Akdeniz

Akdeniz ve bu iç denizi çevreleyen ülkelerin uydu görüntüsü (NASA)
Akdeniz haritası
Akdeniz bölgesi rölyefi

Akdeniz (Osmanlı Türkçesi: بحر سفيد Bahr-i Sefīd[1] , آق دڭيز Akdeniz[2] ya da بحر متوسط, Bahr-i Mutavassıt[3]), Atlas Okyanusu'na bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2.5 milyon km² bir alan kaplayan deniz Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'ndan; Süveyş Kanalı ile de Kızıldeniz'den ayrılır. Akdeniz’in tuzluluk oranı ‰ 38 (binde 38) olup tuz oranı fazla olan denizler grubunda değerlendirilir.Akdeniz bir okyonustur.

Etimoloji

İngilizcede Mediterranean Sea denilir. Bu da Latincedeki Mediterraneustan (Medi: Orta + terra: Toprak, yer) gelmektedir. Yunancada Mesogeios denir. Arapçadaki karşılığı البحر الأبيض المتوسط (El Bahre-l Ebyedu'l-Mutavassit) “'ortada yer alan beyaz deniz'” anlamındadır. Farsça'da Akdeniz için kullanılan Bahr-i Sefid ismi Osmanlı dönemi haritalarında da gözükmektedir. Romalılar da Mare Nostrum derler ki bu da Bizim Deniz anlamına geliyordu.

“Akdeniz” isminin kaynağıyla ilgili inanılan iddialardan bir diğeri de eski Türklerde “mavi” rengin doğunun, “ak” rengin batının, “kırmızı” rengin güneyin ve “kara” rengin kuzeyin sembolü olarak kullanılmış olmasıdır. Bu iddiaya göre Akdeniz adlandırmasını ortaya koyan dil bilincinde Ege ve Akdeniz'i tek bir deniz olarak gören yaklaşım vardır. Bu yaklaşıma göre Türkiye'nin kuzeyindeki denize Karadeniz adının verilmesinin sebebi de budur.[4]

Denizanası, Akdeniz'de sık rastlanılan bir hayvandır.

Coğrafya

Dünyanın en büyük iç denizidir. Derin bir denizdir ve derinliği 4000 metreyi geçen birçok çukura sahiptir. Doğu Akdeniz Havzası, Batı Akdeniz Havzası'ndan daha derindir. Özellikle Doğu Akdeniz olmak üzere tuzluluk oranı yüksektir. Kıbrıs ile Mısır arasındaki kısımda tuzluluk oranı binde 39'a ulaşır.Akdeniz'e kıyısı olan 22 ülke vardır.

Bölümler

Alt Denizler

Boğazlar

Körfezler

İklim

Akdeniz bölgesi şehirlerinde sıcaklık (°C)
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Marsilya 13 13 13 14 16 18 21 22 21 18 16 14
Barselona 13 13 13 14 17 20 23 25 23 20 17 15
Valencia 14 13 14 15 17 21 24 26 24 21 18 15
Napoli 15 14 14 15 18 22 25 27 25 22 19 16
Malaga 16 15 15 16 17 20 22 23 22 20 18 16
Cebelitarık 16 15 16 16 17 20 22 22 22 20 18 17
Atina 16 15 15 16 18 21 24 24 24 21 19 17
Kandiye 16 15 15 16 19 22 24 25 24 22 20 18
Malta 16 16 15 16 18 21 24 26 25 23 21 18
Antalya 14 15 18 21 25 30 34 34 31 26 20 16
Larnaka 18 17 17 18 20 24 26 27 27 25 22 19
Mersin 18 18 19 22 24 25 27 29 28 26 24 22
Tel Aviv 18 17 17 18 21 24 26 28 27 26 23 20

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/bunlaribiliyormuydunuz/AkdenizVeKaradeniz.php
  2. Kâtib Çelebi, Kitab-ı Cihannüma, 1648 bk: 360 Yıllık Öykü: Cihannüma
  3. http://tr.wiktionary.org/wiki/bahr-i_mutavass%C4%B1t
  4. Ertuğrul Yaman, Eyüp Bacanlı, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2009, s. 35-36

5. http://biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=21&soru_id=4891

Koordinatlar: 35°K 18°D / 35°N 18°E / 35; 18

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/26/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.