Konstantinopolisli I. Baodouin
| I. Baodouin | |
|---|---|
 Mons'ta 1868 yılında dikilen Baodouin anıtı | |
| Latin imparatoru | |
| Hüküm süresi | 1204-1205 |
| Taç giymesi | 16 Mayıs 1204, Ayasofya |
| Sonra gelen | Henri |
| Flandre Kontu | |
| Hüküm süresi | 1194-1205 |
| Önce gelen | I. Margaret |
| Sonra gelen | Jeanne |
| Hainaut Kontu | |
| Hüküm süresi | 1195-1205 |
| Önce gelen | V. Baodouin |
| Sonra gelen | Jeanne |
| Eş(leri) | Marie de Champagne |
| Çocukları |
Jeanne Margaret |
| Hanedan | Flandre Hanedanı |
| Babası | Hainaut Kontu V. Baodouin |
| Annesi | Flandre Kontesi I. Margaret |
| Doğum | Temmuz 1172 |
| Ölüm |
1205 Veliko Tarnovo |
| Dini | Roman Katolik |
I. Baodouin (Temmuz 1172 – yaklaşık 1205), Konstantinopolis'te kurulan Latin İmparatorluğu'nun ilk imparatoru. (IX. Baodouin olarak Flandre Kontu, VI. Baodouin olarak Hainaut Kontu) Konstantinopolis'in ele geçirilmesi ve Bizans İmparatorluğu'nun büyük çoğunluğunun feth edilmesi ile sonuçlanan Dördüncü Haçlı seferi'nin en etkili liderlerinden biridir.
Dördüncü Haçlı seferi Konstantinopolis'i alıp Latin İmparatorluğu kurduktan sonra, Venediklilerin desteği ile 9 Mayıs 1204 tarihinde imparator olarak seçildi ve 16 Mayıs'ta Aya Sofya'da yapılan Bizans geleneklerinin takip edildiği bir törenle taç takıp ilk Latin İmparatoru oldu.
Şubat 1205 tarihinde Yunanlar, Bulgaristan Çarı Kaloyan'un desteğine güvenerek Trakya'da isyan çıkardılar. Hadrianapolis'i ele geçirdiler. Bunun üzerine Baodouin, şehri almak için yürüyüşe geçti. Hadrianapolis Muharebesi'nde, Frank şovalyeler 14 Nisan 1205'de yenildiler, imparator Baodouin, Bulgarlar tarafından esir alındı. Belirsiz bir süre esir yaşadıktan sonra öldürüldü. Tarihçi Georgios Akropolites, Çarın, Baodouin'in kafatasını içki kâsesi olarak kullandığını yazar.
Erken dönem Hayatı
Aile Tarihi
Hainaut Kontu V. Baodouin ile Alzas Kontu I. Filip'in kızkardeşi Flandre Kontesi I. Margaret'in oğludur.[1] Filip, çocuksuz olarak ilk Haçlı seferine 1177 yılında katılırken, mirasçısı olarak kayınbiraderi V. Baodouin'i atadı. Antakya Prensliği için yapılan başarısız Harim kuşatmasında hasta Fransa Kralı VII. Louis tarafından oğlu II. Filip'e baş danışman olarak atandıktan sonra 1179 yılında memleketine geri dönmüştür.[1] Bir yıl sonra V. Baodouin'in huzursuz ederek yeğeni Hainautlı Isabelle'i danışmanlığını yaptığı II. Filip ile evlendirdi. Isabelle'in çeyizi Artois Düklüğü ve Flemish topraklarıydı.[2] 1180 yılında, Picardie ve Île-de-France tahrip olacağı bir savaş ile sonuçlanacak şekilde II. Filip ile arasını bozuldu. V. Baodouin kızının menfaatlerini korumak için damadı adına arabulucu oldu.[3]
