Afşin

Koordinatlar: 38°14′N, 36°54′E

Afşin
—  İlçe  —
Türkiye'de yeri
Kahramanmaraş Siyasi Haritası
Koordinatlar: 38°14′K 36°54′D / 38.233°K 36.9°D / 38.233; 36.9
Ülke Türkiye
İl Kahramanmaraş
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Ali Edip Budan [1]
 - Belediye başkanı Mehmet Fatih Güven (AK Parti)
Yüzölçümü
 - Toplam 1.387 km2 (535,5 mi2)
Rakım 1.230 m (4.035 ft)
Nüfus (2015)[2]
 - Toplam 81,390
 - Kır -
 - Şehir 81,390
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 46500
İl alan kodu 0344
İl plaka kodu 46
İnternet sitesi: Belediye

Afşin, Kahramanmaraş ilinin bir ilçesidir. Eskiden daha çok Efsus adıyla tanınan kasaba 1944 yılında Afşin adını almış ve aynı yıl 4642 sayılı kanunla ilçe olmuştur.

Merkez nüfusu 42.296 kişidir. Tüm ilçe nüfusu-beldeleri ve köyleri de dahil olarak 84.244 kişidir.[3] Türkiye'nin en büyük termik santral kompleksi olan Afşin-Elbistan Termik Santrali Afşin'in Çoğulhan kasabasındadır. Bu santral Afşin ilçe sınırları içindedir. Fakat santralde işletilen kömürlerin bulunduğu havzalar Elbistan ilçesi sınırlarındadır.[4]

"Yedi Uyurlar" olarak bilinen "Ashab-ı Kehf" mağarasının ilçede olduğu iddia edilmektedir.

Türkiye'nin en önemli ozanlarından Aşık Mahsuni Şerif (Şerif Çırık), Aşık Yener (Hacı Yener), Aşık Mahsudi (Osman Dağlı) Aşık Erfani (Serkan Açıkgöz) ve şair Hayati Vasfi Taşyürek (Veysel Ayar) Afşin'lidir. Ayrıca Afşin'de dünyanın en zengin bakır madenlerinden biri son yıllarda keşfedilmiştir. MTA kurumu, yaptığı incelemelerden sonra rezerv büyüklüğü 1 milyar tondan fazla olan bakır madeninin hüyüklü ve nadir blgesinde tespit edildiğini bildirmiştir .Bakırın ton fiyatının 7 bin dolar civarı olduğu bilindiğine göre bu maden Türkiye'nin tüm borçlarını kapatıp fazlasını da sağlayacak zenginliktedir.[5] Bu maden ocağının daha önce rezerv bitti sanılarak terkedildiği anlaşılmış fakat sonradan MTA tarafından yapılan yeni araştırmalarla dünya üzerindeki en büyük madenlerden bir olduğu farkedilmiştir. Fakat henüz işletilmesi için bir çalışma görülmemektedir. Oysa burası Afşin ve Elbistan havzalarına kömürden daha çok gelir getirebilecek büyüklüktedir.[6]

Tarih

Roma İmparatorluğu devrinde Arabissos adıyla anılan kentin belki imparator Gordianus (234-238) devrinde Urfa'dan göçen Arap aşiretleri tarafından iskân edilmiş olması olasılığı ileri sürülmüştür.[7] Kentin adı yazılı kaynaklarda en erken 4. yüzyılda görülür. 540 yıllarında imparator Justinianus tarafından oluşturulan Üçüncü Armenia eyaletinin yönetim merkezlerinden biri Arabissos'tur. 582-602 yıllarında imparator olan Maurikios aslen buralıdır. İmparatorun "esmeroğlu" anlamına gelen adı belki de doğduğu kentin etnik yapısına dair bir ipucu olabilir.

