Mustafa İslamoğlu

Mustafa İslamoğlu
Doğum	28 Ekim 1960 (1960-10-28) Kayseri, Türkiye
Meslek	Araştırmacı, şair, yazar
Etnik köken	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
İnternet sitesi
mustafaislamoglu.com

Mustafa İslamoğlu (d. 28 Ekim 1960, Develi, Kayseri), Türk İlâhiyatçı, şâir. Edebiyat, İslâm hukuku, İslâm tarihi, tefsir gibi alanlarda çalışmalar yapmış, çeşitli eserler vermiştir.

Hayatı

Mustafa İslamoğlu, ilk Arapça ve temel İslâmî ilimleri eğitimini babası Ahmet İslamoğlu'ndan aldı, yüksek öğrenimine Kayseri Yüksek İslâm Enstitüsü'nde başladı, akabinde İlâhiyat Fakültesi'nde, daha sonra da Kahire'de El-Ezher Üniversitesi İslam Hukuku Fakültesi'nde devam etti.

Yazı hayatına edebiyatla başladı, ilk makaleleri 1980'de Milli Gazete'de, daha sonra 1982-83 yılları arasında Yeni Devir gazetesinde yayımlandı. Edebî çalışmaları ise Mavera, Aylık Dergi ve Dergâh gibi yayın organlarında yayımlandı. Üniversitelerarası şiir yarışması birincilik ve ikincilik ödülleri aldı.

Mustafa İslamoğlu'nun şiirlerinden oluşan ilk kitabı Heyelan, 1987 yılında Aylık Dergi Yayınları tarafından yayımlandı. 1989 yılında ise İslâmî hareket önderleriyle yaptığı sohbetleri Öncülerle Konuşmalar adı altında kitaplaştırıldı.

Eğitim için Kahire'de bulunduğu yıllarda bir yandan İslâmî araştırmalarda bulunmuş, bir yandan da dersler vermiştir. Burada 1990 yılında İmamlar ve Sultanlar adlı İslâm tarihinin ilk 150 yılını ele alan eleştirel tarih niteliğindeki ilk çalışması olan eserini yazdı. Kahire'de verdiği tefsir derslerini bir "konulu tefsir" örneği olan Adayış Risâlesi başlığı altında kitaplaştırdı.

Aynı yıl, İslâmî hareketin özeleştirisini içinde barındıran ilk denemesi Yürek Devleti'ni kaleme aldı.

Bu dönemde Mısırlı yazar Safinaz Kâzım'ın fi Mez'eleti's-Sufur vel Hicâb adlı eserini Kadının Özgürlüğü adı altında ilk tercümesi olarak yayımladı. İlk cildini Kahire'de, diğer ciltlerini Türkiye'de kaleme aldığı Anadolu İslâmî Hareketleri (şimdiki adıyla: İslâmî Hareketler ve Kıyamlar Tarihi) serisini 1991-93 yılları arasında peşi peşine yayımladı. Bu serinin ilk cildini Hasan Ali el-Beyyûmî ile birlikte Arapça'ya tercüme etti.

1993 yılında İslâm düşüncesinin oluşum ve değişim sürecini ele alan İman adlı eserini ve 1994 yılında İslâm Ümmeti için bir özeleştiri niteliğindeki Yahudileşme Temayülü adlı eserini kaleme aldı. Seminer notlarından oluşan Tavsiyeler I ve Tavsiyeler II de bu tarihlerde yayımlandı (1995-1998).

Kahire-Mekke hattında yazdığı şiirlerini Yasîn adlı kitabında 1991 yılında topladı, 1996 yılında ise tüm şiirlerini Divan adlı eserinde bir araya getirdi.

1992 yılının Ekim ayından itibaren başlattığı Tefsir Dersleri 15 yıl sürdü. Bu dersler, Tefsir Dersi adlı sitede izlenebilir. Yine 1998'de başlayan Tefsiru-l-Kur'ân Te'vilu'l-Furkān adlı görüntülü ve sesli tefsir projesi 200 ders olarak tamamlandı. Proje, Kur'an'ın tamamının görüntülü ve sesli olarak tefsiri şeklindedir ve 2008 yılında tamamlandı.

Mustafa İslamoğlu'nun Hayat Kitabı Kur'an adı verdiği gerekçeli meal çalışması da bu projeyle eş zamanlı olarak yürütüldü ve aynı tarihte tamamlandı.

2008 yılında başlayan "Esmâ-ul Hüsnâ" dersleri de 2012 yılında tamamlandı ve üç cilt olarak yayımlandı.

Mustafa İslamoğlu'nun makaleleri Anadolu'da Vakit, Selam, Ribat, Yeni Şafak, Meydan, Aylık Dergi, Özgün Duruş gibi gazete ve dergilerde yayımlandı. Bu makaleler Makalat, Şafak Yazıları, Dağarcık, Yokluğunda Düşülmüş Notlar, Savaş Kesmeyen Sözler, Sözün Gücü mü, Gücün Sözü mü?, Yerliler ve Yersizler, Âyetlerin Işığında isimleriyle kitaplaştıldı. Ayrıca kendisiyle yapılan sohbetler Bir Yaradan Kurşun Çıkarır Gibi adıyla yayımlandı.