Kont Filip'in karısı Elisabeth 1183 yılında öldü. II. Filip, Elisabeth'in kızkardeşi Eleonore adına Vermandois topraklarını ele geçirdi. Filip, Portekiz Kralı I. Afonso'nun kızı Teresa ile evlendi. 10 Mart 1186 tarihinde, II. Filip ve V. Baodouin ile bir barış anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşma ile Vermandois Kontluğunu hayatının sonuna kadar kendisinde kalması şartı ile Vermandois'u krala devretti. 1191 yılında Filip Kontes Teresa'dan varis bırakmadan hastalıktan öldü. 1186 anlaşması ile araları bozuk olmasına rağmen, Filip'in ardılı V. Baodouin oldu.[3] Sonuçta evlilikten doğan hakkı ile V. Baodouin, Flandre'te VIII. Baodouin olarak hükümdar oldu.[3] Kontes Teresa, 1194 yılında öldüğünde, Baodouin'in en büyük oğlu Baodouin, IX. Baodouin ismi ile Flandre Kontu oldu.[3]
1186 yılında, genç Baodouin, Champagne Kontu I. Henry'nin kızı Marie ile evlendi.[4] Vakanüvis Gislebert, Baodouin'in genç gelin tarafından aklının çelindiğini yazar.
Evlilikten hemen sonra Hainaut Kontunun oğlu Baodouin, onüç yaşında,[5] eş olarak aldığı Champagne Kontunun kızkardeşi Marie, Château-Thierry'de oniki yaşındaydı. Marie, kendisini dindarlığa, oruç tutmaya, sabaha kadar dua etmeye adayacak yaştaydı. Kocası Baodouin, genç bir şovalye olarak, erdemli yaşayan, diğer kadınlara bakmayan, herhangi bir erkekte kolay bulunmayan bir coşkulu aşk ile karısını seven, böylece biricik karısına kendisini adayan ve hayatı yalnızca karısı olan birisiydi. Valenciennes'te Şovalyelerin ve Leydilerin ve statüsü ne olursa olsun insanların katıldığı ağır başlı bir tören ile kutlanan düğün ile evlendiler.[6]
Marie sayesinde, Baodouin Kutsal Toprakların savunucularına bağ ve yükümlülüğü vardı. Karısının kardeşi Champagne Kontu II. Henry Kudüs Kralı olarak arkasında Filistin'de bulunan topraklarını yeniden kazanmak için yardım bekleyen bir dul ve iki kız bırakarak ölmüştü. Marie'nin amcaları Aslan Yürekli Richard ve II. Filip o anda Üçüncü Haçlı seferindeydiler.
Baodouin'in aileside Kudüs'ün savunmasına katılmışlardı. Amcası Filip, Haçlı seferinde ölmüştü. Baodouin'in anneannesi Kudüs Kraliçesi Isabella'nın büyük halasıydı ve Flandre Kontları Kudüslü akrabalarını onların mücadelesinde yardım etmeye çalışmışlardı. Baodouin, bu geleneği devam ettirmek istiyordu. Margaret, 1194 yılında öldü ve genç Baodouin Flandre Kontu oldu. Babası ertesi yıl öldü ve Hainaut Kontu oldu.
Flandre ve Hainaut Kontluğu
Baodouin, Artois dahil olmak üzere topraklarının büyük parçası II. Filip'e Baodouin'in kızkardeşi Isabelle'in çeyizi olarak verildiği için Flandre toprakları çok küçülmüştü. Isabelle, 1190 yılında öldü. Ancak II. Filip, Isabelle'in oğlu geleceğin Kralı VIII. Louis'in adına bu toprakları geri vermedi. Baodouin'in hükümdarlığının sekiz yılı bu toprakların bir kısmının geri alınması ile geçmiştir. Bu çabalar, Filip'in Artois'i geri verdiği Ocak 1200 tarihli Péronne anlaşması ile sonuç verdi.
