Türkiye'deki millî parklar listesi

Türkiye'de 2016 yılı Kasım ayı itibarıyla toplam 41 adet Millî Park bulunmaktadır. Dünya genelinde ise toplam 6.555 adet Millî Park bulunmaktadır.[1]

Türkiye'deki milli parkların toplam yüz ölçümü ABD'deki Yellowstone Milli Parkı'nın yüz ölçümü hemen hemen aynıdır[2].

Türkiye Millî Parkları (1958 - 2016)

Aşağıdaki liste ilk kez, Millî Parkların ilan yıllarına göre düzenlenmiş ve güncellenmiştir. 20.12.2008.

No Millî Park Bulunduğu İl/İller İlan Yılı Alanı

(ha)

 Bazı Temel Özellikleri
01 Yozgat Çamlığı Millî Parkı Yozgat 1958 264,0 Tabii bitki ve hayvan toplulukları, kalıntı meşcereler, eğitim, dinlenme ve eğlenme, turizm
02 Karatepe-Aslantaş Millî Parkı Osmaniye 1958 7715,0 Arkeolojik tarih öncesi kalıntılar, tabii bitki toplulukları, eğitim, dinlenme ve eğlenme, turizm
03 Kuşcenneti Millî Parkı Balıkesir 1959 64,0 Zengin ve çeşitli kuş toplulukları, tabii bitki toplulukları, kuş gözlemleme mekanı, eğitim, turizm
04 Soğuksu Millî Parkı Ankara 1959 1195,0 Tabii bitki ve hayvan toplulukları, önemli ve nadir kuş üreme mekanları (Kara akbaba), eğitim, dinlenme ve eğlenme, turizm
05 Uludağ Millî Parkı Bursa 1961 12677,0 Jeolojik yapı ve çok zengin tabii bitki toplulukları, dağ ve kış sporları, ekoturizm, kültürel zenginlik, alpin zon sulak alanları, alpin zon bitki ve hayvan türleri zenginliği, Mayer'in Orman Zonlarını tasnif ettiği dağ silsilesi, turizm, eğitim, zengin Osmanlı Türk (kuruluş dönemi, Anadolu-Balkan-Kafkas,vb...) kültürü, eğitim, sağlık turizmi başta olmak üzere son derece zengin turizm çeşitliliği...
06 Yedigöller Millî Parkı Bolu 1965 2019,0 Tabii bitki ve hayvan toplulukları, manzara, dinlenme ve eğlenme, turizm, eğitim, dağ ve orman sporları, ekoturizm, eğitim...
07 Spil Dağı Millî Parkı Manisa 1968 5505,0 Jeolojik yapı zenginliği, tabii ve endemik bitki ve hayvan toplulukları, eğitim, dinlenme ve eğlenme, turizm
08 Kızıldağ Millî Parkı Isparta 1969 59400,0 Tabii bitki toplulukları, eğitim, dinlenme eğlenme ve turizm
09 Kovada Gölü Millî Parkı Isparta 1970 6534,0 Tabii bitki ve hayvan toplulukları, manzara, eğitim, dinlenme ve eğlenme, turizm
10 Güllük Dağı Millî Parkı (Termessos) Antalya 1970 6702,0 Arkeolojik kalıntılar, tabii bitki toplulukları, eğitim, manzara, dinlenme ve eğlenme, turizm
11 Munzur Vadisi Millî Parkı Tunceli 1971 42000,0 Jeolojik yapı, tabii bitki ve hayvan toplulukları, turizm çeşitliliği, eğitim
12 Beydağları (Olimpos) Sahil Millî Parkı Antalya 1972 30969,0 Arkeolojik kalıntılar, tabii bitki ve hayvan toplulukları ile jeomorfolojik oluşumlar, turizm, eğitim
13 Köprülü Kanyon Millî Parkı Antalya 1973 36614,0 Arkeolojik kalıntılar, tabii bitki toplulukları, jeolojik oluşumlar, turizm, eğitim
14 Ilgaz Dağı Millî Parkı Kastamonu ve Çankırı 1976 1088,0 Tabii bitki toplulukları, kültürel zenginlik, dağ, orman ve kış sporları, manzara, dinlenme ve eğlenme, eğitim, turizm
15 Başkomutan Tarihî Millî Parkı Afyonkarahisar 1981 35500,0 İstiklal Harbi tarihi, kültürel değerler zenginliği, eğitim, turizm
16 Göreme Tarihî Millî Parkı Nevşehir 1986 9572,0 Tarihi eski yerleşimler ‘yer altı şehirleri, kiliseler, şapeller" ve peri bacaları gibi jeolojik oluşumlar, peyzaj değeri, dinlenme ve eğlenme, turizm, eğitim
