Çayüstü, Dinar
| Çayüstü | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Afyonkarahisar |
| İlçe | Dinar |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| Rakım | 1.300 m (4.265 ft) |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 288 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0272 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 03400 |
| İnternet sitesi: | |
Çayüstü, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi; Çayüstü, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür. Tarihi; Köy bir dinarın Türkmen köylerinden olup Türkmenlerin 1600 yy isyanlarından sonra yerleştiği bir köydür. Eski adı Kımıllı'dır Kımıllı değil gımıllı diye tabir edilir. Porsuma ve yere girenle aynı aşiretin mensuplarıdır rivayete göre Kımıllı köyü yayla olduğu için yere girenden kopup artık sürekli burada yaşayan 5–6 aileden çoğalarak bu hale geldiği söylenir. Aynı soyun temsilcileridir yere giren ya da Akgün köyünde nasıl bir kültür var ise 100–99 aynıdır düğün yemek asker uğurlama konuşma yemekler vs. aynı şekildedir porsumada aynı aşiretten onlarla da aynı şeyleri paylaşırlar. Akrabalık bağları kopmadığından bu 3 kardeş köy kız alış verişini halen yapar Coğrafya Afyonkarahisar iline 85 km, Dinar ilçesine 25 km uzaklıktadır. Dinar ilçe sınırı ile Sandıklı ilçe sınırı kenarında bir köydür kumalar dağlarından gelen ve Büyük menderes ırmağının ilk çıkış yeri olup sulak ağaçlık verimli bir köydür. Kültür, köy geleneksel Türkmen kültürüne sahip olup düğün nişan bayram ve 1985 kadar koyun yıkama hıdrellez kutlama imece usulü ekin toplama kültürüne sahipti bazı kendini bilmez aileler geleneği bozdu. Ayrıca köy telli oğulları ve sefer oğulları diye iki gruba ayrılır. ÇAYÜSTÜ KÖYÜ YEMEK TÜRLERİ Çayüstü köyünün başlıca bilinen mahalli yemeklerini BASMAÇ, FIKIDIK AŞI, GAVIT KAÇAMAK, KARAMIK AŞI, KAYGAN, KEŞKEK, SIKMAÇ, TİRİT AŞI, TOPALAK olarak sıralayabiliriz. BASMAÇ+TOPALAK Basmaç ve topalak yemeği aynı ismi taşır. Kimileri Basmaç, kimileri de topalak der. Genelde kurban etinden çok yapılır. Etin yağsız kara doğram denen kısmından kıyma çekilir.Kıyma çekme imkanı yoksa- satırla et kütüğünün üstünde ince ince oluncaya kadar kıyılır,bulgur ile karış¬tırılıp sokku taşında sokku tokmağı ile dövülür.Birbirine yapışan yassı şeklinde inceltilir buna BASMAÇ denir.Aynı malzemeyi elle küçük küçük yuvarlaklaştırılarak pişirilen yemeğe de TOPALAK denir. KAYGANA AŞI; Yumurta ve un iyice karıştırılır tuz, çeşitli baharat katılır ekmek saçı üzerinde pişirilir. Buna KAYGANA denir. KAÇAMAK; Kaçamak yapmak için darı unu şarttır. Barı unu kavrulur su ile pişirilirken karıştırılır. Soğan ve yağ kızartılarak üzerine dökülür. FIKIDIK AŞI + BULGUR AŞI; Soğan domates doğranarak yağ içinde kızartılır. Tuzu atılır ve yeteri kadar su doldurulup içine yeteri kadar bulgur konarak kay¬namaya bırakılır. Suyu çekinceye kadar pişer.