Arap coğrafyacı el-Baladhurî'nin Kitabu'l-Buldan adlı eserinde kentin adı ˤArebsûs olarak zikredilir. Türkçede 16. yüzyılda Dulkadiroğlu Beyliği döneminden itibaren kullanılan Yarpuz adı açıkça bu isimden türemiştir. Türkçe anlamı "naneye benzer bir kokulu ot" olan yarpuz adına benzerliği yakıştırmadır.

Arap kaynaklarında daha sık olarak görülen diğer isim el-Efsus'tur. Osmanlı kayıtlarında da bu isim kullanılmış ve kentin resmi adı 1944'e dek Efsus olagelmiştir. Bu isim, geç Bizans döneminde halk arasında kullanılan Ephesós adına işaret eder. Bu adın kaynağı hakkında bilgimiz yoktur. Ancak Batı Anadolu'daki Ephesos (Efes) gibi burada da Yedi Uyurlar efsanesinin hürmet görmesi, Hıristiyanlık döneminde iki kenti birleştiren ortak bir dinî pratiğe işaret edebilir.

1071 Malazgirt Savaşı'ndan kısa bir süre sonra Afşin bey adlı bir Türk komutanı eliyle kentin zaptedildiği anlatılmaktadır. Ancak hakkında başka bir bilgiye sahip olmadığımız bu Afşin'in, zaptettiği kentin adıyla lakaplandırılmış olması kuvvetle muhtemeldir. Yunanca Ephesós adının, Anadolu'daki pek çok yer adında olduğu gibi, Yunanca ismin nesne (akkuzatif) halinden Efsun veya Afşun biçimini almış olması gerektir. Tarsus > Tersun, Adrassós > Adrasan, Momoassós > Mamasun, Termessós > Tırmısın örneklerinde de aynı evrim görülür.[8]

Coğrafya

Denizden 1230 metre yükseklikte bulunan Afşin'de, karasal iklim hakim olup, ilçede zengin linyit yatakları vardır. Kahramanmaraş'a 150 km Elbistan'a 28 km Göksun'a 50 km uzaklıktadır. Ulaşım tamamen karayoluna dayalıdır. Bazı köylerinde Akdeniz iklimi yaşanır ama çoğunluk ve merkez karasal iklime dayalıdır.

Nüfus

10 kasaba ve 46 köye sahip olan ilçenin toplam nüfusu toplam 84.244'tür.

Yıllara göre nüfus artışı

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[9] 49.037 8.069 40.968
1970[10] 62.139 10.794 51.345
1975[11] 77.483 18.231 59.252
1980[12] 84.199 20.084 64.115
1985[13] 99.517 26.805 72.712
1990[14] 99.321 28.524 70.797
2000[15] 92.718 35.834 56.884
2007[16] 84.786 38.625 46.161
2008[17] 86.926 38.409 48.517
2009[18] 86.207 40.825 45.382
2010[19] 85.339 41.646 43.693
2011[20] 84.244 42.296 41.948
2012[21] 83.324 43.217 40.107
2013[22] 82.662 82.662 veri yok
2014[23] 82.122 82.122 veri yok
2015[24] 81.390 81.390 veri yok

Kaynakça

  1. ↑ http://www.afsin.gov.tr/
  2. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDK23VK. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  3. ↑ TÜİK 2011 nüfus sayımına göre.
  4. ↑ Afşin-Elbistan A Termik Santrali, 25 Ağustos 2016
  5. ↑
  6. ↑
  7. ↑ Irfan Shahîd, Byzantium and the Arabs in the Fifth Century, Dumbarton Oaks 1989
  8. ↑ "Afşin'in Tarihi", Afşin Belediyesi. 25 Ağustos 2016
  9. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspvHjWj. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnlF3j0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtqUsbB5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btupg8gd. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwtNUmJ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyZCfuR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0jqLRX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu27SUB5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3xCOEX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuE9KhR1. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFlQdks. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuH2HzTH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  21. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxq20w7. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  22. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPV9L1jw. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  23. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDK23VK. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  24. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
Afşin'in mahalleleri
Kahramanmaraş'ın ilçeleri
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/18/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.