Aişe

Aişe Muhammed'in eşi
Eş(leri)	Muhammed bin Abdullah (e. 624[1] – 632)
Tam ismi Aişe bint Ebu Bekir
Babası	Ebu Bekir
Annesi	Ümmü Ruman
Doğum	614[1] Mekke
Ölüm	13 Temmuz 678 Medine
Defin	Bâki Mezarlığı
Dini	İslam

Aişe bint Ebu Bekir (doğum tarihi 613/614^[2][1], Mekke - 678, Medine)^[2] (Arapça: عَائِشَةْ بِنْتِ أَبِي بَكْرْ ‎), İslam peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri, halife Ebu Bekir'in kızı. Muhammed gibi Kureyş kabilesindendir.

Sünnîler tarafından Muhammed'in diğer eşleri gibi Müminlerin Annesi ve "sıddıka" sıfatları ile anılmakla birlikte benzer saygı ve güven Şii Müslümanlarca gösterilmez.

Aişe, günümüze ulaşan birçok hadis rivayetinde birincil kaynak olarak kabul edilir.

Kimliği

Baba tarafından soyu: Aişe bint-i Ebû Bekir-i Sıddîk, b. Ebu Kuhâfe, b. Amir, b.Ömer, b.Kâb, b. Sa'd, b. Teym, b. Mürre, b.Kâb, b. Lüey, b. Galib, b. Fihr, b. Mâlik'tir.^[3]

Anne tarafından soyu: Aişe bint Ümmü Rûman, bint Amir, b. Uveymir, b. Abdşems, b. Attâb, b. Üzeyne, b. Sübey', b. Dehmân, b. Hâris, b. Ğanem, b. Mâlik, b. Kinâne'dir.^[3]

Aişe, babası tarafından Kureyş, Temîmî, annesi tarafından Kenanî'dir.^[3] İslam Peygamberi Muhammed ile nesepleri baba tarafından yedinci-sekizinci kuşakta; anne tarafından nesepleri ise, onbir-onikinci kuşakta birleşmektedir.^[3] Aişenin künyesi, Abdullah'ın annesi demek olan "Ümmü Abdullah" tır. ^[4]Bu künyenin kendisine Muhammed tarafından verildiği ifade edilmektedir.^[5][4][6] Sözkonusu edilen Abdullah, Aişe'nin kız kardeşi Esma'nın ve eniştesi Zübeyr'in oğlunun ismidir.

Erken dönem hayatı

Aişenin erken dönem hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Doğumu 613 yılı sonlarında veya 614 yılı başlarındadır. Babası ilk halife Ebû Bekir Annesi Ümmü Rûmân'dır. Aişe Muhammed'in 3. sırada evlendiği en genç karısıdır.

Muhammed ile evliliği

İslam inancına göre Muhammed'in rüyasına Cebrail melek gelip Aişe ile mutlu bir hayat için evlenmesi gerektiğinin Allah tarafından emredildiğini haber vermiştir. Bunun üzerine Aişe'yi kendisine Havle binti Hakim tarafından istemiştir. Babası Ebu Bekr bu durumdan hoşnut olmuş ve izin vermiştir. Aişe henüz küçük yaşlarda iken Muhammed ile evlenmiş ve ileri dönemlerde eşi Muhammed'in söylediği her sözü (hadisleri) ezberleyerek eşinin vefatından sonra onun sözlerini hayatta yaşatmış ve İslam dininin en büyük rivayet edeni olmuştur.

Kaynaklarda

Hadisler ve siyer Muhammed'in ölümünden sonraki birkaç yüzyıl içerisinde yazılan İslamın sözlü kültür ürünleridir. Hadislerin güvenilir bilgiler içerip içermediği konusunda İslam araştırmacıları değişik görüşlere sahiptirler.

Hadislerde Aişe'nin 6 yaşındayken 50 yaşındaki Muhammed ile nişanlandığı; ancak dokuz yaşında evlendiği aktarılmaktadır.^{[7][8][9][10][11]}

Muhammed el-Buhari'nin Sahih-i Buhari'de de aktardığı üzere Aişe şunları der:^[7]

Evlilik yaşı ile ilgili yorum ve tartışmalar

Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak farklı kişi ve kaynaklarda birbirinden farklı ifadeler yer almaktadır. Muhammed'in kızı Fatıma ve Aişenin kızkardeşi Esma'ya ait rivayetler üzerinden Aişenin doğumu ve evlilik yaşı ile ilgili farklı rakamlar elde edilen çıkarımlar şeklinde yapılmaktadır.

