısı değildir. Barışa uzaklaşacağım diye çalışmıyoruz, Barışı çok arzuluyoruz. Hükümet yürüttüğü politikayla, zerre kadar umut vermiyor, barışa yaklaşmıyor” dedi.
• 28 Şubat 2015: Aynı gün açıklama yapan PKK yöneticisi Mustafa Karasu: “AKP Hükümeti Önderliğin ortaya koyduğu 10 başlıkta müzakere edip sorunu çözecek midir, çözmeyecek midir? Bu sorunun cevabı çok önemlidir. Bu sorun çözülmeden PKK silah bırakacak, PKK Kongresini yapıp silah bırakma kararı alacak biçimindeki yaklaşımlar demagojidir, aldatmak ve sorunu çarpıtmaktır”
• 11 Mart 2015: Dolmabahçe üzerine İMC TV’de Banu Güven’e Kandil’de konuşan KCK eşbaşkanları Cemil Bayık ve Hülya Oran: “PKK silah bırakacak açıklamaları seçim propagandasıdır. Silahların bırakılması, ancak Öcalan’ın bizzat katılacağı bir kongrede karara bağlanabilir. Yani PKK bu kararı Öcalan serbest kalmadan açıklamayacak. Bu adımlar atılmadan hareketimize, halka, Türkiye demokrasi güçlerine güven vermeden kongrenin toplanması, kongrenin onların belirttiği gibi kararlar alması düşünülemez.”
• 17 Mart 2015: Seçime parti olarak girme kararı veren HDP lideri Demirtaş partisinin Meclis grup toplantısında kürsüye çıkıp üç cümlelik bir konuşma yaptı: Seni başkan yaptırmayacağız. Seni başkan yaptırmayacağız. Seni başkan yaptırmayacağız.
• 18 Mart 2015: İzleme Komitesi’nde yer alacağı iddia edilen isimler medyada yer aldı. 20 Mart 2015: Cumhurbaşkanı Erdoğan izleme komitesine olumlu bakmadığını açıkladı: Ben gazetelerden okuyorum. Böyle bir şeyden doğrusu benim haberim yok. Şunu da çok net söylüyorum ben olumlu bakmıyorum. Bunlar doğru şeyler değil. Bu işler istihbarat teşkilatlarıyla yürür”
• 21 Mart 2015:  Diyarbakır Newroz’unda mektubu okunan Öcalan PKK’ya silahsızlanma kongresi çağrısı yaptı ama yeni bir ön şart öne sürerek: Hakikat ve Yüzleşme Komisyonu: “Deklarasyon gereği ilkelerde mutabakat oluşmasıyla birlikte PKK'nin Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı yaklaşık kırk yıldır yürüttüğü silahlı olan mücadeleyi sonlandırmak ve yeni dönemin ruhuna uygun siyasal ve toplumsal strateji ve taktiklerini belirlemek için bir kongre yapmalarını gerekli ve tarihi görmekteyim. Umarım ilkesel mutabakata en kısa sürede varıp Parlamento üyeleri ve İzleme Heyetinden teşkil edilen bir Hakikat ve Yüzleşme komisyonundan geçerek bu kongreyi başarıyla realize etme durumunu yaşarız. Bu kongremizle birlikte artık yeni dönem başlamaktadır”
• 22 Mart 2015: Ukrayna dönüşü uçakta konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan Dolmabahçe açıklamasını doğru bulmadığını söyledi: “Bir metin okunmadı, iki metin okundu. Onların okuduğu metinle Yalçın Bey’in okuduğu metin birbirinden tamamen ayrı. Aynı metin değildi dikkat ederseniz. Ben oradaki toplantıyı da doğru bulmuyorum. Çünkü bu toplantıda hükümetin Başbakan Yardımcısı’yla şu an parlamento içinde olan bir grubun yan yana o resmi vermesini ben şahsen doğru bulmuyorum. Daha önceleri gerektiğinde bir arkadaşımız onlarla görüşmeler yapar ve açıklama yapılırdı. Ama o toplantıda olduğu gibi medyanın karşısına çıkmak suretiyle, iki ayrı metin deklare edilmiyordu. Böyle bir şey hiç yaşanmamıştır. Bunu doğru bulmuyorum. Açıklanan 10 maddelik metne gelince; o metinde bir demokrasi çağrısı yok. Bu metnin demokrasi adına neresini kabul edeceğim? Metni incelersek oradaki konuların çoğunun demokrasiyle falan yakından uzaktan alakası yok. Hala yeni yeni talepler ortaya çıkıyor. Daha sonra Başbakan Yardımcımızın yaptığı bir açıklama var. Onların tamamen aksine. Yani birbiriyle tamamen örtüşen bir şey yok. O zaman neyi görüştüler? Buna ortak bir deklarasyon diyebilir misiniz? Böyle bir şey var mı?”
