Şiddetli akut solunum yolu sendromu

Şiddetli akut solunum yolu sendromu (Severe acute respiratory syndrome (SARS))^[1], insanları etkileyen, SARS coronavirus'ünün (SARS-CoV) neden olduğu^[2] solunum yolu sendromudur.^[3] Kasım 2002 ve Temmuz 2003 tarihleri ​​arasında Hong Kong'da başlayan SARS salgını neredeyse pandemik hale gelmiş ve dünya çapında 8422 vaka ve 916 ölüm görülmüştür.^[4] Dünya Sağlık Örgütü fatalite oranını (ölüm oranı) %10,9 olarak açıklamıştır.^[5]Haftalar içinde SARS erkeni 2003 yılının başlarında Hong Kong'dan 37 ülkede yayılmıştır.^[6]

Bugün itibariyle, 2003 yılı Haziran ayında görülen son enfekte insan vakası (2004 yılında laboratuvar kaynaklı bir enfeksiyon durumu göz ardı edilirse) ile SARS yayılması tamamen önlenmiştir. Ancak, SARS hastalığının (çiçek hastalığı aksine) eradike edildiği iddia edilmemektedir. Bazı hayvan populasyonlarında hala doğal ana rezervuar olarak mevcut olabileceği ve gelecekte insan nüfusunun içine tekrar dönebileceği düşünülmektedir.

DSÖ'nün bildirdiğine göre SARS hastalığının fatalite hızı; 24 yaş ve daha gençlerde %1 altında, 25 - 44 yaş arası %6, 45 - 64 yaş arası %15, 65 yaş ve üzerinde %50 olarak görülmektedir.^[7] Karşılaştırma için, İnfluenza'dan ölüm hızı yaklaşık %0,6 (özellikle yaşlılarda) dolaylarındadır. Ancak yeni suşların şiddetli salgınları durumunda % 33 gibi yüksek değerlere de çıkabilir. SARS hastalığı 2016 yılında sadece Ukrayna'da 319 kişinin yaşamını yitirmesine sebep oldu.^[8]

Belirti ve bulgular

İlk belirtiler grip benzeri hastalık şeklinde görülür ve şunları içerebilir: ateş, miyalji, letarji gibi belirtiler; öksürük, boğaz ağrısı ve diğer nonspesifik semptomlar. Tüm hastalar için ortak tek belirti ise 38 ° C (100.4 ° F) üstünde bir ateş gibi görünmektedir. Nefes darlığı daha sonra ortaya çıkabilir. Hastalık ilk aşamada soğuk algınlığı gibi belirtiler verir ama daha sonra gribi andırır.

Korunma yolları

• Yemek araç-gereçlerini SARS virüsüne sahip olan kişilerle ortak kullanmamak.
• Virüs'ün etkili olduğu ülkelere olan seyahatleri ertelemek.
• SARS virüsüne sahip hastalarla birlikte yatmamak.
• Çevresinde SARS virüsüne sahip hastalar olan kişilerin, sık sık ellerini yıkaması.
• Alkol özellikli temizleyiciler kullanmak^[9]

İleri okuma

2002-2003'te SARS'tan etkilenen ülkeler ve ölümler

• Alan DL Sihoe; Randolph HL Wong; Alex TH Lee; et al. (Jun 2004). "Severe acute respiratory syndrome complicated by spontaneous pneumothorax". Chest 125 (6): 2345–51. 

Teoriler

SARS virüsünün biyolojik bir silah olarak laboratuvarda tasarlandığı konusunda bir takım teoriler gündeme gelmiştir.^[10] Rus ilaç akademisi üyesi Sergei Kolesnikov "Bu virüs sadece laboratuvarda üretilebilir, belki de üretim aşamasında dışarı sızdırılmıştır" demişti.

Kaynakça

1. ↑ "WHO sitesinde SARS sayfası" (İngilizce). 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160719185106/http://www.who.int/csr/sars/en/. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
2. ↑ "CDC- SARS" (İngilizce). 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160728000807/http://www.cdc.gov/sars/about/fs-SARS.html. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
3. ↑ Thiel V (editor). (2007). Coronaviruses: Molecular and Cellular Biology (1st bas.). Caister Academic Press. ISBN 978-1-904455-16-5. http://www.horizonpress.com/cor. 
4. ↑ "Summary table of SARS cases by country, 1 November 2002 – 7 August 2003". World Health Organization. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131028210538/http://www.who.int/csr/sars/country/2003_08_15/en/index.html. 
5. ↑ "Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003". WHO. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131208081413/http://www.who.int/csr/sars/country/table2004_04_21/en/index.html. Erişim tarihi: 2008-10-31. 
6. ↑ Smith, R. D. (2006). "Responding to global infectious disease outbreaks, Lessons from SARS on the role of risk perception, communication and management". Social Science and Medicine 63 (12): 3113–3123. DOI:10.1016/j.socscimed.2006.08.004. PMID 16978751. 
7. ↑ Update 49 – SARS case fatality ratio, incubation period, World Health Organization, 7 May 2003. URL erişim 17 Mayıs 2008.
8. ↑ http://www.ntv.com.tr/saglik/ukraynada-grip-salgini-319-kisi-oldu,KCl4SqS3okuZBTaqXhzokw
9. ↑ http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/Ay2003/may03/sarsturk.htm
10. ↑ http://www.news24.com/World/News/Sars-biological-weapon-20030411

Dış bağlantılar

• Türk Toraks Derneği
• Bursa Sağlık Müd.- SARS
• Vaccine Research Center Information regarding preventative vaccine research studies
• MedlinePlus: Severe Acute Respiratory Syndrome News, links and information from The United States National Library of Medicine.
• Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Symptoms and treatment guidelines, travel advisory, and daily outbreak updates. From the World Health Organization (WHO).
• Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Information on the international outbreak of the illness known as severe acute respiratory syndrome (SARS). Provided by the US Centers for Disease Control
• Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Information on Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) – For Health Professionals from the Public Health Agency of Canada.
• Life in Hong Kong during SARS – a collection of images reflecting day to day living in Hong Kong during the outbreak.
• What we can learn from SARS Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)—Lessons for Future Pandemics
• Virus Pathogen Database and Analysis Resource (ViPR): Coronaviridae

Diğer

• NIOSH Topic Area: Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)
• NIOSH Publication: Understanding Respiratory Protection Against SARS