SNMP

Basit Ağ Yönetim Protokolü, (İngilizce: Simple Network Management Protocol) bilgisayar ağları büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır. Cihaz üzerindeki sıcaklıktan, cihaza bağlı kullanıcılara, internet bağlantı hızından sistem çalışma süresine kadar çeşitli bilgiler SNMP'de tanımlanmış ağaç yapısı içinde tutulurlar.

SNMP, ağ cihazlarında yönetimsel bilgi alışverişinin sağlanması için oluşturulmuş bir uygulama katmanı protokolüdür. TCP/IP protokolünün bir parçası olan SNMP; ağ yöneticilerinin ağ performansını arttırması, ağ problemlerini bulup çözmesi ve ağlardaki genişleme için planlama yapabilmesine olanak sağlar. Günümüzde kullanımda olan 3 tane SNMP sürümü mevcuttur. 3. sürüm SNMP'ye pek çok güvenlik özelliği getirmiştir.

SNMP’yi oluşturan bileşenler

• Ajan uygulama: SNMP hizmetini cihaz üzerinde çalıştırıp gerekli bilgileri kayıtlı tutarak yönetici birime aktaran veya yönetici birimden gelen değişikliği cihaza uygulayan uygulamaya verilen isim.
• Yönetici uygulama: Ajan uygulamadan ihtiyaç duyulan bilgileri alıp kullanıcıya gösteren ve kullanıcının değiştirmek istediği değerleri cihaza gönderen uygulama.
• Ağ Yönetim Sistemi (NMS): Yönetici birimde çalışan ve bir ağa bağlı tüm cihazların izlenmesini ve yönetimini sağlayan uygulamaya verilen isimdir.

SNMP yönetim bilgi birimleri (MIB)

MIB’ler hiyerarşik bir yapıda kayıtlı tutulan bilgi koleksiyonudur. SNMP’de belirli bir değişkenin değerine ulaşmak için evrensel olarak belirlenmiş bu koleksiyonun ilgili birimi kullanılır. Örneğin bir cihazın üreticisi tarafından atanan cihaz açıklaması için 1.3.6.1.2.1.2 birimindeki bilgiye ulaşmak gerekir. Ağaç yapısında bu rakamların karşılığı iso. identified-organization. Dod. internet. mgmt. mib-2. description değerine karşılık gelmektedir.

SNMP'nin kullanımı

SNMP istek gönderme ve cevap bekleme ile çalışan bir protokoldür. Ağ yönetim sistemi uygulaması ajan uygulama çalıştıran cihaza ihtiyaç duyduğu bilginin isteğini gönderir ve isteği alan cihaz yönetim uygulamasına ilgili değeri döndürür. Burada UDP ve IP gibi geçmişten günümüze sıklıkla kullanılan iletişim protokollerinden birisi kullanılabilir. SNMP’de yönetim ve izleme SNMPv1 adı verilen ilk sürümünde sadece 4 çeşit işlemle gerçekleştirilir:

• GET: Yönetim sistemi tarafından yönetilen birimdeki bir veya daha fazla bilgi birimindeki değeri elde etmek için gönderilen istek komutudur.
• GETNEXT: Yönetim sisteminden bir bilgi tablosundaki sonraki değeri okumak için gönderilen istek komutudur.
• SET: Yönetim sisteminin yönettiği cihaz üzerinde bir değeri değiştirmek için kullandığı komuttur.
• TRAP: Üzerinde ajan uygulama çalışan cihazda belirli özel durumlar oluştuğunda bu durumu yönetim sistemine bildiren işlemdir. Diğer işlemlerden farklı olarak bu işlem için yönetim sisteminden herhangi bir istek gönderilmesi gerekmez.

SNMPv2 adı verilen ikinci sürüm ise ilk sürümün geliştirilmesi ile ortaya çıkarılmıştır. Örneğin iki yeni işlem ilave edilmiştir:

• GETBULK: Büyük boyutlu bilgilerin verimli şekilde elde edilmesi için yönetim sistemi tarafından gönderilen istek. Bu sayede tablolardan aynı anda birkaç sütun almak mümkün olmuştur.
• INFORM: Bir yönetim sisteminin diğer bir yönetim sistemini bilgilendirmek amacıyla kullandığı işlem.

Bunun yanı sıra MIB’ler için kullanılan bilgi saklama değişkenlerinin kapasitesi arttırılmıştır. Örneğin 32 bitlik sayaçların yanı sıra 64 bitlik sayaçlar kullanılmaya başlanmıştır. Her ne kadar bir geliştirilme ile ortaya çıkarılsa da bu iki sürüm birbiriyle uyumlu değildir. Ancak her iki sürümü destekleyen sistemler de mevcuttur.

SNMP'nin uygulama alanları

SNMP büyük ve uzaktan yönetilme zorunluluğu doğan ağ cihazlarının tek bir merkezden gözlenmesi ve ayarlanmasına olanak sağlar. Sunucular, routerlar, modemler ve kişisel bilgisayarlar gibi ağı oluşturan tüm birimlerde birer SNMP ajanı bulunabilir. Bunlar Ağ Yönetim Sisteminin çalıştığı birime istek üzerine çalıştırdıkları hizmetlerle ilgili bilgileri sağlayabilecekleri gibi oluşan herhangi bir acil durumu da bu sisteme bildirip sorundan en hızlı şekilde haberdar edilmesini sağlayabilirler. Güvenlik açıklarından dolayı güvenliği sağlanmamış ağlarda kullanımı hâlâ bir tehdit olduğundan SNMP kişisel ağlarda pek fazla uygulama bulamamıştır. Her ne kadar üçüncü sürümde güvenliği sağlayıcı bazı önlemler alınmış olsa bile kullanımı artmamıştır.