Hrisostomos Kalafatis

İzmir Metropoliti Hrisostomos

Hrisostomos Kalafatis (Yunanca: Χρυσόστομος Καλαφάτης, Chrysostomos Kalafatis olarak da bilinir.), (d. 1867, Tirilye - ö. 1922, İzmir), Rum din ve siyaset adamı.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra İzmir'in Yunan işgali altında bulunduğu dönemde İzmir metropoliti idi. Türk ordusunun Yunan işgaline son vermek üzere şehre girmesinden sonra halk tarafından linç edilerek öldürüldü. 4 Kasım 1922'de Rum Ortodoks Kilisesi tarafından Azîz mertebesine yükseltildi.

Hayatı

1867’de Tirilye'de dünyaya geldi. Asıl adı Kalafatis’tir. Yunanistan'da dini eğitim aldı ve metropolitliğe kadar yükseldi. Hrisostomos (Chrysostomos) adını kiliseye girdikten sonra aldı.

1902-1907’de Drama Metropoliti olarak görev yaptı. 1910-1914 ve 1919-1922 arasında İzmir Rum Ortodoks Kilisesi Metropoliti idi.

Yunan ordusunca İzmir'in işgali esnasında Yunan İşgal Komutanı Zafiriu’nun bildirisi halka dağıtılırken komutanı ve onunla birlikte bulunanları takdis etmesi, Türk halkında büyük tepki uyandırdı. Yunan ordusunun işgal ettiği bölgelerdeki eylemlerine dair şikayetler üzerine Ekim 1919'da Paris Barış Konferansı'na sunulan Milletlerarası Tahkik Komisyonu Raporu’nun 9. maddesinde "Metropolit’in askeri birlikleri takdis için yaptığı tören ateşe benzin dökmekten başka bir işe yaramamıştır." denilmiştir^[1].

Takdisten sonra askerlere verdiği vaazda “ne kadar Türk kanı döküp içerseniz o kadar sevaba girmiş olacaksınız” gibi sözler sarfettiği çeşitli Türk kaynaklarında iddia edilir. Böyle bir nutuk attığı kanıtlanmış değildir ancak işgalden bir gün önce bir bildiri yayımlamış olduğu; “Kurtarıcılarımız yarın şehre gelecektir. Yaşasın milletimiz!” şeklinde ifadeler kullandığı bilinmektedir^[2][3]

Metropolit, 9 Eylül 1922 günü Sakallı Nurettin Paşa komutasındaki Türk ordusunun İzmir'de yönetimi eline almasının ertesi günü tebrik ziyaretine giden heyette yer aldı. Hakkındaki iddialar sebebiyle tutuklandı. Gözaltında iken linç edilerek öldürüldü. Ölümü hakkında çeşitli rivayetler vardır. İzmir Vilayet Konağı balkonuna çıkan Nurettin Paşa tarafından ölüm emrinin verildiği Yunan kaynaklarında anlatılır^[4]. Ancak olayın, Vilayet'ten gevşek bir koruma ile çıkarılıp Türk mahallelerinde gezdirilmesi sırasında halk tarafından linç edilmesi şeklinde gerçekleştiği düşünülmektedir.

Dipnotlar ve kaynakça