Şarkı (edebiyat)

Başlığın diğer anlamları için Şarkı (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Divan şiirine Türkler tarafından katılmış bir nazım şeklidir. Besteyle okumak için yazılmıştır. Bestelenmek amacıyla yazıldığı için 3-5 dörtlük arası değişir. Yeni edebiyatımızda Yahya Kemal Beyatlı, bu türü ustalıkla kullanmıştır. Aruz ölçüsünün her kalıbı kullanılır. Dörtlüklerden kurulan musammat da denebilir. Murabbaya benzer. 5 ya da 6 dizelik bentlerden de oluşabilir. Üçüncü dizeye miyan, dördüncü dizeye nakarat denir. Aşk, sevgili, ayrılık, içki ve eğlence konularında yazılır. Divan edebiyatının ilk şarkı yazarı Nail-i Kadim'dir. Lale Devri'nin en önemli temsilcisi ise Nedim'dir. En çok şarkıyı Enderunlu Vasıf yazmıştır.

Müzikte, türkünün karşıtı olarak, Şarktan gelen, doğuya ilişkin, özgü, tarzında anlamında kullanılır.

Dörder mısralık 2-5 bendden meydana gelir. Birinci bendin 2. ve 4., öbür bendlerin yalnız sonuncu mısraları hiç değişmeden tekrarlanır.

Şarkının ilk örneklerine, Divan edebiyatında, 11. yüzyılda rastlanır. Bu edebiyatta şarkı özellikle 18. yüzyılda, Lâle Devri'nde çok gelişmiştir. Divan edebiyatının en büyük şarkı şairi Nedim'dir. Halk edebiyatında da şarkı türünde eserler veren şairler yetişmiştir.

Şarkı'nın Özellikleri

Dört dizelik bentlerden oluşur.
Şarkının uyak düzeni şöyledir: abab, cccb, dddb...
Tekrarlanan dizeye nakarat denir.
Eğer bendin son dizesi aynen tekrarlanırsa buna murabba-i mütekerrir denir.
Bent sayısı 2-5 arasında değişir.
Felsefi konular ve aşk konusu işlenir.
Şair son dizede mahlasını kullanır.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/15/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.