Güney Hiung-nu

Güney Hiung-nu (Çince: 南匈奴 pinyin: nán xiōng nú,M.S. 48 - 216), Ho-han-ye yönetimindeki Doğu Hiung-nu'nun tekrar parçalanmasında Güney topraklarını idare eden devlettir.

Hiung-nu, MÖ 46 yılında Ho-han-ye Tanhu (呼韓邪單于 hūhánxié dānyú) ve Çiçi Tanhu (郅支單于 zhìzhī dānyú) kardeşleri arasında Doğu Hiung-nu ve Batı Hiung-nu olmak üzere ikiye ayrıldı. Doğu Hiung-nu'yu Ho-han-ye, Batı Hiung-nu'yu Çiçi yönetti.

Ho-han-ye'nin ölümünden sonra Doğu Hiung-nu Panu (蒲奴單于 pinyin: púnú dānyú, taht: M.S. 46 - ?) ve yeğeni Pi (比 bǐ: tam adı: 醢落屍逐鞮單于: hǎiluòshīzhúdī dānyú)'nin taht kavgasına sahne oldu. M.S. 48 yılında Doğu Hiung-nu, Güney Hiung-nu ve Kuzey Hiung-nu olarak ikiye ayrılmıştır. Pi Güney Hiung-nu'yu, Panu ise Kuzey Hiung-nu'yu yönetmiştir.

Çin egemenliği gölgesinde yönetilen bu imparatorluk Talas'ın doğusunda Çin'e kadar olan topraklara egemendi. Bu bölgeler Çin seddinin kuzeyinden kansu bölgesini oradan da gobi çöllerini kapsıyordu. Güney Hiung-nu-lar Çin hakimiyetini kabul etmişlerdir ve 216 yılına kadar hanedanlık sürmüştür.

Hiung-nu'lar tüm mirasçıları önce Doğu Hiung-nu'lar, oradan da Güney Hiung-nu-lardır. Ho-han-ye'nin soyu Pi ile devam etmiştir.

Çin'e yakın bölgede bulunan Güney Hiung-nu Çin üstünlüğünü kabul ettiği halde, Baykal gölü ve çevresinde Kuzey Hiung-nu bağımsız kalmayı tercih etmişti. Ancak Çinliler Güney Hiung-nu'yu kışkırtarak Kuzey Hiung-nu'yu yıprattılar. Sonuçta güneyden gelen Güney Hiung-nu'nun hücumleri ile kuzeyden gelen Türk kavimlerinden Tiele'nin akınları arasında sıkıştırılmıştı. Bu nedenle Pi çevresindeki kabileler Talas'ın batısına göç etmişti.

Çin, M.S. 216 yılında da Güney Hiung-nu'yu tamamen yok etti.

Literatürde meydana gelen karışıklık

Türk tarih literatüründe üç tane "Batı Hun İmparatorluğu" ismine rastlanmaktadır.

• 1. 16 Büyük Türk devleti içerisinde sayılan "Batı Hun İmaparatorluğu"; Türkiye Cumhuriyeti'nin literatüründe, hiçbir zaman batıda kalmamış bu yönetim "Batı Hun" olarak adlandırılmakta ve Kuzey Hiung-nu'nun ilk tanhu'su olan Panu, Güney Hiung-nu'nun ilk tanhu'su olarak gösterilmektedir.
• 2. Asıl Batı Hiung-nu; Çiçi'nın yönettiği Batı Türkistan'ı kapsayan kısa ömürlü devlettir.
• 3. Avrupa'daki Hun İmparatorluğu da Batı Hun (Avrupa-Batı kastedilerek) olarak bazı kaynaklarda ifade edilmektedir.

Kaynakça

• Görsel Yayınları Ansiklopedisi, 7. cilt.
• Hayat Ansiklopedisi, 2. cilt.
• Britanicca Ansiklopedisi.
• J.P.Roux Türklerin Tarihi
• Yeni Türkiye Yayınları, Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, 2. cilt
• PTT smartcard 16 Türk devleti koleksiyonu
• 1969 TRT Türk Tarihi Takvimi.

Çince kaynakçası

• Fan Ye, "Hou Han" Kitabı, C.89, "Güney Hiung-nu" 79 范曄, 後漢書 卷八十九 南匈奴列傳第七十九

Hiung-nu Soyağacı

Ayrıca bakınız

• Hiung-nu (Doğu Hiung-nu: Ho-han-ye)
• Batı Hiung-nu (Çiçi)
• Kuzey Hiung-nu (Panu)
• Önceki Chao
• Sonraki Chao
• Xia
• Bei Liang