17 Altındere Vadisi Millî Parkı Trabzon 1987 4800,0 Kültürel değerler, tarihi yapılar, ‘Sümela Manastırı’, tabii bitki toplulukları, manzara, peyzaj değeri, dinlenme ve eğlenme, turizm, eğitim
18 Boğazköy-Alacahöyük Tarihî Millî Parkı Çorum 1988 2634,0 Arkeolojik kalıntılar, Hitit Devleti Merkezi, eğitim, turizm
19 Nemrut Dağı Millî Parkı Adıyaman 1988 13850,0 Tarihi açık hava müzesi, güneşin gizemli doğuşunu seyir, turizm, eğitim
20 Beyşehir Gölü Millî Parkı Konya 1993 88750,0 Göçmen kuşların göç güzergahı üzerinde bulunması, göl ve yakın çevresinin görülmeye değer üstün nitelikteki peyzaj güzellikleri ile göl ve içerisindeki çeşitli büyüklüklerde yaklaşık 60 civarında adanın kuşlar için üreme, beslenme, yumurtlama ve güvenle kuluçka yapmasına imkân sağlaması, bu sebeple taşıdığı iyi bir barınak/sulak alan niteliği, potansiyel su sporlarına elverişli kıyıları, tür çeşitliliği çok fazla olan orman ekosistemi, Eflatun Pınarı, çok sayıdaki mağaraları, Eşrefoğlu Camisi gibi tarihi-kültürel zenginliği ve özellikle Selçuklu Dönemine ait kültürel kaynakları, millî parkın bazı önemli kaynak değer bileşenlerini oluşturmaktadır. Ayrıca tarihi kalıntılar ve tarihi eserler, camiler, hanlar, kervansaraylar, kuş göç yolları üzerinde bulunuşu, jeomorfolojik oluşumlar, çok değerli tabii bitki toplumları,zengin kuş toplulukları ve hidrolojik özellikler, güneşin gizemli batışını seyir, turizm, eğitim açısından önemli bir millî parktır.
21 Aladağlar Millî Parkı Niğde, Adana, Kayseri 1994 54524,0 Jeomorfolojik yapı ile flora ve fauna zenginliği, dağcılık sporları, dağ, orman ve kış turizmi, eğitim, zengin su kaynakları
22 Altınbeşik Mağarası Millî Parkı Antalya 1994 1156,0 Jeolojik ve jeomorfolojik oluşum zenginliği, mağara ekosistemleri, turizm, eğitim
23 Dilek Yarımadası Aydın 1994 27675,0 Akdeniz’in en iyi korunan maki florası, jeolojik yapı, tabii bitki ve hayvan toplulukları, dinlenme ve eğlenme, turizm çeşitliliği, sulak alanlar
24 Hatila Vadisi Millî Parkı Artvin 1994 16988,0 Jeolojik ve jeomorfolojik oluşumlar, tabii zengin orman ağacı türleri varlığı ile yaban hayatı zenginliği, dağ ve orman turizmi, eğitim
25 Honaz Dağı Millî Parkı Denizli 1994 9219,0 Jeolojik ve jeomorfolojik oluşumlar, arkeolojik kalıntılar, Honaz (Colossea), Honaz Kalesi, endemik açıdan zengin bitki çeşitliliği, kültürel zenginlik, turizm merkezlerine yakınlık, dağ turizmi, ekoturizm, eğitim, vb. Hristiyanlık açısından da önemli bir merkez. İncil'deki "Colossealılara Mektuplar" bölümü de Honaz'ın eski sakinlerine yazılmış. Honaz Dağı'nın, Ege Bölgesini Akdeniz Bölgesinden ayıran tabii sınır özelliği dikkat çekicidir.
26 Kaçkar Dağları Millî Parkı Rize 1994 51550,0 İlginç jeolojik ve jeomorfolojik yapı, tabii bitki ve yaban hayatı zenginliği, dağ, orman ve kış sporları, eğitim, turizm
27 Kazdağı Millî Parkı Balıkesir 1994 21300,0 Bitki örtüsü, biyolojik çeşitlilik ve fauna zenginliği, turizm çeşitliliği, eğitim
28 Karagöl Sahara Millî Parkı Artvin 1994 3766,0 Hidrografik yapı ve bitki örtüsü zenginliği, eğitim, orman ekosistemleri, ekoturizm, kültürel zenginlik
29 Saklıkent Millî Parkı Muğla 1996 12390,0 Jeomorfolojik yapı ile bitki ve hayvan varlığı açısından zenginlik
