Ekim Manifestosu
Ekim Manifestosu (Rusça: Октя́брьский манифе́ст, Oktiyabrski Manifest), Rusya tarihinde mutlakiyet rejimini sona erdiren ve anayasal monarşi çağını açan 30 Ekim 1905 tarihli belge.
Çar II. Nikolay tarafından yayımlanmıştır. 1905 Rus Devrimi'ne yol açan olayların baskısı altında II. Nikolay, askeri diktatörlük ya da anayasal sistem arasında bir seçim yapmak zorunda kaldı. Sergey Yulyeviç Vitte'nin öğüdüne uyarak Ekim Manifestosu'nu yayımladı. Manifesto konuşma, basın ve örgütlenme özgürlüğü gibi yurttaşlık haklarını güvence altına almayı, oy hakkını genişletmeyi ve üyeleri halk tarafından seçilen bir yasama organı (Duma) oluşturmayı vaat ediyordu. Böylelikle yasalar, ancak bu organın onayından geçtikten sonra kabul edilecekti.
Manifesto, 1905 Devrimi'ne katılmış olan ılımlıların önemli bir bölümünün isteklerine karşılık vererek hükümet karşıtı güçleri zayıflattı ve devrimin bastırılmasını sağladı. Hükümet ancak bundan sonra, manifestoda vaat edilenleri yerine getirmeye yanaştı. 23 Nisan 1906'da anayasa yerine geçmek üzere Temel Yasalar çıkartıldı. Kurulan Duma'da bir yerine iki meclis vardı ve bunlardan yalnızca birinin üyeleri halk tarafından seçiliyordu. Üstelik Duma'nın, bütçe üzerinde ancak sınırlı bir denetim gücü vardı ve yürütmeyi hiçbir biçimde denetleyemiyordu. Buna ek olarak Temel Yasalar'ın sağladığı yurttaşlık hakları ve oy hakkı manifestoda vaat edilenlerden daha kısıtlıydı.
Bolşevikler, kitlelere, Ekim Manifestosu'nu bir tuzak olduğunu açıkladılar. Hükümetin Manifestonun yayınlanmasından sonraki davranışını provokasyon olarak nitelediler. Bolşevikler, işçileri silahlanmaya, silahlı ayaklanma için hazırlık yapmaya çağırdılar.[1]