• 11 Nisan 2015: Ağrı'da PKK ile askerler arasında çatışma çıktı. 4 asker yaralandı.^[82]
• 05 Mayıs 2015: KCK Eşbaşkanı Hülya Oran: "Bizim şu anda kongreyi toplama gibi bir gündemimiz yok. Çünkü, bu süreç işlemedi ve hiçbir adım atılmadı. Bırakalım müzakereyi, diyalog süreci de ortadan kaldırıldı. Bir aydır önderliğimiz ile görüşme olmuyor, heyet önderliğimizin yanına gitmiyor. PKK devletin atacağı adımlar üzerinden kongreyi toplayacaktı. Biz kongreyi gündemden çıkardık. Kürt sorunu çözülmeden PKK böyle bir kongre yapmaz. Kürt kimliği tanınmadan, bu temelde anayasa değiştirmeden ve Kürtlerin statüsünü kabul etmeden böyle bir kongreye asla toplayamaz. Öcalan'ın bir taraf olarak resmi kabul edilmesi gerekiyor."
• 7 Haziran 2015: sert bir seçim kampanyasının ardından HDP yüzde 13 oyla barajı geçip 80 vekil çıkardı. Yüzde 41’de kalan AK Parti tek başına iktidar olamadı.
• 12 Haziran 2015:  Seçimlerden sonra Demirtaş'ın Öcalan'ın çağrısıyla PKK'nın silah bırakabileceği açıklamasına KCK cevap verdi: “Şunu açıkça vurgulamalıyız ki, PKK'nın Türkiye’ye karşı silahlı mücadeleyi bırakma konusu ve bunun iradesi tamamen bize aittir. Şunu herkes bilmelidir ki HDP, PKK’nin yasal partisi değildir. Dolayısıyla böyle bir çağrıyı HDP yapamayacağı gibi, mevcut İmralı koşullarında bulunan Abdullah Öcalan'ın böyle bir çağrıyı yapması mümkün değildir. HDP’nin ve Öcalan'ın 'silah bırak' çağrısı yapmasını beklemek ve bu yönlü dayatmalarda bulunmak çözümsüzlükte ısrardır ve bunu da hareketimizin kabul etmesi mümkün değildir. Bu tutumumuz ne Öcalan'ı dinlememek, ne de HDP’nin politika yürütmesinin önünü almaktadır"
• 26 Haziran 2015: Cumhurbaşkanı Erdoğan, PYD’nin Suriye’nin güneyinde devlet kurma girişimleri, Türkiye’nin askeri müdahalesi tartışmaları üzerine konuştu: Tüm dünyaya sesleniyorum. Bedeli ne olursa olsun, Suriye'nin kuzeyinde Türkiye'nin güneyinde bir devlet kurulmasına asla müsaade etmeyeceğiz"
• 29 Haziran 2015: Karayılan: Açıkça söyleyeyim, eğer onlar Rojava’ya müdahale ederlerse biz de onlara müdahale ederiz; o zaman Türkiye’nin tümü bir savaş sahasına dönüşür. Türkiye yetkilileri halkımızın 6-7-8 Ekim’deki kalkışını unutmamalıdır. Halkımızın o büyük başkaldırısını, içinde geliştiği ortamı uygun görmeyen Önder Apo’nun ancak durdurabildiği iyi biliniyor. Açık ki bu halk böyle bir müdahaleye müsaade etmez. Kısaca böyle bir müdahale kararı Türkiye için stratejik bir karar olur, Kürt halkı için de yeni bir dönem başlamış olur. Biz bu konuda kimseye yalvaracak değiliz. Kendileri bilir. Yaparlarsa Kürt halkı olarak elbette bizim de yapacaklarımız olur.”
• 11 Temmuz 2015: KCK barajları gerekçe göstererek ateşkesi bitirdiğini açıkladı: “Özgürlük hareketimizin titiz tavrı istismar edildi. Barajlar ve baraj yapımında kullanılan araçlar gerilla güçlerimizin hedefinde olacaktır. Her tutuklama artık gerilla için bir misilleme nedeni olacaktır. Özgürlük Hareketimiz artık ateşkes tutumunun istismar edilmesini kabul etmeyecek, oyalama yaparak Kürt sorununu çözümsüz bırakan politikalara karşı da tutumunu koyacaktır.”
• 14 Temmuz 2015: KCK Eşbaşkanı Bese Hozat, Özgür Gündem gazetesine “Yeni Süreç: Devrimci Halk Savaşıdır" başlıklı bir yazı yazdı. Hozat “devrimci halk savaşı ve serhıldan” çağrısı yaptı.