Mustafa İslamoğlu, bir gazetede yazdığı makale nedeniyle bir yıl, Ankara'da kapalı bir forumda sunduğu Kürt Sorununa İslâmî Çözüm başlıklı tebliğinden dolayı birbuçuk yıl olmak üzere toplam ikibuçuk yıl hapse mahkûm edildi. Gölcük Cezaevi'nde başlayan mahkûmiyetini Ankara Yarıaçık Cezaevi'nde tamamlandı. Cezaevinde çok zor şartlar altında Macar Oryantalist Ignaz Goldziher'in Die Richtungen der Islamischen Koranauslegung adlı eserini, Arapça tercümesinden "İslâm Tefsir Ekolleri" olarak Türkçeye tercüme etti.

Mustafa İslamoğlu, 1997 yılında Human Rights Watch Helmann-Hammet 1997 ödülünü aldı.

Yazarın bunlardan başka II. Uluslararası Fetih Sempozyumu'nda sunduğu tebliğ, 1997 yılında Yürek Fethi adıyla kitaplaştı. Mekke'de kaleme aldığı Hac Risalesi 1998'de yayımlandı. Aralık 2000 tarihinde Kur'an'ın peygamber tasavvurunu karşılaştırmalı olarak ortaya koyan ve çok ses getiren eseri Üç Muhammed'i yayımladı.

Amerika/Atlanta'da verdiği seminerler, 2001'de Hayatın Yeniden İnşası İçin adıyla yayımlandı. Bunu 2000 yılında yayımladığı Ne Yapmalı-Nasıl Yapmalı-Kiminle Yapmalı adlı eseri takip etti. Yazar, 1983 yılında kaleme aldığı Seyrani adlı ilk edebî kitap çalışmasını 2002'de yayımladı. Allah: Tanımak-Bilmek-Anlamak, "Pasif İyiden Aktif İyiye", "İslâm Nedir?" yayımlanmış son kitaplarıdır.

Mustafa İslamoğlu, İslâmî İlimler Akademisi'nde tefsir usulü dersleri vermeye devam ediyor. Ayrıca yazarın konferans, seminer, hutbe ve konuşmalarından meydana gelen onlarca görüntülü ve sesli eseri bulunmaktadır.

Yazar, evli ve beş çocuk babasıdır.^[1][2]

Görüşleri

İslamoğlu'na göre İslam Peygamberi'nin din kültürünün tamamının Kur'an'dan ibaret olduğunu, Kur'an dışında bir kaynağının bulunmadığını, dolayısıyla hiçbir zaman Kur'an'la çelişen birşey söylemiş olamayacağı nokta-i nazarından hareketle hadislerin kaynağı ne olursa olsun ancak Kur'an'la uyuşanlarının kabul edilebileceğini, bunun dışındakilerin reddedilmesi icap ettiği görüşündedir. İslâm'da mutlak kriterlerle hareket edilmediğini, Sahih-i Buhârî ve Sahîh-i Müslim'in kendi kriterlerine göre sahih olan hadisleri eserlerinde topladığına işaret eder. Mesela Buhârî'nin sika dediği güveniler 420 küsür râvînin hadislerini talebesi Müslim, kitabına almamıştır. Yine Müslim'in güvenilir (sika) dediği 600 küsür râvînin hadislerine ise hocası Buhârî güvenmemiştir. Dolayısıyla güvenilirliğin kriteri içtihâdîdir, kişiseldir. Başka bir ifadeyle hadise sahih olması, ona sahih diyene göredir, "…yoksa Efendimizin dudaklarından döküldüğü" manasına gelmez demektedir.^[3] İslamoğlu'na göre rivayet edilmiş 1.000.000 hadîsin aslen kaç olduğu konusu, Ebû Dâvûd tarafından ciddi olarak tartışılmış, bu sayının 4.500-6.300 civarında olduğu ileri sürülmüştür. Hadis ilminin bu saatten sonra devam edecekse bu 1.000.000'u nasıl "6.000'e irca ederiz", konusu artık bu olmalıdır der.^[3]

Mustafa İslamoğlu'na göre [bâzı] hadisleri Kur'an seviyesine çıkarmak hadisleri o seviyeye çıkarmaz, Kur'ân'ı hadisler seviyesine indirir.^[4] Örnek olarak bir kitabından Müslim'in Ebû Hureyre'den gelen bir rivayeti göstererek görüşüne göre sekiz yerde Kur'an'la çeliştiğini ifade ediyor.^[5][6]

İslamoğlu, kabir azabı konusunun bir tefrika konusu olduğunu, sadece hadislerde konu edinildiğini, bunların da bu konuya tam açıklak getirmediğini öne sürer. Hadislerin hiçbir zaman akaide konu olamayacağını kabul eder, dolayısıyla kabir azabına inanmak şart değildir.^[7]

Eleştiriler

İslamoğlu, sahih hadisleri reddetmekle aklânîlerden görülür ve hadislere saldırdığı iddia, "Kur'an'a arzettim" deyip bir sahih hadisi aklıyla inceleyerek reddedmesi tenkit edilir.^[8] Bu yönüyle Ehl-i Sünnet alimlerinden ayrılır.

Eserleri

Kaynaklar