Nuh Naci Yazgan

Katipzade Nuh Naci Yazgan (d. 1885 Kayseri) - (ö. 7 Ekim 1947), Kayseri doğumlu hayırsever iş adamı, politikacı.

İdadi mezunudur. Erciyes Gazetesi Yazarlığı, Sivas Kongresi Kayseri Delegeliği, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Kuruculuğu ve Yönetim Üyeliği, TBMM II.Dönem (İstifa: 22 Aralık 1924) Kayseri Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.^[1] Akbank’ın ve Milli Mensucat’ın kurucularından. 2009 yılında Kayseri'de adının yaşatıldığı Nuh Naci Yazgan Üniversitesi kurulmuştur.

Yaşamı

1886'da Kayseri'de dünyaya geldi. Babası, İbrahim Hakkı Bey'dir. Ticaret İdadisi'ni bitirdi. İş yaşamına Kayseri’deki Baruthane’de kâtiplik yaparak başladı. Bu işinden ötürü “Katipzade” olarak tanındı. Bir yıl kadar Kayseri İdadisi'nde (Lisesinde) Hüsn-ü Hat ve Meşk (Güzel yazı ve örnek yazı) dersleri verdi. Ticaret yaşamına ise halıcılık yaparak başladı.

Kurtuluş Savaşı sırasında, Kalaçzade Ahmet Hilmi Bey ve Ömer Mümtaz İmamzade ile birlikte Sivas Kongresi'nde Kayseri delegesi olarak seçildi, ne var ki kongre çalışmaları sona erdikten sonraki günlerde Sivas'a gelebildi. Sivas'tan döndükten sonra Kayseri'de Müdafa-i Hukuk Cemiyeti'nin kurulmasına önayak oldu. Kayseri ve civarında halktan toplanan yardımlarla ulusal müfrezeler oluşturulması ve görevlendirilmesi, işgal hareketlerini kınayan toplantılar düzenlenmesi, halkın dini ve milli duygularının canlı tutulması konularında öncülük etti. İşgal edilen yerlerde halka yapılan eziyetleri anlatmak ve Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki gelişmeleri halka duyurmak amacıyla yayın giderlerini şahsen karşılayarak “Erciyes” adında bir gazetenin çıkarılmasını sağladı.

Kayseri Belediyesi’nde encümen üyesi iken 1923 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Kayseri milletvekili seçildi. Savaş sırasında Adana'daki fabrikasında Türk ordusu için kaput bezi üretti. Atatürk kendisine Adana'da kentten ayrılan azınlıkların terkettiği, bacası tütmeyen fabrikaları yeniden faaliyete geçirme görevi verince, 22 Aralık 1924'te milletvekilliğinden istifa etti ve Adana'daki sanayi hamlesinin başına geçti.

Nuh Naci Bey, Orhan Kemal'in romanlarında ölümsüzleştirdiği ülkenin en eski fabrikalarından Milli Mensucat'ı 1927'de dönemin diğer işadamları Mustafa Özgür, Nuri Has, Seyit Tekin ile birlikte Hazine'den satın aldı ve işletti. Burada üretilen "Aslan" marka vater ve ekstra iplikler, ülkede büyük talep gördü.

1948 yılında Akbank'ı kuran, hepsi "Adana'daki Kayserillerden" ve her biri %15 hisseye sahip 6 arkadaştan birisiydi.

Kayseri'de ilk köylü öğrenci yurdunu, Göğüs Hastalıkları Hastanesini yaptıran kişidir. Eşi Behice Yazgan adına Behice Yazgan Kız Lisesi'ni yaptırmıştır. Kayseri’de Kayseri Yüksek Öğrenim ve Yardım Vakfı tarafından kurulmaktan olan vakıf üniversitesi "Nuh Naci Yazgan" adını taşımaktadır.

7 Ekim1947'de hayatını kaybetti. Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

Yaptırdığı Hayır Kuruluşları

Nuh Naci Yazgan tarafından yaptırılmış hayır kuruluşları şunlardır:^[2]

• Nuh Naci Yazgan Öğrenci Yurdu (Kayseri): 1939 yılında hizmete giren öğrenci yurdu, halen Kayseri Yüksek Öğrenim ve Yardım Vakfı’nın iktisadi işletmesi olarak faaliyetini sürdürür.
• İstanbul Yüksek Tahsil Öğrenci Yurdu (İstanbul): Yüksek öğrenim görmek için Kayseri’den İstanbul’a giden dar gelirli öğrencilerin barınmaları için hizmet veren bir kurulştur. Laleli’de’de hizmete giren yurt, binanın yetersiz kalması üzerine Çapa’da yaptırılan büyük yurt binasına taşınmıştır. 80 ihtilali sonrası kapanan yurdun binası uzun süre Çapa Kız Yurdu olarak devam etmiş daha sonra da mesleki liseye dönüşmüştür.
• Göğüs Hastanesi ve Dispanseri (Kayseri) : Kayseri’nin merkezinde 1943 yılında yaptırılmış bir göğüs hastanesi ve dispanseridir, halen hizmetine devam etmektedir.
• Behice Yazgan Kız Lisesi (Kayseri): Nuh Naci Yazgan’ın vasiyeti üzerine 1969 yılında Kayseri şehir merkezinde eşi adına yaptırılmış olan lisedir.

Kaynakça