II. Demetre

II Demetre

II. Demetre (Gürcüce: დემეტრე II თავდადებული) (1259 – 12 Mart 1289) Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü kralı. 1270 – 1289 yılları arasında Gürcü Krallığına hükmetmiştir.

Hayatı

Gençliği ve tahta çıkışı

Kral VII. Davit Ulu ile eşi Gvanta’nın oğludur. VII. Davit Ulu Moğol İmparatorluğu boyunduruğuna karşı ayaklanınca yenilmiş, ordusu dağılmış ve kuzeni VI. Davit Narin’in yanına İmereti Krallığına kaçmak zorunda kalmıştır. Geride kalan Gürcü halk Moğollar tarafından acımasızca öldürülmüştür, öldürülenler arasında kralın eşi Gvanta da vardır. 2 yaşında annesini kaybeden Demetre, babası 1270 yılında ölünce 11 yaşında tahta çıkar.

Moğol boyunduruğunda

Bir süre Sadun Mankaberdeli kral naipliği yapacaktır. 1277 – 1281 yılları arasında İlhanlıların Memlûklerle karşı yaptığı Suriye seferine katılır. Özellikle 29 Ekim 1281 tarihindeki İkinci Hims Muharebesinde yararlılık gösterir ve İlhanlı merkezinin çökmesine rağmen birliklerini düzenli bir şekilde çekmeyi başarır. Moğollar tarafından Gürcü kralı olarak resmen tanınsa da VI. Davit Narin tarafından temelleri atılan ve Moğol boyunduruğundan bağımsız şekilde egemen olarak Batı Gürcistan’ı elinde tutan İmereti Krallığı ve Moğollar tarafından doğrudan yönetilen Samtskhe onun hükümdarlığı dışındadır.

Çelişkili kişiliği

Demetre çelişkili birisi olarak bilinmektedir. Koyu bir Hıristiyan olmasına rağmen çok eşliliği benimsemiştir. Kendisinden önceki kral ve kraliçeleirn aksine İlhanlı boyunduruğuna karşı ayaklanmamış ve Moğol asilleriyle kişisel yakınlık kurmuştur.

Sonu

1288 yılında İlhanlı hükümdarı Argun Han’ın emriyle Hazar Denizi kıyısındaki Derbent’deki ayaklanmayı bastırmıştır. Aynı yıl Argun, vezirlerinden Buqa’nın kendisini devrimeye çalıştığına dair bilgilere ulaşınca tasfiye harekatı başlatır. Buqa ve tüm ailesi öldürülür. Kızı Buqa’nın oğluyla evli olan II. Demetre de şüpheliler arasındadır. Kendisine karşı iddialara yanıt vermek üzere Gürcü kralını Moğol başkentine gelmesini emreden Argun, gelmemesi halinde Gürcü Krallığını işgal edeceğini bildirir. Gürcü asillerinin uyarılarına uymayı reddeden ve açıkça öldürülmeye giden Demetre Moğol başkentine varır varmaz tutuklanır. Movakan’da 12 Mart 1289 günü idam edilir. Mezarı Mtskheta’dadır ve Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edilmiştir.

Saltanat

Ondan sonra kuzeni II. Vakhtang Gürcü Kralı olacaktır.

Evlilikleri ve çocukları

Demetre üç kez evlenmiştir. 1272 yılında Trabzon İmparatoru I. Manuel’in kızı ile evlenmiş ve bu evlilikten beş çocuğu olmuştur:

1. VIII. Davit
2. III. Vakhtang
3. Prens Lasha
4. Prens Baindur
5. Prenses Rusudan

İkinci eşi olan Moğol Prensesi Solghar’dan üç çocuğu olur:

1. Prens Mamia
2. Prenses Jigda Khanum^[1]
3. Prenses Iodigar

1280 yılında üçüncü eşi Natela ile evlenir. Natela, Samtskhe beyi Beka Jakeli’nin kızıdır. Bu evlilikten doğan oğlu ise Gürcü Krallığını Moğol boyunduruğundan kurtaracak ve ülkesinde birliği sağlayacak olan V. Giorgi’dir.

Kaynakça