• 20 Temmuz 2015: Suruç’ta Kobani’ye gitmek için toplanan SDGH’li gençlerin açıklama yaptığı sırada bir IŞİD’li canlı bomba kendini patlattı, 32 kişi hayatını kaybetti.
• 20 Temmuz 2015: Adıyaman'da PKK'lılar ile askerler arasındaki çatışmada Uzman Onbaşı Müsellim Ünal hayatını kaybetti.
• 20 Temmuz 2015: KCK Eşbaşkanı Cemil Bayık halkı silahlanmaya ve tünel ve siper hazırlamaya çağırdı: “Halkımız meşru savunma örgütlenmesini ve bilincini de geliştirmeli. Bu sadece askeri güçlerin büyütülmesi temelinde değil, halk olarak meşru savunmasını geliştirmeli. Tüm halkımız silah almalı, bu temelde kendini eğitmeli ve örgütlemeli. DAIŞ ve sömürgeci tüm güçlerin her türlü saldırısına karşı köylerde, kentlerde, mahallelerde yer altı sistemi, tüneller, mevzi sistemi geliştirmeli”
• 22 Temmuz 2015: Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinde görevli polis memurları Feyyaz Yumuşak ve Okan Acar sabaha karşı yataklarında uyurken infaz edildi. Fırat Haber Ajansı'nda yer alan HPG Basın İrtibat Merkezi’nden yapılan açıklamada şöyle dendi: “22 Temmuz günü bir Apocu fedai timi, Suruç katliamına misilleme olarak bugün sabah 06.00 sularında Ceylanpınar’da DAİŞ çeteleriyle işbirliği içinde olan iki polise karşı bir cezalandırma eylemi gerçekleştirmiştir. BBC Türkçe’den Mahmut Hamsici’ye açıklamalarda bulunan Kandil’deki KCK Dış İlişkiler Sözcüsü Demhat Agit, Ceylanpınar’da iki polisin öldüğü saldırıyı PKK’nın yapmadığını iddia etti.PKK’lı Demhat Agit polislere yönelik saldırıyla ilgili soruları yanıtlarken, saldırıyı PKK'nın 2 polisi öldürmediğini belirterek şöyle devam etti:"Bunlar PKK'den bağımsız birimler. Bize bağlı olmayan, kendi içlerinde örgütlenmiş olan yerel güçlerdir diye açıklandı. Bizim yaptığımız bir şeyi üstlenmekle ilgili çekincemiz yok. PKK/HPG olarak yapılan bir eylem varsa bunun izahatı, gerekirse özeleştirisi yapılır."^[83]
• 22 Temmuz 2015: Adana'da Kalem-Der üyesi Ethem Türkben hamile eşi ve 3 çocuğunun gözleri önünde IŞİD’çi olduğu iddiasıyla öldürüldü.^[84]
• 23 Temmuz 2015: Diyarbakır'da trafik kazası ihbarına giden polis ekibine pusu kuruldu, polis memuru Tansu Aydın saldırıda hayatını kaybetti, 1 polis de yaralandı.
• 23 Temmuz 2015: Kilis’in Elbeyli ilçesinde bulunan Dağ Hudut Karakolu’na Suriye tarafındaki IŞİD’çiler ateş açtı. Saldırıda astsubay Yalçın Nane hayatını kaybetti.
• 24 Temmuz 2015: TSK’ya bağlı jetler Kuzey Suriye’de IŞİD, Kuzey Irak’a PKK hedeflerine hava operasyonu düzenledi. Bu 3 yıl sonra PKK’ya yapılan ilk askeri operasyon oldu.
