Antiocheia, Pisidya

Antiocheia in Psidia (Antik Kent)'nın uzaktan bir görünümü

Antiocheia in Psidia (Yunanca'da Αντιόχεια της Πισιδίας, Latince'de Antiochia Caesareia veya Antiochia Caesaria), Türkiye'nin Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerinin kesiştiği noktadaki Göller Yöresi'nde, Pisidia ve Frigya'nın sınırında bulunan antik kenttir. Antiochia in Phrygia olarak da bilinir. Isparta ilinin modern ilçesi Yalvaç'ın kuzey şeridinde 1 km'lik bir alanı kapsar. Kent, kuzeyindeki 1236 metrelik en yüksek noktası ile bir vadi görünümündedir.

Kent, Selevkoslar döneminde M.Ö. 275 yılında I. Selevkos Nikator veya oğlu I. Antiokus Soter tarafından Frigya'da bulunan Galyalılara karşı ileri bir karakol olarak kurulmuştur. Roma İmparatoru Augustus tarafından M.Ö. 6 yılında Pisidia'da kurulan sekiz koloninin merkezi konumunda yer almıştır.^[1]

Hristiyanlık inancının yayılmasında önemli bir kişi olan Paul ve Barnabas M.S. 46'da kente gelmiş ve Paul ilk resmi vaazını vermiştir. Daha sonraki yıllarda adına St. Paul Kilisesi inşa edilmiştir.^[2] Antiocheia, M.S. 3. yüzyılın sonunda Pisidia Eyaleti'nin metropolisi olmuş ve kent bu önemini Bizans Dönemi'nde de korumuştur. Kent M.S. 713 yılında gerçekleşen Arap saldırında yıkılıp yakılmıştır. Kent tarihi 13. yüzyıla kadar izlenebilmiş ancak bu tarihten itibaren terkedilmiştir.^[3]

Antiocheia antik kenti ören yerinde ilk kez 1833 yılında Francis Arundell tarafından çalışmalar yapılmıştır. Arundell ilk detaylı araştırmayı yapan ve kenti tanımlayan kişidir. 1912-1914 yılları ile 1924-1927 yılları arasında W.M.Ramsay’ın yaptığı kazılarda Antiocheia’nın büyük bölümü ortaya çıkarılmıştır. Ballaance 1962’de yaptığı yüzey araştırmaları ile şehrin bir planını çıkarmıştır. Antik kentte bulunan en önemli yapıt Anadolu'daki ilk kiliselerden olan St. Paul Kilisesi'dir. Ören yerinde Augustus tapınağı, Antik tiyatro, Roma hamamı, Bizans Kilisesi ve Su Kemerleri vardır ancak bunların temel kalıntıları günümüze ulaşabilmiştir.^[2]

Kaynakça