Fransa Kralına karşı yaptığı savaşta, İngiltere Kralları Aslan Yürekli Richard ve John ile Kutsal Roma İmparatoru IV. Otto gibi Fransa Kralının diğer rakipleri ile ittifak yaptı. Anlaşmadan bir ay sonra, 23 Şubat 1200 tarihinde Haçlılara katılma kararı verdi. Ertesi iki yılını hazırlıklara harcayıp, 14 Nisan 1202 tarihinde sonunda yola çıktı. Bu çabalarının bir kısmı arkada bıraktığı topraklarında iyi bir yönetim sağlamaktı. Bu nedenle Hainaut Kontluğu'nda iki önemli düzenleme yaptı. Bunlardan biri, babasının başlattığı genişletilmiş ceza yasasıydı. Diğeri ise, vesayeti düzenliyordu. Bu kurallar, Belçika yesal geleneğinin önemli parçası olmuştur.
Baodouin, arkasında 2 yaşında bir kız çocuğu ve hamile bir eş bıraktı. Karısı Marie, Flandre ve Hainaut'ta kalarak 2 yıl Baodouin naibi olmuştur. Ancak 1204 yılında, her iki çocuğunu geride bırakara, Doğuya gidip eşine katılmıştır. Birkaç yıl içerisinde geriye dönmeyi bekliyorlardı, ancak her ikisi de çocuklarını ve doğdukları toprakları tekrar göremediler. Onların yokluğunda, Baodouin'in genç kardeşi Filip, Flandre'de kız çocukları adına naip oldu. Baodouin'in amcası William (IV. Baodouin'in gayrı meşru çocuğu) Hainaut naibi oldu.
Ancak Haçlılar tahtan indirilen II. İsaakios Angelos'un oğlu IV. Aleksios Angelos'a tacı geri vermek için yönlerini Konstantinopolis'e çevirdiler. Ocak 1204 tarihinde, her ikisi tahtı ele geçiren tarafından, Haçlılar şehri ele geçirip yağmalamadan hemen önce öldürüldüler. Bu nedenle, şehirde Yunan olanın yerine Latin İmparatorluğu kurmaya karar verdiler.
Latin İmparatorluğu
İmparatorluk tacı önce Venedik doçesi Enrico Dandolo'ya önerildi, ancak o reddetti. Sonrasında Baodouin ile Haçlıların sözde lideri Montferratlı Boniface arasında tercih yapılması gerekti. Boniface, Bizans sarayı ile olan bağlantıları nedeniyle en uygun aday gözüküyordu. Ancak Baodouin genç, yiğit, dindar ve erdemliydi, seferin en sevilen lideriydi. Venediklilerin desteği ile 9 Mayıs 1204 tarihinde imparator olarak seçildi ve 16 Mayıs'ta Aya Sofya'da yapılan Bizans geleneklerinin takip edildiği bir törenle tac giydi. Tören boyunca, Baodouin, Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos tarafından 62.000 gümüş sikkeye satın alınan çok kıymetli mücevherler giymiştir. Baodouin karısı Marie bu olaydan habersiz Akra'ya yelken açmıştı. Kocasının imparator seçildiğini öğrendi ama Ağustos 1204 tarihinde kocasına ulaşamadan ölmüştür.
