Emir (makam sahibi)
Emir, Müslüman Ortadoğu ülkelerinde bey, askeri komutan, vali ya da yüksek rütbeli subay. Zaman zaman askeri önderler için kullanılan emirü'l-müminin unvanını, büyük olasılıkla Kuran'daki Allah'a, peygambere ve aranızda komuta yetkisiyle donatılanlarla (ulu'l-emr) itaat et (Nisa;59) biçimindeki emre dayanarak ikinci halife Ömer kullanmıştır. Bu unvan, 1517'de halifeliği devralan Osmanlı hükümdarlarınca pek az kullanıldı.
10. yüzyılda halifenin Bağdat'taki ordularının komutanına emirü'l-ümera (başkomutan) unvanı verilmişti. Emir kavramı ayrıca, halife ya da vekilinin taşıdığı emirü'l-hac unvanında (Mekke'ye yapılan hacca başkanlık eden) olduğu gibi makamı da belirtebilir. Bu son kullanım, Muhammed'in kendisi ve ilk halife Ebubekir tarafından başlatılan bir gelenekten kaynaklanır.
Emeviler döneminde emirlerin yönetsel ve mali yetkileri vardır. Abbasiler döneminde mali işlerden sorumlu ayrı bir görevli atandığından, emirlerin yetkileri bir ölçüde azaldı. Bazen, Aglebilerde ve Tahirilerde olduğu gibi halifeye simgesel bağlılık gösteren emirler, kendi illerinde gerçekte bağımsız birer hükümdar durumundaydı. Kimi zaman da ili önce zorla ele geçirir, ardından da yasallığının onaylanması için halifeye başvururlardı.
Büyük Selçuklularda emir, devlet adamları ve hizmetlileri için kullanılırdı; emir-i büzürg (büyük vezir), emir-i alem (sancaktar), emir-i camehane (esvapçıbaşı) gibi. Ayrıca emir-i sipehsalar, emir-i emiran gibi askeri rütbeleri belirten unvanlar da vardı. İlhanlılarda emir noyanla eşanlamlıydı ve eyalet valilerine verilen bir unvandı. Bu unvan bazı İlhanlı saray görevlileri için de kullanılmıştır. Osmanlılarda ilk hükümdarlar birer emir sayılmakla birliktei bu unvanı yalnızca, I. Bayezid'in (Yıldırım) oğlu Süleyman Çelebi (Emir Süleyman) doğrudan kullanmıştır. Anadolu beyliklerinde ve Osmanlılarda emirin yerini bey aldı, emirü'l-ümera karşılığı olarak da beylerbeyi kullanıldı. Ama Mekke valilerine emir-i Mekke, hacıların güvenliğini sağlayan Şam valilerine de emirü'l-hac dendi.
Sonradan emir unvanı Orta Asya'da, özellikle Buhara ve Afganistan'daki bağımsız küçük devletlerin hükümdarlarınca benimsendi. Öte yandan günümüz Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Katar'ın devlet başkanlarının unvanları emir'dir. Birleşik Arap Emirlikleri, devleti oluşturan emirliklerin başındaki hükümdarlara şeyh denmektedir. Birleşik Arap Emirlikleri adındaki Emirlikleri sözcüğü, federasyonun adına daha uygun bir kavram bulunamadığı için girmiştir; çünkü şeyhlik mahalle ya da mıntıkaya denk düşen en küçük yönetsel birimler için çoktandır kullanımındaydı.