Çin'deki diller

Çin'deki dil grupları.

Ethnologue verilerine göre Çin'de toplam 298 yaşayan dil konuşulmaktadır.^[1] Bu dillerin birçoğu, Çin'deki tanınmış etnik gruplar tarafından konuşulur. Çin'deki en yaygın dil yedi ana lehçe grubuna bölünür ve Hanyu (Basitleştirilmiş Çince: 汉语; Geleneksel Çince: 漢語; pinyin: Hànyǔ) olarak bilinir. Çin'de bu dille ilgili çalışmalar, kendi özgü bir akademik disiplin olarak düşünülmektedir.^[2] Hanyu kapsamına giren lehçe grupları, birbirinden hem morfolojik hem de fonetik açıdan o kadar çok farklılık gösterir ki farklı bölgelerde konuşulan lehçeler karşılıklı olarak anlaşılmaz. Çince, Moğolca, Tibetçe, Uygurca ve Zhuangca, Çin'deki en çok öğrenilen ve hükümetten en çok destek gören dillerdir.

Mandarin'in bir çeşidi olan Standart Çince (Çin'de Putonghua olarak bilinir), anakara Çin'deki resmi konuşulan dil ve Mandarin'in konuşulduğu bölgelerde, daha az oranda da anakara Çin'in diğer bölgelerinde bir lingua franca olarak işlev göstermektedir. Çin'deki özerk bölgelerin kendi ek resmi dilleri vardır. Örneğin, Tibet Özerk Bölgesi'nde Tibetçe, İç Moğolistan'da ise Moğolca resmi dil olarak geçer. Anakara Çin'deki dillerle ilgili kanunlar Hong Kong ya da Makao'da geçerli değildir; bu bölgelerin anakaradan farklı olan resmi dilleri var (Kantonca, İngilizce ve Portekizce).

Dil aileleri

Çin Halk Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan milletlerin konuştuğu diller aşağıdaki dokuz dil ailesine aittir.

Çin-Tibet dil ailesi - Hanlar ve Tibetliler dahil olmak üzere 19 resmi etnik grup tarafından konuşulur.
Tay-Kaday dil ailesi - Zhuang, Buyei, Dai, Dong ve Li halkları tarafından konuşulan çeşitli diller; 9 resmi etnik grup.
Hmong-Mien dil ailesi - 3 resmi etnik grup.
Avustroasya dil ailesi - 4 resmi etnik grup (De'ang, Blang, Gin ve Wa halkları).
Türk dil ailesi - 7 resmi etnik grup (Uygurlar, Kazaklar, Salarlar vs.).
Moğol dil ailesi - 6 resmi etnik grup (Moğollar, Donşianlar vs.).
Tunguz dil ailesi - 5 resmi etnik grup (Mançular, Hezhelar vs.).
Korece
Hint-Avrupa dil ailesi - 2 resmi etnik grup (Ruslar ve Tacikler).
Avustronezya dil ailesi - 1 resmi etnik grup (Gaoshan)

↑ Languages of China – from Lewis, M. Paul (ed.), 2009. Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International.
↑ Dwyer, Arienne (2005). The Xinjiang Conflict: Uyghur Identity, Language Policy, and Political Discourse. Political Studies 15. Washington: East-West Center. s. 31–32. ISBN 1-932728-29-5. http://www.eastwestcenter.org/fileadmin/stored/pdfs/PS015.pdf. "Tertiary institutions with instruction in the languages and literatures of the regional minorities (e.g., Xinjiang University) have faculties entitled Hanyu xi ("Languages of China Department") and Hanyu wenxue xi ("Literatures of the Languages of China Department")."

Resmi (ulusal)

Resmi (bölgesel)

Bölgeler	İngilizce^HK Kantonca^HK/MC Moğolca^NM Portekizce^MC Tibetçe^XZ Uygurca^XJ Zhuangca^GX

İller	Bai Buyeice Dongca Hani Hmongca Kazakça Kırgızca Korece Lisu Qiang Tai Lü Tai Nüa Tujiaca Yi Zaiwa Zhuangca

Çin Portali

Dil Portali

Çin konuları

Kronoloji	Antik Çin (Xia Hanedanı • Shang Hanedanı • Zhou Hanedanı) • Çin İmparatorluğu (Çin Hanedanı • Han Hanedanı • Xin Hanedanı • Üç İmparatorluk • Jin Hanedanı • Güney Kuzey Hanedanları • Sui Hanedanı • Tang Hanedanı • Beş Hanedan On Krallık • Song Hanedanı • Yuan Hanedanı • Ming Hanedanı • Çing Hanedanı)

Çağdaş dönem	Çin Cumhuriyeti (1912-1949) • Çin Halk Cumhuriyeti (Çin Komünist Partisi • Çin-Sovyet ayrılığı • Yüz Çiçek Kampanyası • Büyük İleri Atılım • Büyük Çin Kıtlığı • Çin Kültür Devrimi • Kızıl Muhafızlar • Çin ekonomik reformu • 1989 Tiananmen Meydanı Olayları)

Ulusal semboller ve tatiller

Arma • Bayrak • Milli marş • Resmî tatiller

Coğrafya ve çevre

Politik coğrafya	Başkent • İdari yapılanma (Eyaletler) • Şehirler

Fiziksel coğrafya	Adalar • Çöller • Dağlar (Geçitler • Sıradağlar) • Denizler (Bohai Denizi • Doğu Çin Denizi • Güney Çin Denizi • Sarıdeniz) • Göller • Millî parklar • Nehirler • Uç noktaları

Çevre sorunları	Çevre kirliliği

Ekonomi ve altyapı

Ekonomi • "Çin Yüzyılı" • Enerji • GSYİH • Küreselleşme • Para birimi • Tarım • Ulaşım • Yoksulluk

Hukuk ve toplum

Anayasa • "Çin değerleri ile sosyalizm" • "Çin Rüyası" • Demografi (Tek çocuk politikası) • Diller • Din • Eğitim (Üniversiteler) • Etnik gruplar • Fuhuş • Halk sağlığı (Gıda güvenliği • HIV/AIDS) • İnsan hakları (LGBT) • İntihar • Kolluk kuvvetleri • Uyrukluk kanunu • Yoksulluk

Siyaset ve ulusal savunma

Bilim ve teknoloji

Bilim • İcatlar • İnternet (Sansür) • Mimari • Uzay programı

Kültür, sanat ve spor

Çin Portali

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/5/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.