Türkiye Diyanet Vakfı tarafından çıkarılan İslam Ansiklopedisi'nde 614 yılında doğduğu ve 624 senesinde evlendiği ve on dört, on sekiz yaşlarında evlendiğini söyleyen çağdaş araştırmacıların kaynaklarının sağlam olmadığı yazar.^[1]

Yaşar Nuri Öztürk^[12] Aişe'nin evlilik yaşının 17 ile 20 yaş aralığında olduğunu ifade etmektedir.

Süleyman Ateş, Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak "Tarihçilerin ve bibliyografların tespitine göre Hz. Ayşe, Peygamberimizin kızı Hz. Fatıma'dan beş yaş küçüktür. Hz. Fatıma Peygamberlikten 5 yıl önce doğmuştur. Demek ki Hz. Ayşe, Peygamberliğin başlangıç yılında doğmuştur. Hz. Muhammed Peygamber olduktan itibaren 13 yıl Mekke'de kaldı. Peygamber hicret ettiği zaman Ayşe 13 yaşında olmalıdır. Peygamber Medine'ye göçtükten iki yıl sonra Ayşe ile evlendiğine göre (el-İsâbe: 4/359) demek ki evlendiği zaman Hz. Ayşe en az 15 yaşında idi. Ayrıca Hz. Ayşe, Peygamber'le nişanlanmadan önce Cübeyr ibn Mut‘im’e nişanlı veya sözlü idi. Bu da onun, Peygamber, kendisini istemeden önce evlenecek yaşta olduğunu göstermez mi? Bu yaş da her hâlde dokuz yaş değildir. Demek ki Peygamber istediği zaman Ayşe, en azından evlenecek çağ olan 15 yaşlarında idi. [...] Hz. Ayşe'yi direkt olarak Peygamber istememiş, halası onu Peygamber'e önermiş, o da uygun görmüştü. Bir başka rivayete göre Hz. Ayşe Peygamberimizin kızı Fatma ile yaşıttır. Fatma’nın doğumunda babası 35 yaşında idi. Bu durumda Ayşe evlendiğinde 20 yaşlarındadır." ifadesini kullanmaktadır.^[13]

Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili günümüzde ileri sürülen görüşlerden birisi de o dönemde kızların yaşının âdet görmeye başladıktan itibaren sayılmaya başlanmasıdır. Buna göre rivayetlerde belirtilen 6 ve 9 yaş Aişe'nin âdet gördükten sonraki yıllarını ifade etmektedir. Ahmet Tekin ve Mustafa İslamoğlu'nun da dile getirdiği bir görüşe göre, Arapça belagatinde 10'dan sonraki rakamların sayım biçimine istinaden bu rakamların 16 ve 19 olarak anlaşılması gerekir.^[14][15]

Kişisel hayatı

Aişe ilk dönem İslam tarihinde Muhammed'le tartışmaları, 15 yaşında iken zina ile suçlanması, halife seçimindeki rolü, hadis rivayetleri, Muhammed'in ölümü sonrasında da Ali ile olan Cemel Vak'ası ile önemli bir figürdür.

Politik kariyeri

İlk Fitne ve Cemel Vakası

Halife Osman'ın, kendisinin yönetiminden hoşnut olmayan asilerce öldürülmesi, İlk Fitne olarak bilinen iç savaşı başlatmıştır. Osman'ın ölümünden sonra başa peygamberin kuzeni ve damadı Ali bin Ebu Talib geçmiştir.

Fitne olarak adlandırılan bu dönemde Ayşe, Talha ve Peygamber'in kuzeni Zübeyr ile işbirliği yaparak Halife Ali ile savaşmıştır. Ali savaşı kazanarak Aişe'yi Mekke'ye göndermiştir. Bu savaşta Talha ve Zübeyr öldürülmüştür.

Ayrıca bakınız

• İslamda kadın

Kaynakça