• 26 Temmuz 2015: Sultangazi ilçesi Gazi Mahallesi'nde gözaltı işlemleri için bir binaya girerken silahlı saldırıya uğrayan polis memuru Muhammet Fatih Sivri yaşamını yitirdi.^[85]
• 30 Temmuz 2015: Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde devriye görevi yapan polis aracına bir grup terörist tarafından silahlarla ateş açıldı , 1 polis memuru ve 1 vatandaş hayatını kaybetti.^[86]
• 31 Temmuz 2015: Adana'nın Pozantı ilçesinde emniyet müdürlüğüne düzenlenen saldırıda 2 polis memuru hayatını kaybetti. Çıkan çatışmada 2 PKK'lı terörist ölü ele geçirildi.^[87]
• 8 Ağustos 2015 :Mardin’in Midyat ilçesinde devriye görevi yapan sivil polis aracına PKK’lı teröristler tarafından yapılan saldırı sonucu 1 polis öldü, 1 polis ağır yaralandı.^[88]
• 10 Ağustos 2015:Şırnak Silopi'de zırhlı araca yapılan mayınlı saldırıda 4 özel harekat polisi hayatını kaybetti.^[89]
• 10 Ağustos 2015: Şırnak'ın Beytüşşebap ilçesinde askeri personel dağıtımı yapan skorsky tipi helikoptere düzenlenen saldırıda 1 asker öldü, 7 asker de yaralandı.^[90]
• 10 Ağustos 2015: İstanbul'da Sultanbeyli Fatih Polis Merkezi'ne bombalı saldırı düzenlendi,Terörist ölürken, 3′ü polis 10 kişi de yaralandı.Sabah saatlerinde polis merkezine inceleme yapmak için gelen uzman ekiplere teröristler tarafından ateş açıldı. 1 polis müdürü şehit düştü, 2 saldırgan çıkan çatışmada ölü ele geçirildi.^[91]
• 28 Ağustos 2015: Lice ilçesinde, teröristlerin Diyarbakır-Bingöl karayolunun güvenliğini sağlayan askerlere yönelik saldırısında 1 asker öldü, 4 asker yaralandı.^[92]
• 28 Ağustos 2015: Mardin’de polise ait zırhlı servis aracının geçişi sırasında PKK’li teröristler tarafından düzenlenen bombalı saldırı sonucunda 10 polis ve 6 sivil vatandaş yaralandı.^[93]
• 29 Ağustos 2015: Şanlıurfa'da, Balıklıgöl Devlet Hastanesi acil servisinden çıkan polis aracına düzenlenen silahlı saldırıda 2 polis memuru hayatını kaybetti.^[94]
• 3 Eylül 2015: Mardin Dargeçit’te yola yerleştirilen mayının PKK’lı teröristlerce patlatılması nedeniyle 4 özel harekat polisi hayatını kaybetti.^[95]
• 4 Eylül 2015: Tunceli çarşı merkezinde Cumhuriyet caddesi üzerinde bulunan Şehit Nahit Bulut Polis karakoluna PKK’lı teröristler tarafından düzenlenen saldırı sonrası çatışma çıktı. Çatışmada 2 PKK’lı terörist öldürüldü.^[96]
• 6 Eylül 2015: PKK'nın Dağlıca'da düzenlediği saldırıda 16 asker hayatını kaybetti.^[97]
• 6 Eylül 2015: Diyarbakır'ın Sur ilçesinde, PKK'nın gençlik yapılanması YDG-H'lilerin açtığı hendeği kapatmak için operasyon yapan polise roketli saldırı yapıldı. Saldırıda 2 özel harekat polisi şehit olurken, 3 polis yaralandı.^[98]
• 8 Eylül 2015: PKK'nın Iğdır'da polisleri taşıyan servis minibüsüne düzenlediği 1 tonluk bombalı saldırıda 13 polis hayatını kaybetti.^[99]
• 7-8 Eylül 2015: PKK saldırıları sonucu Hakkari ve Iğdır da toplam 30 asker ve polis hayatını kaybetti. Azerbaycan devleti bu olaydan sonra 3 günlük milli yas ilan etti.
• 8 Eylül 2015: Pkk'ya yönelik hava harekatında 40 terörist öldürüldü.^[100]
• 9 Eylül 2015: HDP eşbaşkanı Selahattin Demirtaş hakkında Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığında soruşturma açıldı.^[101]
• 9 Eylül 2015: Şırnak'ın Cizre ilçesinde 8 gün süren sokağa çıkma yasağı kaldırıldı. HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş , bu süre içerisinde bölgede 16 sivilin öldüğünü söyledi.^[102]
• 10 Eylül 2015: PKK'nın Tunceli'deki saldırısında 1 polis hayatını kaybetti.^[103]
• 13 Eylül 2015: PKK'nın Şırnak'ta polislere dönük saldırısında 2 polis hayatını kaybetti.^[104]
• 13 Eylül 2015: PKK'nın Diyarbakır'da polislere dönük roketatarlı saldırısında 1 polis hayatını kaybetti.^[105]
• 15 Eylül 2015: Hakkari-Van karayolunda polis aracının geçişi sırasında PKK'lılar yola önceden döşedikleri patlayıcıyı infilak ettirdi, olayda 2 polis hayatını kaybetti.^[106]
• 16 Eylül 2015: Mardin'in Nusaybin İlçesi’nde zırhlı polis aracına PKK tarafından bombalı saldırı düzenlendi biri komiser 3 polis hayatını kaybetti.^[107]

Ayrıca bakınız

• Türkiye-PKK çatışmaları
• Kürt siyasi hareketi

Kaynakça