Birleşik Krallık İstanbul Başkonsolosluğu

Birleşik Krallık İstanbul Başkonsolosluğu
Genel bilgiler
Tür	Diplomatik temsilcilik
Konum	Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	41°2′3″K 28°58′33″D / 41.03417°K 28.97583°D / 41.03417; 28.97583
Başlama	1801
Tasarım ve inşaat
Mimar	Charles Barry W.J. Smith

Birleşik Krallık İstanbul Başkonsolosluğu, İstanbul'un Beyoğlu İlçesi'nin, Galatasaray semtinde iki hektar genişliğindeki alanda bulunan Birleşik Krallık'ın İstanbul Başkonsolosluğu olarak hizmet veren bina. Yapı "Pera House" olarak da anılmaktadır.

Geçmişi

İlk Britanya Elçiliği binası 1801'de III. Selim'in izniyle ve parasal desteğiyle yapıldı, ancak bu bina 1831'de çıkan bir yangında zarar gördü. Elçilik geçici bir süre Tarabya'daki yazlık binaya taşındıktan sonra, 1844'te Galatasaray'da yeni bir elçilik yapısının inşasına karar verildi.

Binanın mimarları Charles Barry (1795-1860) ve W.J. Smith'tir. Barry'nin biyografisinde tasarımın 1847-1848'de ele alındığı ve mimarın yapının genel görünümünü etkileyen düzenlemeler yaptığı belirtilmektedir. Charles Barry, neoklasik ve neorönesans üsluplarına yakınlığı ile tanınıyordu. "Pera House" da İngiliz kamu binalarında bu döneme özgü olarak sıkça rastlanan klasik görünüme yaklaşmaktaydı.

Projenin İstanbul'da uygulanmasını sağlayan diğer mimar W.J. Smith ise binanın yapımı süresince İstanbul'da ikamet etti; hatta Büyükelçi Stratford Canning de Redcliffe tarafından yapımı geciktirmesi nedeniyle eleştirildiği bilinmektedir. İstanbul'da kaldığı dönemde Smith ve yardımcıları padişah ve devletin ileri gelenleri için başka yapılar da inşa ettiler.

1850'ye gelindiğinde elçilik binasının toplam inşaat harcamaları 83.765 sterlini bulmuştu. Büyükelçi Canning'in beğenisine uygun olarak düzenlenen bina, daha sonraki elçiler tarafından aşırı pahalı ve buna rağmen zevksiz ve sağlıksız olduğu gerekçesiyle beğenilmedi.

6 Haziran 1870'te Pera'da çıkan yangında elçilik binası kısmen zarar gördü. Binanın yakınında bulunan ahşap yapıların yangın açısından tehlikeli olduğu anlaşıldı. Bu sırada, Osmanlı Hükümeti yangın sonrası başlattığı imar ıslah çalışmalarında elçilik binasını çevreleyen yangından zarar görmüş yapıları yeniden inşa etmek amacıyla İngiltere Elçiliği ile anlaştı. Bu yapıların planları 1872'de Kraliyet Bayındırlık Müdürlüğü (His Majesty's Office of Works) tarafından düzenlendi. 1872-1873 arasında elçilik restore edildi ve harcama, yalnız iç düzenlenmesi 10.000 sterlin olmak üzere toplam 38.000 sterline çıktı. Bu dönemden sonra binada önemli bir değişiklik yapılmadı.

Binanın iç mekanı, geniş mermer merdiven, Korint sütun başlıkları ve koridorları ile dikkat çeker. Bugün zemin katta büro mekanları, 1. ve 2. katta ise elçilik konutu bulunmaktadır. Kabul bölümünün süslemeleri 18. yy İngiliz zevkini yansıtır. Bu bölümde ayrıca değerli İran halıları da göze çarpar.

Yeşil alan ve bahçeler binanın gözü alıcı bölümleridir, burada balo gibi etkinlikler düzenlemektedir. Elçiliğin cephesi Charles Barry'nin tasarımına uygun olarak neorönesans anlayışla düzenlenmiştir.

Balo salonu ise süslü şamdanlar ve gümüş eşyalar ile ünlüdür. Bu eşyalar 19. yüzyılın ünlü kuyumcuları Paul Storr ve William Pitts tarafından tasarlanmıştır. Garrand'ın eserlerini de içeren koleksiyonun birçok parçası 1947'de Moskova'ya, 1960'ta Kopenhag'a gönderilmiştir. Bugün bu geniş koleksiyonun önemli bir bölümü Ankara'da İngiltere Büyükelçiliği'nde saklanmaktadır.^[1]

2003 İstanbul saldırıları

20 Kasım 2003 günü elçilik binasına, bomba yüklü bir kamyonetin infilak ettirilmesiyle bir saldırı gerçekleştirildi.^[2] Patlama sonrasında ölü ve yaralılar olurken başkonsolosluğun ön bahçe duvarı yoldan geçen araçların üzerine yıkıldı ve bahçesinde yangın çıktı.^[2] Başkonsolosluk binasının yanında çevredeki binalar da hasar görürken çevredeki araçlarda da hasar oluştu.^[2]. Saldırıda aralarına Başkonsolos Roger Short'un da olduğu 16 kişi yaşamını yitirdi.^[3]

Kaynakça