30 Truva Tarihî Millî Parkı Çanakkale 1996 13350,0 Tarihi kalıntılar, harp tarihi ve jeolojik yapı, turizm, eğitim, kültürel zenginlik
31 Marmaris Millî Parkı Muğla 1996 33350,0 Jeomorfolojik yapı ile bitki ve hayvan varlığı açısından zenginlik, nadir ekosistemler
32 Küre Dağları Millî Parkı Kastamonu-Bartın 2000 37000,0 Doğal yaşlı ormanlar, nadir ekosistemler, biyolojik çeşitlilik, jeolojik ve jeomorfolojik oluşumlar, kültürel değer zenginlikleri ve arkeolojik kalıntılar, eğitim
33 Sarıkamış Allahüekber Dağları Millî Parkı Kars ve Erzurum 2004 22980,0 Tarihi kalıntılar, harp tarihi, doğal Sarıçam ormanları, tabii bitki toplulukları, dağ ve kar sporları, manzara, eğitim
34 Ağrı Dağı Millî Parkı Iğdır - Ağrı 2004 87380,0 Kültürel değerler açısından zenginlik. Dünyada Alaska’daki meteor çukurundan sonra ikinci büyük göktaşı çukuru da milli park sınırları içerisindedir. Bitki ve hayvan varlığı açısından da oldukça zengindir.
35 Gala Gölü Millî Parkı Edirne 2005 6090,0 Sulak saha, göl ve orman ekosistemlerini ve bu ekosistemlerde barınan çeşitli canlı türlerini ihtiva etmesi, 130 kuş türünün varlığı, kuş göç yolları üzerinde bulunuşu, nesli tehlikeye düşmüş veya nadir türleri, özellikle tepeli pelikan, çeltikçi ve küçük karabatak gibi nesli son derece azalmış türleri barındırması kaynak değerlerini oluşturmaktadır.
36 Sultansazlığı Millî Parkı[3] Kayseri 2006 24529,0 Tatlı ve tuzlu su ekosistemlerinin bir arada bulunduğu nadir bir ekosistem oluşu, nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de yer aldığı 301 kuş türünün beslenme, barınma ve kuluçka alanı oluşu, Avrupa’da turna, filamingo, akbalıkçıl, kaşıkçı kuşlarının bir arada kuluçkaya yattığı tek alan oluşu, kaynak değerlerini oluşturmaktadır.
37 İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı Kırklareli 2007 3155,0 Avrupa ölçeğinde önem taşıyan; çok sınırlı yayılışa sahip, doğal yapısı korunabilmiş, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan en önemli su basar (longos) ormanlara sahiptir. Aynı zamanda İğneada ve çevresinde farklı orman ekosistemleri bulunmaktadır. İstanbul'a yakın ekoturizm, dağ ve orman sporları, eğitim amaçlı yüksek potansiyeli vardır.
38 Tek Tek Dağları Millî Parkı Şanlıurfa 2007 19335,0 Bitki ve hayvan varlığı açısından zenginlik yanında, kültürel, tarihi ve arkeolojik özellikler açısından zenginlik ile turizm ve eğitim amaçlı yüksek potansiyeli.
39 Nene Hatun Tarihi Milli Parkı Erzurum 2009 387,0 Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiği için 93 Harbi olarak bilinen, 1877 - 1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın yaşandığı alanda, Mecidiye ve Aziziye tabyalarını kapsamaktadır.
40 Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Millî Parkı Ankara 2015 13.850,0 Ankara ili Polatlı ve Haymana ilçeleri sınırları içinde kalan, Sakarya Savaşı'nın 1. savunma hatlarını kapsar.
41 Kop Dağı Müdafaası Tarihi Milli Parkı Bayburt- - Erzurum 2016 6.000,0 Kafkas Cephesi’nde, Kuzeydoğu Anadolu'da Osmanlı-Rus Savaşı’nın yaşandığı bölgelerden olan “Kop Dağı”, Bakanlar Kurulunun 2016/9486 sayılı kararı ile 31 Ekim 2016 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir.