(Bu yemek türüne birçok yerde BULGUR AŞI da denir. KARAMIK AŞI Dağda yetişen bir çalı türü olan Karamık bitkisinin taze yaprakları toplanır. Hafif ekşimsi olan karamık yaprağı soğan, domates tuz katılarak yağda kavrulur. Yeteri kadar su katılarak içine bulgur katılıp kaynamaya bırakılır. Bulgur aşı, kararnık aşının yapılışı gibidir. Suyu çekinceye kadar kaynatılır. İklim yazları sıcak ve kurak, kışları ise karlı ve soğuk geçer. Ekonomi Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Tarımda patates, fasulye(yörenin en lezzetli tadı) afyon, pancar, mercimek ve tahıldır. Ayrıca, yörede başka yerde yetişmeyen bir kabak türü olan ekşili kabak yetişir. Nüfus; Yıllara göre köy nüfus verileri 2009 Aralık tespitinde 266 kişi kayıtlı çıkmıştır. 2000 de 355 olduğuna göre köy göç vermiştir. Yıllara göre köy nüfus verileri bilgileri yoktur. Muhtarlık. Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları: 1963=Mehmet Gürbüz,1968=burhan özkaya1973=Numan Özçelik, 1977=Nemci Şahin,1984=Hüseyin Tokmak,1989=İhsan Şahin,1994=İhsan Şahin, 1999= İhsan Şahin,2004=Mithat Özkaya,2009 seçiminde Mithat Özkaya yeniden seçilmiştir. – Genel bilgiler; Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır. Köy yolları parke taşla döşenmiştir. Dağları ağaçlandırılmaya başlanmıştır. Yer adları; Köyün yanı başında YÖRÜK KIRI mevki var bir tarafı Karataş köyünün, yanında TOPALKAYA, önünde HAMİT DERESİ Mevki, Orta kır mevki, Çat mevki, Koca kır mevki, Göğsü güzel mevki, Köy görmez mevki, Topal Hüseyin Çeşmesi, Kamile Çeşmesi, Kedderesi mevki, Sulu dereler mevki, Hamit deresi, Köyaltı mevki, Kazan pınar yolu, Merde mevki, Çerkez gediği, Belkavak gediği, Belkavak mevki, Goca Mehmet Çeşmesi, Gocamehmet mevki, Akyokuş mevki, Zor deresi, Cinli deresi, Uçkun önü mevki, İnönü mevki, İnönü yolu, Sivrikaya, Sarılar sivrisi,(Bu sivri taşa)Sarı taş mevki de denir, Kumalar yaylasının bir yüzü, Kırk kavak mevki, Koyun deresi, Sarı dere, Kara dere, Yılanlı mevki, Bey dili, Uzun Musa kırı,(Bu Uzun Musa kırından dört köyün hakkı varmış.)Kara mıhlı mevki, Gıcıllı Çeşmesi, Kurşunlu pınarı(Köyün içme suyu buradan temin ediliyor.)Göl yurdu mevki, Kemer kaya mevki, Kılıç kırı mevki, Kurtlu kır mevki, Gören mevki Gök tepe mevki, Suçatı mevki, Seki mevki, Coşkun Çayı, Kedi deresi, Bey dilli mevki, Gıcılı Çeşmesi, Mercimekli tepe, Isıtma pınarı, Sığır eğreği, Zından boğazı mevki, Güvem deresi, Kırk kavak dağı, Kumtepe mevki, Sulu in mevki, Koyun deresi, Cinli mevki, Ören mevki, Karayar mevki, Karapınar, Sarı dere.
Kültür
köy geleneksel türkmen kültürüne sahip olup düğün nişan bayram ve 1985 kadar koyun yıkama hıdırellez kutlama imece usulu ekin toplama kültürüne sahiptir.
Coğrafya
Afyonkarahisar iline 85 km, Dinar ilçesine 25 km uzaklıktadır. Dinar ilçe sınırı ile Sandıklı ilçe sınırı kenarında bir köydür kumalar daglarından gelen ve Büyük menderes ırmagının ilk cıkış yeri olup sulak ağaclık verimli bir köydür
İklim
yazları sıcak ve kurak, kışları ise karlı ve soğuk geçer.
Nüfus
2014'te Çayüstü köyü 80 hane olup 500 kişi'den oluşmaktadır.
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır.Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.