Talas Muharebesi
| Talas Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Karluklar | Çin (Tang Hanedanı) | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Ziyad ibn Salih[3][4] |
Gao Xianzhi[3] Li Siye[3] Duan Xiushi[3] | ||||||
| Güçler | |||||||
| 200.000 | 30.000-100.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 20,000'den fazla | 8,022'den fazla | ||||||
Talas Muharebesi, 751 yılında bugünkü Kırgızistan sınırları içindeki Talas Nehri civarında, Abbâsîler ve müttefiki olan Karluklar ile Çinliler arasında yapılan ve 5 ay süren muharebe. Çin ordusunun yenilgisi ile sonuçlanan muharebe gerek Çin, gerekse Türk ve İslam tarihi açısından önemlidir.
Olayların gelişimi
Parçalanan Türgişlerin “Kara Türgişler” grubu 742 de Çinlilerin desteğiyle Tumoça komutasında bağımsızlıklarını korudu.
Keş'teki (bugünkü Taşkent) Kara Türgişlerin sonraki hükümdarı Bahadır Tudun, Çinli komutan Kao Siyen Çe (ya da Gao Hsien-çı) tarafından 751'de öldürüldü ve bütün mallarına el konuldu. Şehri yağma edildi. Çinli komutan, hükümdar ile antlaşma yaptığı halde ona komplo kurmuştu. Bu olaydan sonra kaçmayı başaran hükümdarın oğlu Araplardan yardım istedi.
Bu gelişmeden bir yıl önce Emevîler yıkılarak (750) yerlerine Abbasiler gelmişti. Ebu Hasan 745 yılında Emevîlerin Horasan valisi Nasr bin Seyyar’ı yenerek Horasan’dan çıkartmıştı. Bu olay Emevîlerden memnun olmayan Müslümanlar için bir kıvılcım oldu.
Taşkent'in yardım istediği sırada Horasan valisi olan Ebu Oğuzhan, Arap liderleri gibi düşünmedi ve komutanı Ziya bin Salih’i gönderdi.
Çin kaynaklarına göre, Çin ordusundaki Karluklar ve Yağmalar muharebe sırasında taraf değiştirerek Arapların tarafına geçti ve Çin ordusuna arkadan saldırdı.
Sonuçları
Bu muharebe ile birlikte matbaa ilk defa Çin dışına çıkmıştır. Bunun yanı sıra barut, kâğıt ve pusulayı da Araplar öğrenmişlerdir. Bu önemli buluşlar Avrupa'ya ise Avrupa ülkelerinin İslam dünyasına karşı düzenlediği Haçlı Seferleri ile geçmiştir. Bu bakımdan da Talas Savaşı'nın dünya tarihi için çok önemli bir yeri vardır. Türk tarihi için de önemi büyüktür. Türkler bu savaşta Müslümanlığı yakından tanıma fırsatı bulmuştur ve çoğu tarih kaynaklarında Türklerin Müslümanlığın kabul etmesi konusunda başlangıç noktasını oluşturur.
Notlar
Referanslar
- Bartold W.(1928) (1992).(Western) Turkestan Down to the Mongol İnvasion.New Delhi:Munshiram Monohartal Publishers. ISBN 81-215-0544-3
- Bai,Shouyi et al (2003).A History of Chinese Muslim (Vol.s).beijing:Zhonghua Book Company.ISBN 7-101-02890-X
- Xue,Zongzheng (1998).Anxi and Beiting Protectorates:A Research on Frontier Policy in Tang Dynasty's Western Boundry.Harbin:Heilongjiang Education Press.ISBN 7-5316-2857-0
Koordinatlar: 42°31′30″K 72°14′0″D / 42.525°K 72.233333°D