(15 Kasım 2016 tarih ve 29889 sayılı Resmî Gazete).

İptal edilenler

No Adı ve statüsü Bulunduğu İl/İller İlan Yılı Alanı

(ha)

 Bazı Temel Özellikleri
1 Yumurtalık Lagünü
Doğa Koruma Alanı		 Adana 2008 16430,0 - Milli Park sahası, deniz kaplumbağalarının Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında yer alan 17 yuvalama alanından birisidir. Sulak alan ekosistemlerini içinde barındıran nadir bir ekosistem oluşu, kuş göç yolları üzerinde bulunuşu, ülkemizdeki nadir Halep Çamı (Pinus halepensis L.) yayılış alanlarından birine sahip oluşu, kültürel, tarihi ve arkeolojik özellikleri ile 6 Ağustos 2008 tarih ve 2008/14355 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Milli Park ilan edilmiştir (6 Aralık 2008 tarih ve 27076 sayılı Resmi Gazete).

- Akyatan ve Ağyatan gölleri, barındırdıkları kuş türleri açısından Türkiye’nin “A sınıfı” niteliğindeki 19 sulak alanından 2. sini oluşturmaktadır. Yumurtalık Lagünü aynı zamanda; nesli tehlikeye düşmüş su kuşlarının yaşama ortamıdır.

- Ayrıca nesli tehlikeye düşmüş iki tür deniz kaplumbağasının (Caretta caretta) ve özellikle Chelonia mydas'ın Akdeniz’de varlığını sürdürebildiği önemli alanlardandır.

- Ancak Millî Park, mahkeme kararıyla iptal edilmiştir.[4][5]

2 Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Çanakkale 1973 33.000 Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı; 28 Haziran 2014 tarih ve 29044 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6546 sayılı "Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun" ile kurulan "Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’na", Nisan 2015 tarihi itibariyle devredilmiştir. Bu başkanlık, halen Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlıdır.

Kaynaklar

  1. ↑ DAĞDAŞ, S., KIRIŞ, R., ve ATEŞ, M., 2006: Kızıldağ Millî Parkı Orman Amenajman Planı Uygulamaları Örneğinde Korunan Alan Yaklaşımına Dönük Değerlendirmeler. “Evaluations in regard to the applications of forest management plan made for operational in Kızıldağ National Park/Isparta” (Protected Land Approach), I. Uluslararası Beyşehir ve Yöresi Sempozyumu (11-13 MAYIS 2006)-Beyşehir-KONYA, Bildiriler Kitabı, s. 437-455, 785 s. ve Orman Mühendisliği Dergisi, Yıl: 44, Sayı: 4-5-6(s.28-32),7-8-9(s.25-27), Nisan-Mayıs-Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül 2007, 44 s. http://dergi.ormuh.org.tr/dergi2007/dergi2007_2.pdf - http://dergi.ormuh.org.tr/dergi2007/dergi2007_3.pdf
  2. ↑ "Milli Parklar". tukcev.org.tr. http://www.tukcev.org.tr/milli-parklar. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2016.
  3. ↑ 27 Şubat 2006 tarih ve 2006/10122 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile
  4. ↑ "Alfabetik Sıraya Göre Milli Parklarımızın Listesi". milliparklar. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160407094511/http://www.milliparklar.gov.tr/mp/?sflang=tr. Erişim tarihi: 3 Haziran 2013.
  5. ↑ "Danıştay: Yumurtalık Lagünü Milli Park olamaz". milligazete. 17 Kasım 2009. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160412133724/http://www.milligazete.com.tr/haber/Danistay_Yumurtalik_Lagunu_Milli_Park_olamaz/140425. Erişim tarihi: 3 Haziran 2013.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.