Doğu sarı akrebi

Doğu sarı akrebi
Mesobuthus eupeus (ortadaki) Odontobuthus doriae (sağdaki) Kalın kıskaçlı akrep (soldaki)
Bilimsel sınıflandırma
Üst alem: Eukaryota (Ökaryotlar) Alem: Animalia (Hayvanlar) Alt alem: Eumetazoa (Gerçek dokulular) Şube: Arthropoda (Eklem bacaklılar) Alt şube: Chelicerata (Keliserliler) Sınıf: Arachnida (Örümceğimsiler) Takım: Scorpiones Alt takım: Neoscorpionina İnfra takım: Orthosterni Üst familya: Buthoidea Familya: Buthidae Cins: Mesobuthus Tür: M. eupeus
Binominal adı
Mesobuthus eupeus (C.L. Koch, 1839)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Doğu sarı akrebi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Doğu sarı akrebi ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Doğu sarı akrebi ya da halk arasında kısaca Sarı akrep (Mesobuthus eupeus) , Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.

Morfoloji

Küçük boylu akrepler olup 3,5 ilâ 5,5 cm boyundadır. Vücutları sarımsı-kahverengi; yürüme bacakları açık sarımsı-kahverengidir. Karapaks özellikle karinaların bulunduğu kısımlarda siyahımsı kahverengi olup, sırtta siyahımsı 5 tane boylamasına çizgi bulunur. II. ve III. kuyruk segmentinin ventro-median karinaları iyi gelişmiş dişli ve granüllerin yüksekliği posteriore doğru artar. IV. kuyruk segmenti 8 karinalıdır. Tarak organı dişide 16-23, erkekte 24-28 dişlidir.

Alt türleri

Alt türleri iki dal (clade) hâlinde gelişim gösterir:

• Kuzey dalı (Northern clade)
  • Mesobuthus eupeus eupeus (Syn: Mesobuthus eupeus philippovitschi)
  • Mesobuthus eupeus afghanus
  • Mesobuthus eupeus thersites
• Güney dalı (Southern clade)
  • Mesobuthus eupeus phillipsii
  • Mesobuthus eupeus kirmanensis

Türkiye'de iki alt türle temsil edilir. İki alt türü birbirinden ayıran doğal engel Toros dağlarının doğu uzantısıdır:

• Mesobuthus eupeus phillipsii : Açık renkli olup telson soğanımsıdır (özellikle dişilerde). Doğu Anadolu'da yoğunlaşmışlardır. Konya'da da görülür. Türkiye'de de bulunduğu yeni keşfedilmiş alt tür olup 2011 yılında yayımlanmıştır. Türkiye'den başka Ermenistan, Azerbaycan ve İran'da da bulunur.
• Mesobuthus eupeus eupeus : Daha koyu (özellikle de orman populasyonları) renkte olup telson uzuncadır (her iki cinste de). Güneydoğu Anadolu'da yoğunlaşmışlardır. Türkiye'den başka Suriye ve İran'da da bulunur.

Habitat

Bozkır ve ormanlık alanlarda bulunur. Daha çok açık alanlarda, özellikle steplerde, yerleşim bölgelerinde, binalarda ve harabelerde ratlanır. Vertikal dağılışı, 1800 m'ye kadar çıkmaktadır.

Tehlikesi

Tehlikeli akrepler olsa da zehri ölümcül değildir. Halk sağlığı açısından zehirleri önemlidir. Ancak daha çok kusma, sancı, yüksek ateş vs. şeklinde 24 saat kadar süren etkileri görülür.

Yayılımı

Türkiye'den ve kuzeyde Rusya'dan Çin'e kadar Palearktik bölgede yayılım gösterir. Bölgenin en geniş yayılımlı akrep türüdür.

Kaynakça

• František Kovařík, Ersen Aydın Yağmur, Victor Fet & Shahrokh Navidpour (2011), On two subspecies of Mesobuthus eupeus (C. L. Koch, 1839) in Turkey (Scorpiones: Buthidae), Euscorpius — Occasional Publications in Scorpiology. 2011, No. 109