Midas'ın Kulakları

Bu maddede yer alan bilgiler belli bir bölgenin bakış açısından ele alınmıştır ve içeriğinin fazla yerel olduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız.

Midas'ın Kulakları, Türk oyun yazarı Güngör Dilmen'in 1959 tarihinde 29 yaşındayken kaleme aldığı tek perdelik manzum oyunun adıdır.

"Midas’ın Kulakları" yazarın ve Midas Üçlemesinin ilk oyunudur (Üçlemenin diğer oyunları "Midas'ın Altınları" ve "Midas'ın Kördüğümü"dür). Mitolojideki “Kral Midas” öyküsünden esinlene oyunu yazar sonuna kendi yorumunu getirerek geliştirmiştir.

Sinema-Tiyatro dergisinin açtığı yarışmada birinciliği kazanarak,1959 yılında bu dergide yayımlandı. Ertesi yıl Istanbul Üniversitesi Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosunda Yurdaer Erşan'in rejisiyle sahnelendi ve aynı yıl Almanya'nın Erlangen kentinde “Üniversitelerarası Tiyatro Festivali” nde sahnelendi. Eser, Ekim 1960 tarihinde Şahap Akalın'ın sahne düzeni, Seza Altındağ'ın dekorları ve giysileri ile Ankara Devlet Tiyatrosu'nun Oda Tiyatrosu sahnesinde oynandı. Bu ilk oyunda Midas rolünü Kerim Afşar, Apollon rolünü Haluk Kurtoğlu üstlenirken Pan 'ı Asuman Korad, Berber 'i ise Bozkurt Kuruç oynamışlardı. Ankara Devlet Tiyatrosu 1961 yılında Atina'da sergilediği oyun, 1964 yılında İstanbul’da sahneledi.

Başlangıçta tek perde olarak yazılan eser; ilerleyen yıllarda yazarın yaptığı eklemelerle bugünkü haline gelmiştir. Oyunun metni , TRT kurumunun isteği üzerine Ferit Tüzün tarafından bestelenerek iki perdelik opera liberettosu olmuştur.

Konusu

Güngör Dilmen'in "Midas'ın Kulakları" adlı sahne eserinin Kültür bakanlığı tarafından basılmış Fransızca ve Almanca baskılarının ön kapakları.

Kral Midas Tmolos Dağı’nın yamacında dolaşırken güneş tanrısı Apollon ile şarap tanrısı Pan’ın müzik yarışı yaptıklarını ve bu yarışmaya yargıç olarak dağ tanrısı Tmolos’u seçtiklerini görür. Apollon’un lirini de Pan’ın flütünü de dinleyen Midas, flütün sesini çok beğenir.

Tmolos, ödülü Apollon’a verse de yarışmaya tanık olan Midas flütü daha çok beğendiğini söyleyince Apollon Midas’ın kulaklarını uzatıp eşek kulağı haline getirerek öç alır.

Midas, utandığı eşek kulaklarını sivri külahı ile bir süre saklar ama saçını sakalını her gün tıraş eden berberin kulaklarını görmesini engelleyemez. Berber kimseye açmadığı bu sırdan kurtulmak için bir tür kulak olarak benzetilen kuyuya eğilerek “Midas’ın kulakları eşek kulaklarıdır.” diye seslenir. Uğuldayan kuyunun yakınındaki sazlar, yel estikçe dile gelerek “Midas’ın kulakları eşek kulaklarıdır.” diye yankılanmaya başlarlar. Bunu duyan Midas hiddetlenir ve sazların kesilmesini emreder. Ancak kuyunun suyu sazlara geçirmiş ve sırrı yayılmıştır. Sazlar kestirilir ama bu sefer de sırrı keçiler korosu seslendirir.

Sırrı yayılan Midas, zamanla kulaklarına alışır; hatta onları bir ayrıcalık, bir üstünlük olarak görmeye başlar. Artık kulaklarını gizlemez, törenlerde halka sergiler. Midas’ın ona verdiği cezayı hiçlediğini gören Apollon, bu sefer kulakları geri alarak Midas’ı cezalandırır. Halk bu kez Midas’la kulakları artık eşek kulağı olmadığı için alay edip onu aşağılar.

Oyundaki kişiler

Güngör Dilmen'in tek perdelik oyunundaki kişiler ve bu kişileri oyun 6 Ekim 1960 tarihinde Ankara Devlet tiyatrosu'nda sahnelendiğinde canlandıran tiyatro oyuncuları şunlardır:

Teknik kadro

Ayrıca bakınız

• Kral Midas
• Midas'ın Kulakları (opera)