Latin İmparatorluğu, feodal Prenslikler olarak organize edildi. İmparator, ele geçirilen topraklardan parça alan prenslerin feodal üstüydü. İmparatoun kendi parçası, Konstantinopolis şehri ile Asya ve Avrupa taraflarındaki bitişik bölgeler ve Limni, Midilli, Sakız ve Tinos adalarını içeriyordu. Ele geçirilen toprakların üzerinde tam hakimiyet için yapılması gerekenler vardı.Trakya'da yunan direncinin kırılması, Selanik'in güven alınması en öncelikli konulardı. 1204 yazında Baodouin, imparator rakibi ve Makedonya'da önemli bir bölgeyi Selanik Kralı ünvanı ile yöneten Montferratlı Boniface ile karşı karşıya geldi. Boniface, kendisini nispeten bağımsız görüyor, Baodouin'e ev sahipliği göstermiyor ve Baodouin'in Selanik'e beraber yürüme teklifini red ediyordu. Lombardlar ve Flamanlar arasındaki husumet, kavgayı ağırlaştırdı. Baodouin, Selanik'e yürümek konusunda ısrar etti, Boniface ise Baodouin'in vali atadığı Hadrianapolis'i kuşattı. İç savaş kaçınılmazdı. Blois Kontu I. Louis ve Venedik doçesi Dandolo'nun çabaları ile bir anlaşma yapıldı. Boniface, Selanik'i imparatordan Tımar olarak aldı ve Yunanistan'ı ele geçirecek kuvvetlerin komutanı oldu.
Hadrianapolis Muharebesi
1204–1205 kışı, Franklar, Bitinya'da Baodouin'in kardeşi Henry'nin de katıldığı fetihler ile ilgili soruşturma açtılar. Fakat Şubat'ta Yunanlar, imparatorun müttefikliğini reddettiği Bulgaristan Çarı Kaloyan'un desteğine güvenerek Trakya'da isyan çıkardılar. Hadrianapolis'de garnizon dışarı atıldı. Bunun üzerine Baodouin, Venedik doçesi Dandolo desteğiyle Blois Kontu I. Louis ve tarihçi Geoffroy de Villehardouin ile şehri almak için yürüyüşe geçtiler. Hadrianapolis Savaşı'nda, Frank şovalyeler 14 Nisan 1205'te yenildiler, Blois Kontu I. Louis öldürüldü, imparator Bulgarlar tarafından esir alındı.
Ölümü
Belirli bir süre kendisinin durumu belirsizdir. Bu sırada kardeşi Henry, imparator naibi oldu. Ertesi yılın Temmuzunun ortalarına kadar öldüğü kabul edildi. Baodouin'in ölümünün şartları belirsizdi. Görünen o ki, başlangıçta değerli bir rehineydi. Ancak Bulgar monorşisinde özellikle Filibe'nin Franklar tarafından ele geçirilmesi sonrası yaşanan kızgınlık patlaması sonucu kurban edilmiştir. Bulgar söylencelerine göre, Baodouin, Kaloyan'un karısını baştan çıkarmaya çalıştığı için öldürüldü. Tarihçi Georgios Akropolites, dört yüz yıl önce Bizans İmparatoru I. Nikeforos'un başına gelen gibi, Çarın, Baodouin'in kafatasını içki kâsesi olarak kullandığını yazar.
Herneyse, Çar Kaloyan, Papa III. Innocentius'a Baodouin'in hapiste öldüğünü bildirir. Ortaçağ Bulgar başkenti Veliko Tarnovo'da bulunan Tsarevets kalesinde muhtemelen Baodouin'in tutulduğu bir kule hala "Baodouin kulesi" olarak adlandırılır.
