Bozulus Türkmenleri

Bozulus, Akkoyunlulardan kalma büyük kısmı Bayındır boyuna dayanan Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında verilen isim.^[1]

Bu Türkmen boyları kış aylarında Mardin’in güneyinde ve Fırat nehri kıyılarında kışlamakta ve yaz aylarında Erzurum, Erzincan arasında yaylamaktaydılar. 1540 yılında Boz-Ulus Türkmenleri Dulkadirli boyu da dahil olmak üzere, 68 mücerred, 7325 evli, ve toplam olarak 8013 vergi nüfüsundan ibaret olup; Diyarbekir Türkmenleri, Dulkadır oymakları, Haleb Türkmenleri gibi başlıca üç koldan meydana gelmekteydi. 15.yy'dan itibaren Orta Anadolu'da, 16. yy'dan sonra da Batı Anadolu ve Rumeli'de iskan ettirilmiştir. Beşanlu(Turaliler- Durallar - ismiyle Kırcaali'de), Salarlu(Aynı isimle Bulgaristan'da), Karalu(Aynı isimle- Karalılar - Bulgaristan'da), Köçeklü(Aynı isimle Bulgaristan'da), Kürd Mihmadlu(Aynı isimle Yunanistan'da), Köpekli(Aynı isimle ve alt kollarının isimleriyle Yunanistan ve Bulgaristan'da), Gündüzlü(Aynı isimle Bulgaristan'da) köyleri bunlardan birkaçıdır.

Diyarbekir Türkmenleri

Bozulus ve Halep Türkmenlerinin toplamıdır. Eski Akkoyunlular Devleti'nin sınırları içinde kalan topraklar üzerinde yerleşik veya yarı göçer olarak yaşayan ve başşehirleri Diyarbekir olan Türkmen oymaklarının birliğinin adıdır. Bu birliği meydana getiren teşekküllerin başında;

Alpavut, Avşar, Bayındır, Beğ-Dili, Çavundur, Danişmendli, Bayat, Argın, Döğer, Dodurğa, Hamza - Hacılu, İzeddin -Hacılu, Karkın, Koca - Hacılu, Musulcalu, Haydarlı, İvaz, İshak, Yurtçu, Oğul - Beğlü, Hodik, Pürnek, Salarlu, Süleyman - Hacılu, Tabanlu, Şeyhlü adlarında oymaklardan meydana gelmekteydi.

Dulkadir Türkmenleri

Dulkadiroğulları Beyliği'nin kuruluşundan beri yan yana yaşamış onlarla kader birliği yapmış olan ; Anamuslu, Avcı, Avşar, Çağırganlu, Cecelü, Cerit Sultan Hacılu, Çimenlü, Dokuz(Beşanlu), Dodurğa, Eymir, Gündeşlü, Karaca - Arablu, Karkın, Musacalu, Musa - Hacılı, Karalı(Karalu), Köçeklü, Kürd Mihmadlu, Küşne, Kızıl - Kocalı, Şam - Bayadı, Ağca - Koyunlu, Barak, Boynu - Yoğunlu, Çağırğanlu, Çimelü,Çöteler, Elçi, İmanlu - Afşarı, Neccarlu, Tatar Alilü, Tecirlü, Yaban - Eri gibi oymaklardan ibaretti.

Halep Türkmenleri

Halep Türkmenlerinin, Kanunî devrindeki sayımlara göre (1540 yılındaki) sadece yerleşmiş olanların verği nüfusu 9316'dır. Göçer olarak yaşayan boyların da sayılamadığı göz önüne alınırsa büyük bir nüfusa sahip olduğu görülür.

Bayat, Beğdili, Harbendelû, İnallu, Köpeklü - Avşarı, Gündüzlü - Avşarı gibi büyük teşekküller ile Acûrlu, Alayuntlu, Baha- dırlu, Büğdüz, Döğer, Eymür, Kara - Koyunlu, Karkın, Kıçı - lu, Kınık, Peçenek, Uç, gibi oymaklardan meydana gelmekteydi.

Kaynakça