Aile
Temmuz 1206 tarihine kadar, Konstantinopolis'te bulunan Latinler Baodouin'in öldüğüne dair güvenilir bilgi alamadılar. Kardeşi Flandreli Henri Ağustosta imparator olarak tac giydi. 1216 yılında Latin İmparatoru olan Flandreli Henri, yerine geçecek bir varis bırakmadan ölünce baronlardan oluşan bir komite Baudouin ve Henri'nin kızkardeşi Flandreli Yolanda'nın kocası Tonerre, Auxerre ve Namur Kontu olan Peter de Courtenay'a impratatorluk tacını teklif ettiler. Peter, 9 Nisan 1217 tarihinde Roma'da tac giydi. Daha sonra Yolanda ve Peter'in büyük oğlu Robert imparator olarak tac giydi. 1227 yılında nüfuzlu baronlar Robert de Courtenay'i imparatorluk tahtından indirdiler ve yerine Yolanda ve Peter'in daha yetişkin olmayan diğer oğulları II. Baudouin'i imparator yaptılar. 25 Temmuz 1261 tarihinde İznik İmparatorluğu ordusu general Aleksios Strategopoulos idaresi altında Konstantinopolis'i almış ve II. Baudouin'i ve Latin idarecilerini oradan kovarak Latin İmparatorluğu'nu sonlandırmışlardır.[7]
Flandre'de ise Baodouin'in gerçekten ölüp ölmediğine dair şüphe vardı. Baodouin'in diğer kardeşi Filip, naip olarak kaldı. Baodouin'in kızı Jeanne 1205–1244 yılları arasında Flandre ve Hainaut Kontesi olarak hüküm sürdü. Jeanne'ın ölümünden sonra Baodouin'in diğer kızı Margaret 1244–1278 yılları arasında Flandre ve Hainaut Kontesi olarak hüküm sürdü.
Sahte Baodouin
Yirmi yıl sonra, 1225 yılında, Flandre'de bir adam, ölü Baodouin olduğunu iddia etti. Bu iddia kısa sürede ortalığı karıştırmış ve Flandre halkının Baodouin'in kızı Jeanne'a hükümdarlığına karşı bir dizi isyan çıkartmalarına neden olmuştur. Haçlı Seferine çıkmadan önce Baodouin'i tanıyan birçok insan bu iddiayı reddettiler; ancak birçok köylüyü peşinden sürekledi. Aslında Burgonya bölgesinden Bertrand isimli bir serf olan Sahte Baodouin 1226 yılında idam edildi.[8]
Kaynakça
Bu maddenin bazı bölümleri, şu anda kamu malı olan "Encyclopædia Britannica'nın on birinci baskısından" çevrilmiştir.
- 1 2 Wolff 1952, s. 281.
- ↑ Wolff 1952, ss. 281–282.
- 1 2 3 4 Wolff 1952, s. 282.
- ↑ Evergates 1999, s. 127.
- ↑ Baodouin, Marie ile evlendiği 1186 yılında gerçekte ondört yaşındaydı.
- ↑ Gislebert of Mons & Napran 2005, s. 105.
- ↑ Nicol (1993), p. 35
- ↑ See Cohn (1970), pp. 89-93.
İleri Okumalar
- Cohn, Norman (1970), The Pursuit of the Millennium, Oxford: Oxford Üniversitesi Basımevi.
- Evergates, Theodore (1999), Aristocratic Women in Medieval France, Philadelphia: Pensilvanya Üniversitesi Basımevi, ISBN 0-8122-1700-4.
- Gislebert of Mons; Napran, Laura (trans.) (2005), Chronicle of Hainaut, Woodbridge, Suffolk: Boydell Press, ISBN 1-84383-120-1.
- Moore, John C. (January 1962), "Baldwin IX of Flanders, Philip Augustus and the Papal Power", Speculum (Medieval Academy of America) 37 (1): 79–89, DOI:10.2307/2850600, http://jstor.org/stable/2850600.
- Wolff, Robert Lee (July 1952), "Baldwin of Flanders and Hainaut, First Latin Emperor of Constantinople: His Life, Death, and Resurrection, 1172–1225", Speculum (Medieval Academy of America) 27 (3): 281–322, DOI:10.2307/2853088, http://jstor.org/stable/2853088.
Ayrıca bakınız
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Önce gelen yoktur. |
Latin imparatoru 1204-1205 |
Sonra gelen: Henri |
| Kraliyet Unvanları | ||
| Önce gelen: I. Margaret |
Flandre Kontu 1194-1205 |
Sonra gelen: Jeanne |
| Önce gelen: V. Baodouin |
Hainaut Kontu 1195-1205 |
Sonra gelen: Jeanne |